Sau khi sáp nhập xóm Hào Tân 1 và Hào Tân 2, do quy mô dân cư tăng nên Nhà văn hóa xóm Hào Tân 2 (cũ) không thể đáp ứng được các nhu cầu sinh hoạt văn hóa của người dân.
Khốn khổ vì giấy tờ không trùng khớp thông tin
Tháng 8/2017, ngay sau khi hoàn thành việc sáp nhập các xóm theo Quyết định số 1084 của UBND tỉnh, trước yêu cầu về việc chỉnh lý, thống nhất hồ sơ, dữ liệu người tham gia BHYT, xã Hào Lý khẩn trương tập hợp danh sách, điều chỉnh thông tin của người tham gia BHYT gửi về BHYT huyện thay đổi thông tin cho phù hợp với việc sáp nhập thôn, xóm. Từ đó, thông tin trên thẻ BHYT của hàng trăm người dân ở các xóm sáp nhập đã được chỉnh lý theo tên xóm mới.
Cũng như nhiều người dân trong xóm sau khi nhận thẻ BHYT với địa chỉ được thay đổi theo tên xóm mới, bà Xa Thị Lục ở xóm Hào Tân rất phấn khởi. Bởi lẽ thẻ BHYT của bà đã được cập nhật thông tin chính xác trên hệ thống nên khi đi khám, chữa bệnh tại các cơ sở y tế không gặp rắc rối về thông tin như lần trước nữa. Tuy nhiên, mọi chuyện bắt đầu nảy sinh từ đây, khi đầu tháng 8/2018 bà Lục bị ốm và phải nằm điều trị tại Bệnh viện Đa khoa huyện theo chế độ BHYT. Kết thúc đợt điều trị, khi làm thủ tục thanh toán theo chế độ BHYT, bà rất bất ngờ khi không thể thanh toán chi phí điều trị vì dữ liệu thông tin trên thẻ BHYT và chứng minh nhân dân (CMND) của bà có sự sai lệch, không trùng khớp về nơi cư trú. Trong khi trên thẻ BHYT ghi địa chỉ là xóm Hào Tân còn trên CMND thì lại ghi là xóm Hào Tân 2. Trước khả năng không được thanh toán phí điều trị theo BHYT, dù vừa phải trải qua đợt điều trị hồi phục sức khoẻ dài ngày, bà Lục vẫn phải vất vả chạy ngược xuôi để xin xác nhận thông tin bản thân ghi trong BHYT và trong CMND chỉ là một để được thanh toán viện phí.
Trò chuyện với chúng tôi, đồng chí Bùi Tuất Hùng, Trưởng xóm Hào Tân chia sẻ: Bà Xa Thị Lục không phải trường hợp cá biệt. Thời gian vừa qua có nhiều người trong xóm khốn khổ vì các loại giấy tờ như thẻ BHYT, CMND, sổ hộ khẩu, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ)... chưa được điều chỉnh thống nhất về thông tin. Trong khi tại các xóm đã sáp nhập, người dân được cấp thẻ BHYT đã điều chỉnh thông tin địa chỉ theo tên xóm mới thì các loại giấy tờ tuỳ thân như hộ khẩu, CMND chưa đổi được. Do đó, khi người dân đi khám, chữa bệnh theo BHYT không được các cơ quan y tế thanh toán vì hồ sơ dữ liệu và CMND có sự sai lệch, không đồng nhất. Việc này đã ảnh hưởng rất lớn đến người dân. Thậm chí có nhiều trường hợp đi làm ăn xa phải nghỉ phép về xin xác nhận của địa phương đối với những thông tin liên quan đến các loại giấy tờ tuỳ thân. Mới đây nhất là trường hợp của anh Bùi Văn Tuyên ở xóm Hào Tân đang đi làm ăn xa nhưng do những sai lệch thông tin giữa CMND và một số giấy tờ khác đã phải xin nghỉ phép để về xin xác nhận của địa phương.
"Biết là sai nhưng chúng tôi vẫn phải làm”
Thực hiện Kế hoạch số 105/KH-UBND của UBND huyện Đà Bắc về triển khai thực hiện Đề án "thí điểm sáp nhập, kiên toàn xóm, tổ dân phố”, huyện Đà Bắc đã chọn 2 đơn vị làm điểm gồm Giáp Đắt và Hào Lý. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, chỉ có Hào Lý tổ chức thực hiện. Theo đó, xã đã lấy ý kiến của nhân dân về việc sáp nhập các xóm. Với sự đồng tình, thống nhất của đa số các hộ dân, Hào Lý đã tiến hành sáp nhập xóm Hào Phú với xóm Bưa Chen lấy tên là Hào Phú; sáp nhập xóm Tân Lý với Tân Tiến lấy tên là Tân Lý; sáp nhập xóm Hào Tân 1 với Hào Tân 2 lấy tên là Hào Tân. Do cộng đồng các xóm có sự đồng nhất về phong tục, tập quán, tình cảm gia đình, dòng họ nên sau khi sáp nhập có nhiều thuận lợi. Tuy nhiên, việc sáp nhập xóm cũng đã nảy sinh nhiều vấn đề cần phải giải quyết như việc xây dựng nhà văn hoá tập trung rất khó khăn vì các nhà văn hoá xóm trước đây nhỏ, không thể đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hoá do số hộ dân tăng lên. Cùng với đó, sau khi sáp nhập, quy mô dân số tăng, địa bàn được mở rộng, khi đó áp lực đối với cán bộ cơ sở cũng tăng, trong khi mức phụ cấp chưa có sự điều chỉnh phù hợp nên đã tác động đến tư tưởng của cán bộ cơ sở. ở xóm Hào Tân, chỉ trong 1 tuần đã phải bầu trưởng xóm tới 3 lần, bởi trước sức ép về công việc, nhiều người sau khi được nhân dân bầu đã xin rút. Tiếp đó, là những khó khăn về việc thay đổi thông tin trong giấy tờ tuỳ thân như giấy chứng nhận hộ nghèo, thẻ BHYT, CMND, giấy CNQSDĐ và nhiều loại giấy tờ có liên quan đến thủ tục hành chính tác động đến người dân... Đến nay mới có thông tin trên thẻ BHYT được chỉnh sửa, điều chỉnh thông tin theo tên xóm mới, còn lại hầu hết các giấy tờ có liên quan chưa được điều chỉnh. "Điều này, gây rất nhiều khó khăn, tác động, ảnh hưởng trực tiếp đến hơn 700 người dân ở các xóm sáp nhập khi đi làm các thủ tục hành chính có liên quan. Đặc biệt, khi bước vào năm học mới hay việc khám, chữa bệnh; làm thủ tục thế chấp vay vốn phát triển sản xuất hay ảnh hưởng đến việc làm hồ sơ đi học, đi xin việc... Để tạo điều kiện cho người dân hiện nay xã vẫn phải xác nhận vào các hồ sơ, thủ tục hành chính cho người dân để phù hợp với các giấy tờ hiện có. Dù rằng sau khi sáp nhập, các xóm mới đã được UBND tỉnh ra quyết định công nhận, các xóm cũ đã bị xoá tên. Do chưa đổi được các loại giấy tờ nên khi thực hiện việc giao dịch hành chính xã vẫn phải công chứng, chứng thực các loại hồ sơ, thủ tục giấy tờ cho công dân. Việc này dù biết là sai nhưng chúng tôi vẫn phải làm”, đồng chí Quách Công Khang chia sẻ thêm.
Từ thực tế nêu trên, UBND xã cũng đã nhiều lần kiến nghị cấp có thẩm quyền tập trung giải quyết, tháo gỡ vướng mắc cho người dân. Tuy nhiên, "Trong khi những vướng mắc trong sáp nhập thôn xóm chưa giải quyết xong thì sang năm 2019, dự kiến xã Hào Lý sẽ tiếp tục được huyện chọn thí điểm để sáp nhập xã không biết sẽ còn phát sinh những khó khăn gì nữa, nhất là khi việc bé chưa xuôi thì việc lớn hơn có lọt”, đồng chí Đinh Văn Thủy, Bí thư Đảng ủy xã Hào Lý đặt câu hỏi.
Mạnh Hùng