Thành viên Ban Chỉ đạo 515 tỉnh trao đổi về giải pháp tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trên địa bàn.
Tri ân với gia đình, thân nhân liệt sỹ
Thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ là việc làm có ý nghĩa hết sức sâu sắc, thể hiện sự tri ân, tôn kính, lòng biết ơn và ghi nhớ sâu sắc công lao của thế hệ hôm nay đối với các anh hùng liệt sỹ đã hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Những năm qua, Đảng và Nhà nước đã quan tâm và có nhiều chủ trương, giải pháp lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ, từng bước đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân, nhất là đối với thân nhân liệt sỹ.
Trong thời gian qua, các sở, ban, ngành, địa phương, cơ quan, đơn vị, cấp ủy, chính quyền các cấp và các tầng lớp nhân dân đã triển khai thực hiện nghiêm túc kế hoạch hướng dẫn của Ban Chỉ đạo (BCĐ) 515 về lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Đến tháng 9/2018, 11/11 huyện, thành phố đã tổ chức xong công tác tập huấn; đến tháng 5/2019, các xã, phường, thị trấn và 11/11 huyện, thành phố đã tổ chức xong hội nghị kết luận địa bàn. Nội dung của hội nghị kết luận địa bàn tập trung vào công tác rà soát, xác minh, kết luận thông tin liệt sỹ, nơi hy sinh, chôn cất ban đầu; kiểm đếm, lập danh sách mộ liệt sỹ trong nghĩa trang liệt sỹ, kết luận địa bàn; công tác thu tập thông tin, đối chiếu, kết luận thực địa; nội dung, quy trình, kỹ thuật lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Các huyện tổ chức tốt hội nghị kết luận địa bàn là: Lạc Thủy, Kỳ Sơn, Lương Sơn…
Tổng hợp từ các địa phương, trên địa bàn tỉnh có tổng số 5.777 liệt sỹ, có 3.120 mộ trong nghĩa trang liệt sỹ. Trong đó, số mộ có đầy đủ thông tin là 482 mộ; số mộ có một phần thông tin là 319 mộ; số mộ chưa có thông tin về liệt sỹ là 2.319 mộ; số mộ liệt sỹ do gia đình quản lý, chăm sóc là 34 mộ. Tổng số liệt sỹ chôn cất ban đầu trên địa bàn có 1.386 liệt sỹ và 1.379 mộ liệt sỹ đã tìm kiếm và quy tập. Qua quá trình triển khai hội nghị kết luận địa bàn đã phát hiện 1 khu vực có thông tin chôn cất tập thể được cho là hài cốt liệt sỹ thời kỳ kháng chiến chống Pháp tại thôn Thạch Quyền, xã Cao Dương (Lương Sơn) và thông tin 7 mộ liệt sỹ ở nơi chôn cất ban đầu chưa quy tập vào nghĩa trang, cụ thể: huyện Lạc Thủy 1 mộ, huyện Cao Phong 2 mộ, huyện Kim Bôi 4 mộ. Có 2 khu vực đã tìm kiếm, quy tập nhưng chưa có kết quả là tại phường Tân Hòa (TP Hòa Bình); cánh đồng Beo, HTX Bưng, nay là khu 2, thị trấn Cao Phong (Cao Phong). Có 5 khu vực địa bàn không có thông tin là xóm Kem, xã Địch Giáo và dốc Quy Hậu, xã Quy Hậu (Tân Lạc); xóm Trang Giữa, xã Tân Phong (Cao Phong); xã Lạc Sỹ (Yên Thủy); xã Trung Minh (TP Hòa Bình).
Tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ như "mò kim đáy bể"
Các thành viên BCĐ 515 (không chỉ của tỉnh) đều cho rằng việc tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ rất khó khăn, được ví như mò kim đáy bể. Đại tá Bùi Văn Hùng, Chính ủy Bộ CHQS tỉnh, Phó BCĐ 515 của tỉnh cho biết: Mộ liệt sỹ cần tìm kiếm trên địa bàn chủ yếu liệt sỹ trong kháng chiến chống Pháp. Do chiến tranh kết thúc gần 70 năm, được quy tập đã lâu, di dời nhiều lần, thông tin hồ sơ không còn đầy đủ, hài cốt bị phân hủy ở mức độ cao, không còn nguyên mẫu nên việc tiếp nhận, xử lý thông tin, điều tra, xác minh, khảo sát tìm kiếm gặp rất nhiều khó khăn. Việc chôn cất liệt sỹ, đăng ký thông tin về liệt sỹ, thân nhân liệt sỹ không đầy đủ, thiếu chính xác nên công tác bàn giao, tiếp nhận hồ sơ về mộ chí, danh sách liệt sỹ thiếu khoa học, không đầy đủ, mất dữ liệu thông tin về mộ liệt sỹ. Bên cạnh đó, hầu hết các nhân chứng biết thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ, danh tính liệt sỹ đều đã già, trí nhớ giảm hoặc đã từ trần; địa hình, địa vật thay đổi trong quá trình phát triển KT-XH nên gặp nhiều khó khăn trong nắm bắt, củng cố thông tin, ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ.
Mặc dù việc cung cấp thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ đã được triển khai tích cực, kết quả thực hiện lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ đã đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra, đáp ứng một phần nguyện vọng của thân nhân liệt sỹ và nhân dân trên địa bàn. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức thực hiện còn có những hạn chế cần phải khắc phục như: công tác thông tin, truyên truyền một số địa phương chưa sâu rộng, tiến độ triển khai kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm quy tập hài cốt liệt sỹ một số địa phương chậm so với kế hoạch. Việc vận động cung cấp thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ; tổ chức khảo sát, nắm địa bàn, xác định khu vực và số mộ liệt sỹ, hài cốt liệt sỹ cần tìm kiếm, quy tập ở một số địa phương chưa cụ thể; công tác bàn giao của cán bộ quản lý hồ sơ, giấy tờ, danh sách liệt sỹ chưa chặt chẽ, không được đầy đủ thông tin…
Huy động sức mạnh của hệ thống chính trị và nhân dân tham gia
Nhằm tiếp tục triển khai có hiệu quả Chỉ thị số 24 của Bộ Chính trị, Quyết định số 1237 của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ. Xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, chủ yếu trong thực hiện chính sách hậu phương quân đội và phong trào "Đền ơn, đáp nghĩa”. BCĐ 515 của tỉnh đề ra một số nhiệm vụ trọng tâm như: Tăng cường sự lãnh đạo, quản lý, điều hành của cấp ủy, chính quyền các cấp, phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến; tích cực vận động tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, trao đổi kinh nghiệm về công tác tìm kiếm, quy tập và xác định hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin. Trước mắt, xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch rà soát, hoàn thiện hồ sơ, danh sách liệt sỹ; bàn giao cung cấp thông tin liệt lỹ theo đúng Hướng dẫn số 1914/HD-VP, ngày 16/7/ 2015 của Văn phòng BCĐ quốc gia 515. Bộ CHQS tỉnh chủ động phối hợp với địa phương có khu vực được cho là có hài cốt liệt sỹ, mộ liệt sỹ chưa được quy tập để tiếp tục rà soát, xác minh, thu thập thông tin báo cáo BCĐ 515 tỉnh xây dựng kế hoạch triển khai tổ chức tìm kiếm, quy tập đưa vào nghĩa trang. Bên cạnh đó, làm tốt công tác kiểm tra, giám sát việc triển khai và tổ chức thực hiện đối với các địa phương, đơn vị, báo cáo kịp thời những vướng mắc, phát sinh thông tin và kết quả tìm kiếm, quy tập, xác định hài cốt liệt sỹ. Đồng thời, kịp thời biểu dương gương người tốt, việc tốt trong tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính liệt sỹ.
Lê Chung
Nhóm ý kiến:
Lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ bảo đảm tiến độ và chất lượng
Với tinh thần trách nhiệm cao, BCĐ 515 tỉnh đã chỉ đạo các sở, ban, ngành, địa phương tổ chức tốt công tác tuyên truyền, phát huy vai trò của hệ thống chính trị và nhân dân cung cấp thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ làm cơ sở cho việc kết luận thông tin hy sinh, nơi chôn cất ban đầu từ cấp thôn, xóm đến cấp huyện, thành phố theo kế hoạch. Đây là cơ sở quan trọng để tỉnh thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trên địa bàn. Để công tác kết luận địa bàn, lập bản đồ tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ bảo đảm chặt chẽ, đúng tiến độ, đạt được mục đích, yêu cầu đặt ra, thời gian tới cần tiếp tục triển khai xác minh, tìm kiếm, cung cấp thông tin, dữ liệu phục vụ công tác lập bản đồ. Tăng cường công tác chỉ đạo quản lý nghĩa trang, các phần mộ trong nghĩa trang liệt sỹ địa phương, hoàn thiện sơ sở dữ liệu về liệt sỹ theo quy định.
Các địa phương tiến hành kiểm đếm, cập nhật thông tin về mộ liệt sỹ chính xác. Chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp chặt chẽ với Hội Cựu chiến binh, Ban Liên lạc bạn chiến đấu, Ban Liên lạc truyền thống các đơn vị trong quân đội, Hội Cựu thanh niên xung phong tiếp nhận, rà soát, xác minh, kết nối thông tin cho thân nhân, gia đình liệt sỹ và lực lượng tìm kiếm, quy tập và xác định danh tính hài cốt liệt sỹ. Chỉ đạo Bộ CHQS tỉnh hoàn thiện lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ ở 3 cấp (xã, huyện, tỉnh) bảo đảm chặt chẽ, chính xác và chất lượng tốt.
Đại tá Nguyễn Huy Hoàng
Phó Chủ nhiệm Chính trị Quân khu III, Phó Trưởng Ban TT BCĐ 515 Quân khu III
Phối hợp xác định nơi hy sinh của liệt sỹ
Các liệt sỹ của tỉnh chủ yếu hy sinh trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, đã qua trên dưới 70 năm nên tỷ lệ mộ liệt sỹ có đầy đủ thông tin rất hạn chế. Thời gian qua, Sở LĐ-TB&XH đã tiếp nhận nhiều đơn thư hỏi về phần mộ liệt sỹ, đặc biệt là liệt sỹ hy sinh trong Chiến dịch Hòa Bình. Đồng thời, trong đơn thư cũng cung cấp nhiều địa danh, địa điểm hy sinh của liệt sỹ thời kỳ đó. Ngoài các địa danh dễ nhận biết như: đồn Pheo (Kỳ Sơn), Tu Vũ (Thanh Thủy, Phú Thọ), chợ Đồn (Lương Sơn), còn các địa danh chưa xác định được như: trận Đồi Mồi, đồi Mè, suối Ngành, dốc Son, dốc Đỏ, đường 87 Hòa Bình, Đông Ruẫn, Quang Nghi… Hiện, ngành LĐ-TB&XH chưa sưu tầm, tìm hiểu được các địa danh này nằm ở đâu. Đề nghị Bộ CHQS tỉnh phối hợp cùng xác minh, làm rõ các địa danh, địa điểm để phục vụ việc xác định nơi hy sinh của liệt sỹ. Đề nghị BCĐ 515 tỉnh chỉ đạo, điều hành, kiểm tra sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương, đẩy mạnh tuyên truyền, ứng dụng công nghệ thông tin, tổ chức thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ và Đề án xác định hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin; tham mưu đề xuất với UBND tỉnh đẩy nhanh công tác xác định hài cốt liệt sỹ còn thiếu thông tin.
Nguyễn Thanh Thủy
Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH
Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ
Thời gian qua, huyện Lương Sơn đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Đề án tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ từ nay đến năm 2020 và những năm tiếp theo. Cùng với làm tốt công tác tuyên truyền, UBND huyện giao Ban CHQS trực tiếp hướng dẫn các xã, thị trấn chỉ đạo các thôn, xóm, tiểu khu rà soát, xác minh, nắm chắc các thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ ngay từ cơ sở. Các xã, thị trấn phối hợp với Ban CHQS chỉ đạo các ban, ngành, đoàn thể thôn, xóm, tiểu khu tiến hành thẩm tra, xác minh, thu thập thông tin, kết luận thực địa nơi hy sinh, chôn cất, an táng ban đầu làm cơ sở cho việc lập bản đồ được chính xác, cụ thể.
Đến nay, có 148/148 thôn, xóm, tiểu khu thuộc 20 xã, thị trấn đã tổ chức kết luận địa bàn đảm bảo chính xác, không bỏ sót thông tin về liệt sỹ, mộ liệt sỹ. Toàn huyện có 411 mộ liệt sỹ có trong nghĩa trang, trong đó, 91 mộ đầy đủ thông tin về liệt sỹ, 27 mộ liệt sỹ, 293 mộ liệt sỹ chưa xác định được thông tin; 24 mộ liệt sỹ ngoài nghĩa trang. Qua xác minh thông tin, tổng hợp kết luận địa bàn, huyện có 15 mộ liệt sỹ hy sinh chôn cất ban đầu trên địa bàn huyện nhưng chưa biết tên (trong đó, người địa phương 6 mộ, người ngoài địa phương 9 mộ). Hiện, trên địa bàn huyện còn 1 khu vực là thôn Thạch Quyền, xã Cao Dương có thông tin mộ liệt sỹ nhưng chưa tổ chức tìm kiếm và quy tập được. Những kết quả này là cơ sở để xác lập bản đồ tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ trên địa bàn theo chỉ đạo của T.Ư và của tỉnh.
Thượng tá Nguyễn Văn Phương
Chính trị viên Ban CHQS huyện Lương Sơn