Nhìn lại chặng đường XNK của Việt Nam trong những năm qua cho thấy bước tiến mạnh mẽ. Tổng giá trị XNK hàng hóa trong gần 20 năm (2000-2019) đạt 3.995 tỷ USD. Trong đó, tính riêng 5 năm gần đây, giá trị XNK của Việt Nam đạt 2.160 tỷ USD, cao hơn của cả 15 năm trở về trước cộng lại. Không những vậy, dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự phối kết hợp chặt chẽ, tích cực giữa các bộ, ngành và địa phương (BNĐP), Việt Nam cũng đạt liên tiếp các mốc kỷ lục về XNK. Cụ thể: năm 2001, tổng giá trị XNK của Việt Nam mới chỉ đạt con số khiêm tốn 30 tỷ USD; chỉ sáu năm sau (2007), con số này đã tăng lên 100 tỷ USD. Bốn năm sau, đến năm 2011, tổng giá trị XNK của cả nước đã tăng gấp đôi, lên 200 tỷ USD và tới năm 2015 đã tăng tới 300 tỷ USD. Thời gian ngắn chỉ hai năm sau đó (giữa tháng 12-2017), tổng giá trị XNK đã đạt 400 tỷ USD. Tiếp nối đến nửa cuối tháng 12 năm nay, trị giá XNK chính thức cán mốc 500 tỷ USD. Bên cạnh đó, từ năm 2012 đến nay, cán cân thương mại hàng hóa của Việt Nam cũng đạt thặng dư liên tục sau thời gian dài thâm hụt (trừ năm 2015). Riêng năm 2019, với sự gia tăng quy mô xuất khẩu cao hơn nhập khẩu, thặng dư cán cân thương mại của Việt Nam đã lên tới khoảng 10 tỷ USD.

Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại buổi lễ, thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhiệt liệt biểu dương nỗ lực của các BNĐP và cộng đồng doanh nghiệp (DN) cả nước; các vị đại sứ của nước ta và nước ngoài, các đoàn ngoại giao quốc tế,… đã làm nên những kết quả rất tích cực, góp phần quan trọng làm nên thành công cho hoạt động XNK của Việt Nam trong năm 2019. Thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu các BNĐP tiếp tục nỗ lực tạo thuận lợi cho xuất khẩu, chống nhũng nhiễu, tiêu cực, gây khó khăn. Bên cạnh đó, đẩy mạnh áp dụng điện tử hóa, thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia để tạo điều kiện thông thoáng cho xuất khẩu. Thủ tướng giao Bộ Công thương chủ trì, phối hợp các BNĐP tập trung hoàn thành bằng được mục tiêu đến năm 2020, Việt Nam sẽ cán mốc kim ngạch xuất khẩu (KNXK) đạt 300 tỷ USD cũng như bảo đảm năm thứ 5, Việt Nam tiếp tục duy trì xuất siêu. Các DN Việt Nam cần tiếp tục liên kết, hợp tác, phối hợp cùng có lợi với cộng đồng DN FDI trên cả nước để chia sẻ chuỗi giá trị. Tiếp tục nâng tầm công tác phòng vệ để bảo vệ tốt hàng Việt Nam, hạn chế những sản phẩm không cần thiết để bảo vệ hàng trong nước; đặc biệt, tránh kiện tụng về hoạt động XNK. Thủ tướng cũng chỉ đạo cần tiếp tục phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại mạnh mẽ hơn nữa để bảo vệ những nhà sản xuất và XNK chân chính. Mặt khác, cần tăng hiệu quả của hoạt động XNK, chế biến sâu để nâng cao giá trị gia tăng hàng hóa Việt; giảm chi phí sản xuất cũng như logistics; đẩy mạnh công nghiệp phụ trợ để phục vụ hiệu quả xuất khẩu. Cùng với xuất khẩu trực tiếp ra nước ngoài, cần đẩy mạnh việc xuất khẩu tại chỗ bằng cách phát triển ngành như ngành du lịch để có thể đưa KNXK của Việt Nam lên cao hơn nữa.

* Tổng cục Thống kê công bố, tổng kim ngạch XNK hàng hóa năm 2019 ước đạt 516,96 tỷ USD; KNXK hàng hóa đạt 263,45 tỷ USD và tăng 8,1% so năm trước. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước có tốc độ tăng cao 17,7%, cao hơn tốc độ tăng của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (4,2%). Hiện tỷ trọng KNXK của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đã giảm xuống chỉ còn 68,8% (giảm 2,5 điểm phần trăm so năm 2018). Tính chung cả năm 2019, cán cân thương mại hàng hóa năm 2019 ước tính xuất siêu 9,9 tỷ USD. Trong năm, có tới 32 mặt hàng đạt KNXK hơn một tỷ USD, chiếm 92,9% tổng KNXK, trong đó sáu mặt hàng đạt KNXK hơn 10 tỷ USD (chiếm 63,4%).