Thực trạng đáng báo động

Theo thống kê, từ tháng 1/2015 - 6/2019, toàn tỉnh xảy ra 94 vụ XHTE với 96 nạn nhân, có 87 trẻ em nữ và 9 trẻ em nam. Trong đó, hiếp dâm trẻ em 46 vụ; dâm ô trẻ em 12 vụ; giao cấu với trẻ em 26 vụ; 1 vụ mua bán, 1 vụ bắt cóc, 1 vụ chiếm đoạt trẻ em; hành vi cố ý gây tổn hại về thể chất, tinh thần 6 vụ; 1 vụ cướp tài sản của trẻ em. Trong số trẻ em bị xâm hại có 17 trẻ dưới 6 tuổi; 13 nạn nhân từ 6 đến dưới 13 tuổi và 40 nạn nhân từ 13 đến dưới 16 tuổi. Đối tượng phạm tội đa dạng, nhưng chủ yếu là những người quen biết, hàng xóm, thậm chí là người ruột thịt trong gia đình: bố đẻ xâm hại con, ông nội, bác ruột xâm hại cháu…

Ngày 10/1/2019, TAND tỉnh đưa ra xét xử bị cáo Đinh Công Th., SN 1981, trú tại xã Vĩnh Đồng (Kim Bôi) về tội "Hiếp dâm người dưới 16 tuổi” mà nạn nhân chính là con ruột. Theo cáo trạng: Đinh Công Th. và vợ là Bùi Thị Ch. (cùng cư trú tại xã Vĩnh Đồng) kết hôn vào năm 2005 và sinh được 2 người con. Do cuộc sống nảy sinh nhiều bất đồng nên vợ chồng Th. sống ly thân từ năm 2016. Vợ về sống ở nhà mẹ đẻ, thường xuyên đi làm ăn xa, Th. trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng 2 con (con gái Đinh Thị H., SN 2006) và con trai Đinh Công H., SN 2010). Ngày 15/7/2018, sau khi uống rượu, bia, không làm chủ được bản thân, Th. đã thực hiện hành vi giao cấu với cháu H. (con gái ruột). 10 ngày sau, cháu H. mới kể lại sự việc cho người bác (chị gái của mẹ). Trước sự việc đau lòng, chị Ch. (bác ruột của cháu H.) đã làm đơn trình báo đến cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Kim Bôi. Ngày 15/8/2018, cơ quan Cảnh sát điều tra đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Đinh Công Th. về tội hiếp dâm trẻ dưới 16 tuổi. Tại phiên xét xử ngày 10/1/2019, TAND tỉnh tuyên phạt bị cáo Th. 17 năm tù giam.

Học sinh Trường tiểu học xã Yên Lạc (Yên Thủy) tìm hiểu kiến thức về quyền trẻ em tại góc tư vấn tâm lý học đường của nhà trường.

Trước đó, ngày 24/8/2018, TAND tỉnh Hòa Bình cũng đã đưa ra xét xử bị cáo Bùi Văn L., SN 1938, trú tại xã Ân Nghĩa (Lạc Sơn) về tội hiếp dâm trẻ em (nạn nhân là cháu nội chưa đầy 9 tuổi). Theo cáo trạng, trong khoảng thời gian từ tháng 5/2017- 2/2018, bị cáo L. đã3 lần thực hiện hành vi giao cấu với cháu nội. Chỉ khi bị vợ phát giác và trình báo với cơ quan Công an, bị cáo L. mới ra đầu thú khai nhận hành vi phạm tội của mình. Bùi Văn L. đã bị xử phạt 12 năm tù giam về tội "hiếp dâm trẻ em”.

Đó là 2 trong các vụ XHTE gây phẫn nộ, bức xúc trong dư luận nhân dân trên địa bàn tỉnh thời qua. Những hành vi này thể hiện sự suy đồi, xuống cấp nghiêm trọng về đạo đức xã hội.

Thông qua việc điều tra, xét xử của cơ quan chức năng cho thấy tình trạng trẻ em bị xâm hại trên địa bàn tỉnh đang có những diễn biến hết sức phức tạp và ngày càng nghiêm trọng. Có những trường hợp đối tượng sau khi thực hiện hành vi hiếp dâm đã giết người bị hại để che giấu hành vi phạm tội của mình. Có đối tượng lợi dụng nạn nhân bị hạn chế về khả năng nhận thức và điều khiển hành vi để thực hiện hành vi xâm hại tình dục...

Đâu là nguyên nhân?

Dưới góc nhìn của các nhà quản lý, việc gia tăng các vụ XHTE trên địa bàn tỉnh gần đây là do còn nhiều khoảng trống thực hiện chính sách, pháp luật về chăm sóc, bảo vệ trẻ em (CSBVTE). Theo nhận định của đồng chí Phạm Quốc Hưng, Chánh án TAND tỉnh, nguyên nhân chủ yếu dẫn đến gia tăng các vụ XHTE là do: Công tác truyền thông, giáo dục, vận động xã hội về CSBVTE chưa hiệu quả. Mặc dù công tác tuyên truyền phòng, chống XHTE đã được triển khai khá tích cực nhưng chưa thực sự sâu rộng, chưa được thực hiện thường xuyên ở các cơ quan, đơn vị, trường học, khu dân cư, do đó mức độ lan tỏa còn hạn chế. Nhiều bậc cha mẹ chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của gia đình trong bảo vệ, chăm sóc, phát triển toàn diện trẻ em. Một bộ phận cha mẹ coi việc giáo dục, phát triển trẻ là của nhà trường, chưa dành thời gian chăm sóc, gần gũi con cái, ngần ngại khi trao đổi với con các vấn đề liên quan sức khỏe sinh sản, các nguy cơ bị lạm dụng tình dục hoặc vấn đề bị lạm dụng, xâm hại tình dục dẫn đến phần lớn trẻ em thiếu những kiến thức, kỹ năng cần thiết để phòng tránh. Nhiều gia đình có hoàn cảnh khó khăn, bố mẹ đi làm ăn xa hoặc mắc tai - tệ nạn xã hội, vi phạm pháp luật, ly hôn, ly thân… không có điều kiện chăm sóc con cái cũng là mầm mống nảy sinh các hành vi xâm hại tình dục đối với trẻ em. Mặt khác, tác động của văn hóa phẩm đồi trụy trên không gian mạng đã dẫn đến sự lệch lạc về nhận thức và lối sống của một số đối tượng. Tình trạng sử dụng rượu, bia quá mức dẫn đến thiếu kiểm soát hành vi của bản thân cũng là nguyên nhân phát sinh các hành vi XHTE.

Cũng theo dự báo của các cơ quan chức năng, trong thời gian tới, tình hình XHTE vẫn diễn biến hết sức phức tạp. Bởi sự phát triển của công nghệ số và các thiết bị điện tử, trẻ em dễ dàng tiếp cận với với mạng xã hội, internet, nhưng lại thiếu kiến thức, kỹ năng sử dụng, khai thác, kiểm soát các nội dung an toàn, lành mạnh với trẻ em, vì vậy tiềm ẩn nhiều nguy cơ trẻ em bị xâm hại.

Cần chung tay trong chăm sóc, bảo vệ trẻ em

Những con số, vụ việc đau lòng về hành vi XHTE cho thấy thực sự đang có lỗ hổng không hề nhỏ trong công tác CSBVTE trên địa bàn tỉnh. Theo nhận định, đánh giá của UBND tỉnh tại Báo cáo số 272, ngày 28/8/2019 thực hiện chính sách pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em trên địa bàn tỉnh, những tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc trong công tác CSBVTE đó là: công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật và thực hiện chính sách về CSBVTE chưa thường xuyên, rộng khắp, chưa truyền thông đầy đủ tới các nhóm đối tượng trong xã hội. Hệ thống tổ chức CSBVTE đã được thành lập đến tuyến xã, tuy nhiên, hiệu quả hoạt động chưa cao. Nguồn kinh phí dành cho hoạt động CSBVTE, nhất là việc phòng, chống xâm hại trẻ em được cấp từ nguồn ngân sách hàng năm còn hạn hẹp. Đến nay, tỉnh chưa bố trí được nguồn kinh phí riêng công tác phòng, chống XHTE. Sự phối hợp giữa các ngành có liên quan trong công tác CSBVTE đôi khi chưa chặt chẽ. Một số cấp ủy, chính quyền cơ sở chưa nhận thức đầy đủ về tính cấp bách và tầm quan trọng của công tác trẻ em. Ngay từ mỗi gia đình cũng chưa đề cao trách nhiệm bảo vệ trẻ em: một số vụ XHTE mà đối tượng xâm hại là người thân trong gia đình không được trình báo kịp thời. Vì lý do bảo vệ danh tính cho nạn nhân nên việc xét xử các vụ án liên quan đến tội phạm xâm hại tình dục trẻ em ít được xét xử theo hình thức lưu động, thông tin rộng rãi nên thiếu tính răn đe, giáo dục, phòng ngừa chung… Chung tay "vá" những lỗ hổng trong công tác CSBVTE là điều cần thiết, việc cần làm ngay để giảm thiểu tối đa tình trạng XHTE trên địa bàn.