(HBĐT) - Thăm lại chiến khu cách mạng Mường Khói trong những ngày Tháng Tám lịch sử, diện mạo xã nông thôn mới hiện lên với con đường trải nhựa thẳng tắp, đường liên xóm, đường nội đồng ược cứng hóa, thuận tiện cho việc giao thương, đi lại. Những vườn cây trĩu quả, đồi rừng xanh mát mang lại nguồn thu nhập khá cho nông dân. Là một trong những cái nôi của phong trào cách mạng tỉnh, cách đây 69 năm, chiến khu cách mạng Mường Khói gồm hai xã Hoài Ân và Hiếu Nghĩa, thuộc tổng Lạc Thành, châu Lạc Sơn là nơi các lực lượng cách mạng và nhân dân huyện Lạc Sơn tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền thành công đầu tiên của tỉnh.

Phá​​​​​​t huy truyền thống cách mạng,​ đoàn viên thanh niên xã Ân Nghĩa (Lạc Sơn) ra quân tu sửa nhà ở cho gia đình liệt sỹ tại xóm Trán.

Ngày 19/8/1945, theo lệnh khởi nghĩa của Xứ ủy Bắc Kỳ, chiến khu cách mạng Mường Khói và cơ sở Việt Minh Vụ Bản nhận được lệnh khởi nghĩa của Ban chỉ huy khởi nghĩa tỉnh. Suốt đêm đó, từ các xóm, quần chúng đốt đuốc sáng rực, tập trung cùng các chiến sỹ tự vệ hát vang những bài ca cách mạng. Trước khí thế cách mạng hào hùng của quần chúng ở chiến khu, bọn tay sai chính quyền thực dân ở Hoài Ân và Hiếu Nghĩa hoảng sợ, một số chức sắc tự động đem lương thực, thực phẩm, đồng chiện nộp cho cách mạng. Sáng 20/8/1945, đơn vị tự vệ chiến đấu và quần chúng từ chiến khu cách mạng Mường Khói phối hợp lực lượng tự vệ chiến đấu cùng các hội viên cứu quốc, Nhân dân thị trấn Vụ Bản tiến hành khởi nghĩa giành chính quyền ở châu lỵ Lạc Sơn. Viên tri châu Quách Hàm hoảng sợ đầu hàng và giao nộp sổ sách, dấu ấn cho cách mạng.

Sau khi giành chính quyền thắng lợi ở châu lỵ Lạc Sơn, sáng 21/8/1945, gần 50 chiến sỹ tự vệ cùng hàng trăm quần chúng cứu quốc của chiến khu Mường Khói và thị trấn Vụ Bản giương cao cờ đỏ sao vàng theo đường 12A tiến ra thị xã Hòa Bình, phối hợp với các chiến khu cách mạng Cao Phong - Thạch Yên, Tu Lý - Hiền Lương và các cơ sở cách mạng ở thị xã Hòa Bình giành chính quyền tỉnh lỵ vào ngày 23/8/1945.

Cách mạng Tháng Tám thành công, do yêu cầu bảo vệ chính quyền, hai xã Hoài Ân và Hiếu Nghĩa được sáp nhập lại thành xã Ân Nghĩa ngày nay. Phát huy tinh thần của chiến khu cách mạng, trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, nhân dân xã Ân Nghĩa đã cử 520 con em lên đường chiến đấu, chiếm gần 10% dân số toàn xã. Đến nay, xã có 2 người được Nhà nước phong tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng; có 480 người và 260 gia đình được Nhà nước tặng thưởng huân chương các loại; có 54 liệt sỹ, 30 thương binh, 7 bệnh binh, 23 người nhiễm chất độc da cam. Năm 1993, để ghi nhận những đóng góp to lớn của Nhân dân và lực lượng vũ trang xã Ân Nghĩa, Bộ VH-TT đã cấp bằng công nhận di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia chiến khu cách mạng Mường Khói. Năm 2000, xã được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân thời kỳ chống Pháp.

Đồng chí Bùi Thị Lon, Phó Bí thư TT Đảng uỷ xã cho biết: Phát huy truyền thống cách mạng, trong thời kỳ đổi mới, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân xã Ân Nghĩa ra sức thi đua học tập, lao động, xây dựng xã giàu mạnh về kinh tế, bảo đảm vững chắc về QP-AN. Tính đến hết năm 2021, số hộ nghèo toàn xã giảm còn trên 6%, thu nhập bình quân đầu người đạt 44 triệu đồng/năm. Phong trào cải tạo vườn tạp, chuyển đổi cây trồng sang trồng các loại cây cho năng suất, hiệu quả kinh tế cao được nông dân thực hiện hiệu quả, các khu dân cư, xóm, thôn tích cực đẩy mạnh, nâng cao chất lượng các tiêu chí xã nông thôn mới kiểu mẫu…