Gia đình cụ Nguyễn Thị Dòn, xóm Khang Đình, xã Yên Mông (TP Hòa Bình) chuẩn bị gạo nếp ngon để gói bánh đón Tết Độc lập.
Cùng cán bộ văn hóa xã Yên Mông, chúng tôi đến thăm gia đình cụ Nguyễn Thị Dòn (xóm Khang Đình). Cụ Dòn năm nay 89 tuổi, có 65 năm tuổi Đảng. Gia đình cụ là một trong những gia đình văn hóa tiêu biểu của xã. Trò chuyện với chúng tôi, cụ Dòn cho biết: Trước Cách mạng tháng 8/1945, phát xít Nhật và tay sai đô hộ các vùng Mường của Hòa Bình. Chúng bắt lính, bắt người dân nộp thóc, gạo, đi phu. Không biết bao nhiêu lần "chạy Tây” phải trốn lên rừng, ở trong hang hàng tháng trời. Trong dòng họ gia đình tôi, trong những lần "chạy Tây”, có người không chạy được đã bị Tây chém chết. Ký ức đó chúng tôi không bao giờ quên. Nên khi Cách mạng tháng Tám thành công, Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập, người dân được tự do, bà con sung sướng vô cùng, náo nức mổ lợn, mổ gà ăn mừng. Từ đó đến nay, đón Tết Độc lập được duy trì hàng năm.
Theo số liệu thống kê, xã Yên Mông hiện có 852 hộ, 3.857 nhân khẩu. Trong đó dân tộc Mường chiếm khoảng 67% dân số, sống đông nhất tại xóm Mời Mít, Khang Đình... Tháng 11/ 2015, xã Yên Mông đón nhận danh hiệu đạt chuẩn NTM. Những năm gần đây, đời sống của người dân đi lên rõ nét, thu nhập bình quân đầu người năm 2018 ước đạt 45 triệu đồng, tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 2%.
Trao đổi với chúng tôi, đồng chí Đinh Đức Linh, cán bộ văn hóa xã Yên Mông cho biết: Là một trong những xã đầu tiên của thành phố, của tỉnh đạt chuẩn NTM nên đời sống người dân trên địa bàn xã có nhiều khởi sắc. Phong trào thi đua xây dựng đời sống văn hóa đã đạt được nhiều thành tích đáng khích lệ. Bên cạnh xây dựng đời sống văn hóa mới, bài trừ hủ tục mê tín, dị đoan, xã chú trọng bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc, cụ thể là văn hóa dân tộc Mường. Trên địa bàn xã hiện còn khoảng 20 ngôi nhà sàn gỗ. Toàn xã còn lưu giữ được 72 chiếc chiêng Mường. Bản sắc văn hóa dân tộc Mường hiện còn được lưu giữ qua trang phục dân tộc, ẩm thực, văn hóa, văn nghệ, phong tục tập quán... đặc biệt trong đó có Tết Độc lập. Hiện còn khoảng 80% hộ đồng bào dân tộc Mường trên địa bàn xã còn giữ phong tục ăn Tết Độc lập. Vào dịp này, nhà nào cũng mổ gà, gói bánh chưng và bánh uôi. Vài hộ chung nhau thịt một con lợn, nhà nào đông con cháu thì thịt riêng một con. Đây cũng là dịp các cơ quan, trường học được nghỉ lễ nên con cháu đi làm hoặc xây dựng gia đình ở xa đều về thăm bố mẹ, ông bà, ăn Tết cùng gia đình.
Cũng nhân dịp Tết Độc lập hàng năm, nhằm tạo không khí phấn khởi, sân chơi bổ ích cho người dân, xã Yên Mông đã tổ chức các hoạt động giao lưu thể thao như bóng đá, bóng chuyền; các đêm giao lưu văn nghệ với chủ đề chào mừng ngày Quốc khánh, nhớ ơn Đảng và Bác Hồ. Không khí ngày Tết rộn ràng từ mỗi ngôi nhà ra đến đường làng, ngõ xóm, nhà văn hóa, sân vận động.
Dương Liễu