(HBĐT) - Sử sách ghi lại, ngày 12/3/1945, phát xít Nhật đưa quân lên chiếm Hòa Bình. Chính sách cai trị bạo tàn của chúng khiến cho cuộc sống của Nhân dân trong tỉnh nói chung và huyện Lạc Sơn nói riêng lâm vào cảnh lầm than, lòng căm thù giặc thêm sâu sắc.

Ngày 18/8/1945, lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy Bắc Kỳ được truyền tới Hòa Bình. Ngay hôm đó, đồng chí Vũ Thơ, Trưởng Ban chỉ huy khởi nghĩa tỉnh đã kịp thời phát lệnh khởi nghĩa với phương án tập trung ở một điểm chắc thắng rồi từ đó tiến lên giành chính quyền tỉnh và các châu khác. Ban chỉ huy khởi nghĩa quyết định chọn châu Lạc Sơn là điểm đầu tiên. Lệnh khởi nghĩa truyền đi tới đâu, cán bộ và quần chúng nhân dân ở đó phấn khởi, khẩn trương hành động. Khắp nơi dấy lên khí thế cách mạng sục sôi chưa từng có. Theo đúng kế hoạch, ngày 20/8/1945, đơn vị vũ trang tập trung, tự vệ chiến đấu và quần chúng nhân dân từ khu căn cứ cách mạng Mường Khói rầm rộ tiến ra thị trấn Vụ Bản. Nhân dân Vụ Bản và các xóm khu vực xung quanh biểu tình phối hợp cùng lực lượng của khu căn cứ tiến hành chiếm châu lỵ Lạc Sơn. Viên tri châu Quách Hàm trước đó đã có thiện cảm với Việt Minh lại nhận được lệnh của Ban chỉ huy khởi nghĩa phải đầu hàng nên đã chuẩn bị sẵn sổ sách, dấu ấn để giao nộp cho quân khởi nghĩa. Đồn trưởng và toàn bộ lính bảo an ở đồn Vụ Bản đóng gần châu đường không dám chống lại, xin đầu hàng và giao nộp 50 khẩu súng, nhiều đạn dược cho quân cách mạng.

Chiều ngày 20/8/1945, một cuộc mít tinh lớn được tổ chức tại sân châu đường. Đồng chí Trương Đình Dần đại diện Ban chỉ huy khởi nghĩa tuyên bố xóa bỏ chính quyền bù nhìn tay sai phát xít, thành lập chính quyền cách mạng, hô hào Nhân dân đoàn kết ủng hộ mặt trận Việt Minh và chính quyền nhân dân, tiếp tục tiến lên giành chính quyền tỉnh.

Phát huy truyền thống, tinh thần cách mạng Tháng Tám, trong suốt chiều dài lịch sử, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân huyện Lạc Sơn luôn chung sức, đồng lòng, khơi dậy sức mạnh khối đại đoàn kết, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, giúp quê hương Mường Vang đổi thay từng ngày. Công tác xây dựng Đảng, hệ thống chính trị được đổi mới về phương thức hoạt động, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Nhiều tiềm năng, thế mạnh của địa phương được khai thác, mang lại hiệu quả cao. Huyện luôn quan tâm tới sự nghiệp GD&ĐT, y tế cũng như công tác bảo tồn, gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống...

 Huyện chú trọng nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp hàng hóa gắn với xây dựng nông thôn mới. Thu hút đầu tư là một trong những điểm sáng của tỉnh, từ đó góp phần thúc đẩy sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, thương mại - dịch vụ tăng khá. Các chính sách đảm bảo an sinh xã hội được triển khai kịp thời, thiết thực, đúng đối tượng... Đời sống người dân ngày một nâng cao.

Trong đó phải nói tới xã Ân Nghĩa, nơi có di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia chiến khu Mường Khói. Tự hào truyền thống cách mạng, nhân dân nơi đây luôn hăng hái lao động, sản xuất, vươn lên làm giàu. Đời sống văn hóa, tinh thần được cải thiện. Phong trào "Đền ơn - đáp nghĩa”, "Uống nước nhớ nguồn”, giáo dục truyền thống yêu nước được xã quan tâm thực hiện thường xuyên, mang ý nghĩa thiết thực. Theo đồng chí Bùi Văn Luân, Phó Chủ tịch UBND xã Ân Nghĩa, bước vào thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong xã luôn phát huy truyền thống anh hùng cách mạng, chú trọng công tác xây dựng Đảng nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đoàn kết xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Chiến khu Mường Khói là "địa chỉ đỏ” giáo dục cho thế hệ trẻ về truyền thống anh hùng của dân tộc, tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường chống giặc ngoại xâm của cha ông. Từ đó khơi dậy lòng tự hào về quê hương, đất nước, ra sức tu dưỡng, rèn luyện, chung sức xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh.