Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến lượng hàng hóa bán ra bị ứ đọng, lượng hàng tồn kho lớn cho nên các doanh nghiệp (DN), nhà sản xuất, kinh doanh hàng điện máy đã không ngừng tung ra các chương trình khuyến mãi, giảm giá sâu nhằm kích cầu tiêu dùng dịp cuối năm. Bên cạnh những cửa hàng, DN làm ăn chân chính, hiện có không ít trường hợp cố tình tuồn hàng kém chất lượng ra thị trường tiêu thụ, xâm hại tới quyền, lợi ích chính đáng của người tiêu dùng (NTD).

Tại cửa hàng điện máy Xanh trên đường Phan Trọng Tuệ (huyện Thanh Trì, Hà Nội) lượng người vào chọn mua hàng khá đông đúc. Phần lớn lựa chọn các sản phẩm thiết yếu như thiết bị sưởi ấm, đồ giữ nhiệt; ti-vi, tủ lạnh, máy giặt các loại,... Anh Nguyễn Hùng Tiến, nhân viên bán hàng ở đây cho biết, do thời tiết giá lạnh cho nên lượng người tìm đến mua các thiết bị sưởi ấm rất đông, có hôm cháy hàng, không có sản phẩm để bán. Với nhiều chương trình khuyến mãi, giảm giá sâu đã thu hút lượng lớn khách hàng đến xem và chọn mua sản phẩm về sử dụng. Trong đó, có những sản phẩm giảm giá từ 20% đến 50% như ti-vi LG loại 55 inch, giảm giá 40%, từ 26,9 triệu đồng, xuống còn 15,89 triệu đồng; máy giặt Toshiba Inverter 9,5 kg, giảm 17%, từ 10,89 triệu đồng, còn khoảng 8,99 triệu đồng. Tương tự, tại siêu thị điện máy Media Mart khu vực quận Thanh Xuân (Hà Nội) cũng thu hút sự chú ý của đông đảo NTD với nhiều chương trình khuyến mãi như tặng thêm bộ quà cao cấp đến 10 triệu đồng khi mua ti-vi, tủ lạnh, máy giặt; lì xì phiếu mua hàng đến ba triệu đồng. Theo nhân viên bán hàng ở đây cho biết, nhờ các chính sách bán hàng linh động, cùng tổng ngân sách khuyến mãi lên tới 30 tỷ đồng đã tạo cú huých đột biến trong dịp cao điểm bán hàng cuối năm. Điều này trái ngược so với trước kia, khi cửa hàng luôn hoạt động cầm chừng, đợi dịp bung hàng phục vụ người mua.

Qua tìm hiểu cho thấy, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến những tháng đầu năm các cửa hàng, siêu thị điện máy luôn rơi vào tình trạng ế ẩm, vắng bóng người mua. Để kích cầu mua sắm, khoảng hơn một tháng trở lại đây, các cửa hàng, siêu thị điện máy đã đồng loạt triển khai các chương trình ưu đãi, giảm giá sập sàn nhằm phục vụ nhu cầu mua sắm của người dân trong dịp Tết Nguyên đán, đồng thời đẩy hàng tồn, dọn kho đón các sản phẩm đời mới... Bên cạnh việc giảm giá các sản phẩm, một số cửa hàng, siêu thị điện máy còn tặng quạt, nồi cơm điện và nhiều phần quà hấp dẫn cho khách. Theo nhiều chuyên gia, giờ là thời điểm thích hợp để người dân mua sắm tiêu dùng vì các siêu thị điện máy đang đồng loạt khuyến mãi nhằm kích cầu cuối năm. Tuy nhiên, để lựa chọn được sản phẩm đạt chất lượng lại là điều không đơn giản, bởi trên hệ thống phân phối, hiện vẫn còn trà trộn nhiều sản phẩm kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái gây xâm hại lợi ích NTD.

Một trong những vấn đề đáng quan tâm hiện nay, đó là các cửa hàng, siêu thị điện máy mọc lên như "nấm sau mưa”, với rất nhiều chủng loại hàng hóa được đưa ra thị trường nhằm phục vụ nhu cầu của NTD. Thế nhưng, làm thế nào để kiểm soát được chất lượng hàng hóa lại là điều không hề đơn giản. Liên quan tới vấn đề này, đại diện của hệ thống siêu thị điện máy Media Mart khẳng định, để DN sản xuất có thể duy trì hàng hóa trong chuỗi cửa hàng của Media Mart thì yếu tố quan trọng nhất vẫn là chất lượng sản phẩm cũng như sự đón nhận của NTD. Bên cạnh bảo đảm về chất lượng hàng hóa, việc nâng cao chất lượng dịch vụ cũng là kim chỉ nam của Media Mart khi xây dựng các chính sách bán hàng, các chương trình ưu đãi. Điều đó thể hiện qua những cam kết của Media Mart với NTD về chất lượng, giá cả sản phẩm trong suốt thời gian qua. Trong lĩnh vực kinh doanh điện máy ở Việt Nam, ngoài yếu tố địa điểm, việc cạnh tranh trên thị trường hiện nay chủ yếu về giá cả và dịch vụ.

Có thể thấy, sự cạnh tranh trên thị trường điện máy hiện nay đang diễn ra rất khốc liệt, trong đó, yếu tố sống còn và quyết định sự thành bại của DN đó là về chất lượng giá cả hàng hóa và phong cách phục vụ. Để có lợi nhuận, một số DN bất chấp các thủ đoạn nhằm đưa hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc vào bán và khuyến mãi, giảm giá vô tội vạ gây bất lợi đối với các DN làm ăn chân chính, có uy tín trên thị trường. Liên quan tới vấn đề này, nguyên Phó Giám đốc Sở Thương mại Hà Nội Vũ Vinh Phú cho rằng, lĩnh vực điện máy hiện nay không chỉ cạnh tranh khốc liệt mà còn hỗn loạn trên thị trường, chất lượng hàng hóa "vàng thau lẫn lộn”. Do thị trường điện máy có những đặc tính cơ bản như nhanh lỗi mốt, hàng giả, hàng nhái nhiều; hạ giá nhanh cho nên các DN sẵn sàng cạnh tranh nhau một cách không minh bạch. Sẵn sàng sử dụng nhiều chiêu trò để gia tăng lợi nhuận, chiếm lĩnh thị phần. Vì lợi nhuận, nhiều DN cố tình nhập hàng giả, hàng kém chất lượng đưa vào hệ thống kinh doanh buôn bán. Thậm chí, đặt các cơ sở gia công không đủ điều kiện, tiêu chí sản xuất hàng hóa hoặc nhập hàng kém chất lượng từ Trung Quốc nhưng dán tem nhãn, quảng cáo là hàng của Thái-lan, của các nước châu Âu để lừa gạt NTD. Bên cạnh đó, việc giám sát, quản lý chất lượng đối với các sản phẩm là hàng mẫu, hàng trưng bày cũng là vấn đề đáng bàn. Nếu không quản lý tốt việc này, NTD bị xâm hại khi mua phải hàng kém chất lượng cũng là điều khó tránh.

Cũng theo ông Vũ Vinh Phú, chưa khi nào các chương trình khuyến mãi, giảm giá diễn ra rầm rộ, liên tục như hiện nay. Mặc dù được quảng cáo là giảm giá sập sàn, giảm giá sâu nhưng chưa chắc NTD đã được hưởng lợi. Bởi thực chất, không ít DN sử dụng chiêu trò đẩy giá lên cao 60 đến 70% rồi giảm giá 30 đến 50% thì NTD vẫn là người chịu thiệt. Do vậy, NTD phải hết sức cảnh giác trong việc lựa chọn các cơ sở có uy tín, bảo đảm chất lượng khi mua bán sản phẩm hàng hóa. Bên cạnh đó, các lực lượng chức năng như lực lượng quản lý thị trường, chính quyền cơ sở cần tăng cường kiểm tra, giám sát để ngăn ngừa các hành vi vi phạm. Cần xây dựng được hệ thống dữ liệu giá gốc nhằm kiểm tra, giám sát và chứng minh được việc giảm giá của DN là chân chính hay không để từ đó có các biện pháp bảo vệ quyền lợi NTD cũng như xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.