Ông Bùi Tuấn Hải, Chủ tịch Hội hỗ trợ gia đình liệt sỹ tỉnh trực tiếp tham gia cất bốc hài cốt liệt sỹ đưa về an táng tại quê nhà.
"Từ cuộc gặp của những người đồng ngũ”
Tiếp tôi trong căn phòng hẹp thuộc trụ sở ngành LĐ- TB&XH tỉnh, đồng chí Bùi Tuấn Hải, Chủ tịch Hội xúc động nhớ lại: Năm 2010, lần đầu tiên hội đồng ngũ năm 1971 F320 B, Quân đoàn Tây Nguyên tổ chức họp mặt đồng đội. Lực lượng thanh niên lên đường nhập ngũ năm đó hơn 600 người, chủ yếu bổ sung cho chiến trường Tây Nguyên, nhưng ngày gặp mặt hôm ấy chưa đầy 200 người có mặt. Còn lại 2/3 đồng đội của chúng tôi vĩnh viễn nằm lại chiến trường. Trong nỗi xúc động khôn xiết người còn, người mất, anh em đều có một tâm nguyện là được thăm chiến trường xưa và tìm hài cốt của những đồng đội đã ngã xuống. 1 năm sau đó, với tất cả nỗ lực, chúng tôi đã tổ chức được đoàn đi thăm chiến trường xưa và cũng là dịp để thu thập toàn bộ thông tin liệt sỹ Hòa Bình tại các nghĩa trang liệt sỹ từ Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị trở vào. Tất cả có được 232 thông tin liệt sỹ Hòa Bình. Trở về, chúng tôi đã nhờ Phòng LĐ-TB&XH các huyện, thành phố thông tin cho thân nhân liệt sỹ có trong danh sách biết về phần mộ liệt sỹ của gia đình.
Một sự việc bất ngờ xảy ra mà chúng tôi nhớ mãi, tại buổi gặp gỡ ở huyện Lạc Thủy có một người đàn ông đã tìm đến xin gặp chúng tôi, đó là anh trai của liệt sỹ Hà Văn Tân ở xã Đồng Tâm. Anh kể, anh có mẹ già hơn 90 tuổi, ước nguyện lớn nhất của mẹ là trước khi chết được tự tay mình thắp nén nhang lên phần mộ của con trai.
Sau đó, chúng tôi bắt đầu tìm kiếm nhưng công tác tìm mộ liệt sỹ đâu phải câu chuyện ngày một ngày hai là làm được, người mẹ đó đã không chờ được, bà ra đi khi chưa thể thắp cho con trai một nén nhang. Câu chuyện ám ảnh tất cả chúng tôi và chúng tôi muốn tìm thêm nhiều hài cốt liệt sỹ nữa, không phải chỉ riêng những đồng đội cùng nhập ngũ năm 1971 mà tất cả liệt sỹ Hòa Bình đã chiến đấu, hy sinh trên các chiến trường. Chúng tôi cũng xác định trách nhiệm của mình với thân nhân, gia đình của đồng đội. Hội hỗ trợ gia đình liệt sỹ ra đời trên tâm nguyện đó và một trong những nhiệm vụ mà Hội trăn trở nhất chính là hoạt động hỗ trợ cung cấp thông tin tìm mộ liệt sỹ.
"Đến hành trình 3 năm đi tìm đồng đội”
Hơn 3 năm đi tìm đồng đội, những người lính cựu Hội hỗ trợ gia đình liệt sỹ đã phối hợp đưa được 20 hài cốt liệt sỹ về an táng tại nghĩa trang quê nhà. Trong đó, các thành viên trong Hội đã trực tiếp tìm và phối hợp với gia đình tổ chức 3 đợt, đưa 6 hài cốt liệt sỹ về an táng tại nghĩa trang liệt sỹ địa phương vẹn tình, chu đáo. Tuy nhiên, ít ai biết được, chính những người lính ấy đã dùng xe, dùng tiền của bản thân và tự lo toàn bộ kinh phí trên đường đưa hài cốt liệt sỹ trở về, đồng thời hỗ trợ mỗi gia đình có hoàn cảnh khó khăn 3 triệu đồng để tổ chức an táng.
Nhớ lại những chuyến đi đó, ông Bùi Tuấn Hải không nguôi xúc động: Suốt cả hành trình, chúng tôi tự lái xe, tự làm tất cả các hồ sơ, thủ tục và cũng tự tay cất bốc đồng đội trở về. Đó là một hành trình dài với hàng trăm cây số, rất mệt nhưng bù lại, chúng tôi cảm nhận được tình đồng đội sống lại giữa thời bình. Mỗi chuyến đi, chúng tôi đều nhận được sự quan tâm, thăm hỏi thường xuyên của đồng đội ở nhà. Đặc biệt, khi trở về địa phương, biết tin, gần như tất cả anh em đồng đội, nhiều người ở rất xa nhưng cũng cố đến thắp cho đồng đội nén hương. Điều đó thực sự xúc động, đó là động lực để chúng tôi tiếp tục hành trình của mình.
Với những người như ông Hải, ông Cường, hành trình vượt hàng trăm cây số ấy các ông đều có thể vượt qua. Khó khăn và cũng là trở ngại lớn nhất trong công tác tìm kiếm hài cốt liệt sỹ hiện nay chính là thời gian đã quá lâu, địa hình, địa vật có nhiều thay đổi. Cán bộ làm công tác quản lý hồ sơ lưu trữ từ những năm tháng đó hầu hết đã nghỉ, nên thông tin tiếp cận được rất khó xác minh. Mặt khác, do tính chất bí mật quân sự, rất nhiều giấy báo tử ghi chung chung hoặc theo phiên hiệu, nếu không phải cán bộ quân đội từ những năm tháng ấy thì rất khó để giải mã.
Khó khăn là thế nhưng những hội viên Hội hỗ trợ gia đình liệt sỹ tỉnh chưa khi nào dừng lại. Mới đây, Hội đã phối hợp với Trung tâm tư vấn pháp luật và trợ giúp pháp lý cho gia đình liệt sỹ tổ chức tư vấn thông tin tìm mộ cho hàng nghìn thân nhân liệt sỹ trên địa bàn tỉnh. Những thông tin ban đầu dần được sáng tỏ, càng trở thành động lực mạnh mẽ để Hội bước tiếp hành trình. Xúc động khi tham dự đợt hỗ trợ này, ông Bùi Tuấn Hải chia sẻ: "Toàn tỉnh mới có 1.675 liệt sỹ biết nơi an táng (chiếm 1/5 tổng số liệt sỹ). Trong đó có 200 liệt sỹ bị mất thông tin mộ. Như vậy còn hàng nghìn anh em, đồng đội của chúng tôi vẫn nằm đâu đó ngoài những cánh rừng kia, chúng tôi không thể dừng lại. Còn sức chúng tôi còn đi tìm đồng đội của mình”.