Giáp ranh với Hà Nội, giao thông đi lại thuận tiện, tiềm năng thiên nhiên - văn hóa phong phú… Hòa Bình có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, thu hút đầu tư. Tuy nhiên, nhiều năm nay, Hòa Bình vẫn loay hoay là một tỉnh nghèo. Tính đến cuối năm 2022, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo trên địa bàn toàn tỉnh còn chiếm 22,3%. Người dân trong độ tuổi lao động phải ly hương đi làm ăn xa. Nhiều năm, tỉnh đứng trong nhóm cuối trên Bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI). Và một trong những nguyên nhân chính được thẳng thắn chỉ ra đó chính là yếu tố con người - đội ngũ cán bộ, công chức (CB,CC) của tỉnh.
Tỉnh "trải thảm", cán bộ "rải đinh"?
Đánh giá tại Báo cáo số 559-BC/BCSĐC, ngày 18/8/2023 của Ban cán sự Đảng UBND tỉnh báo cáo chuyên đề "Tăng cường kỷ luật, kỷ cương hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả bộ máy dịch vụ công, phát huy trách nhiệm của người đứng đầu trong điều hành, quản lý thực thi công vụ. Nâng cao trách nhiệm CB,CC nhằm cải thiện môi trường đầu tư, nâng cao năng lực cạnh tranh của tỉnh" cho thấy, năm 2021, Hòa Bình đứng thứ 62/63, năm 2022 đứng thứ 53/63 tỉnh, thành phố trong Bảng xếp hạng PCI. Theo phân tích kết quả chỉ số PCI của tỉnh năm 2022, có đến 5 chỉ số thành phần liên quan đến CB,CC được đánh giá không tích cực, bao gồm: gia nhập thị trường, tiếp cận đất đai và ổn định trong sử dụng đất, tính minh bạch, chi phí thời gian, chi phí không chính thức.
Đặc biệt, có một số chỉ tiêu nhỏ liên quan trực tiếp đến CB,CC được đánh giá ở mức rất thấp như: hướng dẫn thủ tục rõ ràng, đầy đủ (xếp thứ 63/63), CB bộ phận "một cửa” nhiệt tình, thân thiện (xếp thứ 62/63), doanh nghiệp nhận thấy CB thanh, kiểm tra lợi dụng thực thi công vụ nhũng nhiễu doanh nghiệp (xếp thứ 61/63)… Cùng với đó là vấn đề năng lực CB của các cơ quan, đơn vị trong việc quản trị website rất đáng lo ngại khi tất cả các chỉ tiêu nhỏ như: thông tin trên website của tỉnh về ưu đãi/khuyến khích/hỗ trợ đầu tư; về TTHC; về các văn bản điều hành chỉ đạo của tỉnh; chất lượng website của tỉnh... đều xếp thứ 63/63. Điều này đã kéo điểm chỉ số thành phần "tính minh bạch” xuống thấp nhất từ năm 2015 đến nay, ảnh hưởng không nhỏ đến điểm số và xếp hạng PCI của tỉnh năm 2022.
Các chỉ tiêu nhỏ khác liên quan đến đội ngũ CB,CC như: am hiểu về chuyên môn, giải quyết công việc hiệu quả… cũng được các DN đánh giá thấp. Trong khi tỉnh đã và đang nỗ lực tổ chức các hội nghị xúc tiến đầu tư và tham gia các hội nghị xúc tiến đầu tư trong nước, quốc tế… trải thảm đỏ thu hút đầu tư nhưng kết quả đánh giá của các DN đã cho thấy rõ nét về thực tế "trên trải thảm, dưới rải đinh”!
Thực tế cũng cần ghi nhận sự nỗ lực của đội ngũ CB,CC trong thực thi nhiệm vụ những năm gần đây. Tuy nhiên, vẫn còn quá nhiều hạn chế chưa được khắc phục triệt để. Ngoài chỉ số PCI là một minh chứng thì cũng cần thẳng thắn nhìn nhận trên địa bàn tỉnh vẫn có tình trạng một số CB,CC,VC đi muộn về sớm; đùn đẩy trách nhiệm giải quyết công việc sai quy định; thái độ làm việc, hướng dẫn thiếu nhiệt tình; thiếu thân thiện khi làm việc… khiến cho người dân, các tổ chức phải đi lại nhiều lần; tốn kém chi phí, thời gian, công sức, tình trạng này kéo dài nhiều năm nay nhưng vẫn chưa được giải quyết dứt điểm.
Tình trạng cán bộ "nhúng chàm”
Liên quan đến CTCB, có một thực tế khá "nóng” thời gian qua mà dư luận rất quan tâm đó là vấn đề CB,CC,VC vi phạm quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Từ năm 2020 - 2022, toàn tỉnh có 209 CB,CC,VC bị xử lý kỷ luật; trong đó có 23 người bị khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự. Trong 9 tháng năm nay, cơ quan cảnh sát điều tra đã và đang tiến hành điều tra, khởi tố một số vụ án liên quan đến CB các cơ quan, đơn vị như: Phòng TN&MT huyện Mai Châu, Trung tâm đăng kiểm xe cơ giới trực thuộc Sở GTVT, Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai các huyện: Kim Bôi, Lạc Thủy, Hạt kiểm lâm huyện Lạc Sơn, CB,CC cấp xã của huyện Lương Sơn và gần đây nhất là Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh… Trong các vụ việc này sẽ có nhiều CB,CC,VC bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chủ yếu vi phạm quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, phần lớn xảy ra trong nhiệm kỳ 2015 - 2020, 2016 - 2021.
Chưa có thời điểm nào mà CB tỉnh ta vi phạm quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, bị kỷ luật, khởi tố, truy cứu trách nhiệm hình sự nhiều đến như vậy. Đáng buồn là tội danh các CB,CC bị kỷ luật, khởi tố trải rộng trên nhiều nội dung như: lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong thi hành công vụ; vi phạm quy định về quản lý đất đai; nhận hối lộ; thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; lạm dụng chức vụ quyền hạn, chiếm đoạt tài sản; vi phạm pháp luật trong hoạt động tố tụng… CB "nhúng chàm” là CC,VC cho đến lãnh đạo xã, lãnh đạo các trung tâm và đau đớn hơn là có cả nguyên Bí thư Huyện ủy, nguyên Chánh án Tòa án Nhân dân tỉnh và Uỷ viên BTV Tỉnh ủy.
Đáng lưu ý, theo số liệu Báo cáo số 588-BC/TU, ngày 28/8/2023 của Tỉnh ủy về "Sơ kết giữa nhiệm kỳ 2020 - 2025, một số nhiệm vụ trọng tâm đến hết nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII" cho thấy, từ đầu nhiệm kỳ đến nay, toàn tỉnh đã xem xét, xử lý trách nhiệm 16 người đứng đầu và cấp phó của người đứng đầu trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực; trong đó đã có 6 người bị xử lý hình sự. Việc CB, nhất là CB lãnh đạo, quản lý vi phạm kỷ luật, bị khởi tố… đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của Đảng, chính quyền.
Nhiều việc cần làm trong công tác cán bộ
Nhìn thẳng vào những hạn chế của CTCB, ngày 2/7/2021, Tỉnh ủy ban hành Kết luận số 209-KL/TU về sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TƯ về "tập trung xây dựng đội ngũ CB các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ”. Tỉnh ủy đã chỉ ra nhiều hạn chế trong việc xây dựng đội ngũ CB các cấp, nhất là cấp chiến lược của tỉnh. Cụ thể như chất lượng đội ngũ CB một số nơi chưa ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ, còn tình trạng mất cân đối về chuyên ngành đào tạo trong đội ngũ lãnh đạo, quản lý từ cấp tỉnh đến huyện. Một số CB lãnh đạo, quản lý hạn chế về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; còn có CB lãnh đạo, quản lý chưa thực hiện tốt quy định nêu gương, chất lượng, hiệu quả trong công việc chưa tương xứng với trình độ đào tạo, chưa thực sự đề cao tính chủ động sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm. Chưa có nhiều CB có tư duy, tầm nhìn chiến lược, kinh nghiệm hoạch định chiến lược phát triển KT-XH, nhất là khả năng làm việc trong môi trường quốc tế.
Bên cạnh đó, việc cụ thể hóa các chủ trương, nghị quyết của cấp ủy về CTCB ở một số địa phương, cơ quan, đơn vị còn chậm và thiếu tính chủ động; bố trí CB lãnh đạo, quản lý một số trường hợp còn bất hợp lý về cơ cấu, chuyên ngành, trình độ đào tạo… Tỷ lệ nữ, trẻ, cơ cấu ba độ tuổi trong quy hoạch ở một số đơn vị còn hạn chế. Công tác đào tạo, bồi dưỡng CB trong quy hoạch có lúc chưa chủ động, kịp thời, có nơi thiếu hụt CB, một số nơi chưa quan tâm tạo nguồn, đào tạo, bồi dưỡng CB trẻ, nữ, dân tộc. Công tác luân chuyển, bố trí, sắp xếp lại đội ngũ CB có địa phương còn thiếu đồng bộ, chưa xây dựng được luân chuyển CB từng giai đoạn và hàng năm. Việc quản lý CB và kiểm tra, giám sát CTCB của một số cơ quan, đơn vị chưa chủ động, kịp thời.
Từ những hạn chế được chỉ ra, trong 2 năm qua, tỉnh đã quyết liệt, mạnh dạn có nhiều bước đi mang tính đột phá, đổi mới trong CTCB nhằm khắc phục những hạn chế, từng bước hiện thực hóa mục tiêu "xây dựng đội ngũ CB có đủ phẩm chất, năng lực, ngang tầm nhiệm vụ”.
(Còn nữa)
Dương Liễu
