Ngày này cách đây 95 năm (5/3/1925) là ngày sinh của người nghệ sĩ tài hoa Nguyễn Văn Tý - mà tên tuổi của ông vẫn luôn sống mãi với thời gian qua những Dư âm, Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa, Bài ca năm tấn, Dáng đứng Bến Tre, Mẹ yêu con...
Nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý có nhiều đóng góp cho nền âm nhạc nước nhà. Các tác phẩm âm nhạc của ông luôn được ông chắt chiu, nghiền ngẫm qua những chuyến đi thực tế trong thời gian dài. Nhiều sáng tác của ông sử dụng khéo léo chất liệu dân ca của vùng miền, chất trữ tình được thể hiện qua lời ca trau chuốt cùng với giai điệu mượt mà và mang đậm bản sắc dân tộc. Trải qua nhiều thập niên, rất nhiều bài hát của ông đến nay vẫn được đông đảo công chúng yêu mến, trong đó có: Dư âm, Người đi xây hồ Kẻ Gỗ, Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh, Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa, Bài ca năm tấn, Dáng đứng Bến Tre, Mẹ yêu con, Vượt trùng dương...
Như bao thanh niên yêu nước khác, năm 1945, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý tham gia phong trào Việt Minh. Ông là người sáng lập và xây dựng đoàn kịch thơ, kịch nói của Thanh niên Cứu quốc Nghệ An. Ông bắt đầu sáng tác vào năm 1947, khi là Trưởng phòng Thông tin tuyên truyền huyện Thanh Chương, với tác phẩm đầu tay "Ai xây chiến lũy”.
Năm 1948, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý ở Đoàn văn hóa tiền tuyến thuộc Quân huấn cục. Sau đó, từ năm 1950, ông nhận nhiệm vụ đi xây dựng Đoàn Văn công của Sư đoàn 304 và làm Trưởng đoàn. Vào cuối thập kỷ 60 của thế kỷ XX, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý về công tác tại Hội Nhạc sĩ Việt Nam và là Ủy viên Ban Chấp hành khóa I. Đến khi miền Nam hoàn toàn giải phóng, ông vào TP Hồ Chí Minh và làm việc tại Viện Nghiên cứu âm nhạc.
Các tác phẩm âm nhạc của ông luôn được chắt chiu, nghiền ngẫm qua những chuyến đi thực tế trong thời gian dài. Nhiều sáng tác của ông sử dụng khéo léo chất liệu dân ca của vùng miền, chất trữ tình được thể hiện qua lời ca trau chuốt cùng với giai điệu mượt mà, mang đậm bản sắc dân tộc. Từ chất liệu dân ca nhuần nhuyễn, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý có khả năng chạm vào mọi đề tài của cuộc sống, từ chăn nuôi đến thủy lợi, từ nông nghiệp đến công nghiệp, từ giáo dục đến ngân hàng, từ miền núi Tây Bắc đến đồng bằng Nam Bộ.
Đi đến đâu, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý cũng sống như người bản địa, học từng cách ăn, lối nói, cách hành xử, giao lưu. Bản "Dư âm” nổi tiếng được ông sáng tác vào khoảng 1950 sau một lần về chơi nhà bạn ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Tác phẩm lãng mạn được hình thành trong giai đoạn khói lửa ác liệt, khiến người yêu nhạc không thể không liên tưởng đến tình yêu nồng nàn và si mê của tác giả "đêm qua mơ dáng em đang ôm đàn dìu muôn tiếng tơ". Dư âm được xem là một trong những bản nhạc "vượt thời gian”, được rất nhiều người yêu nhạc hâm mộ và khi nói đến nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý gần như ông bị "đóng đinh” với ca khúc này.
Còn "Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa” được nhạc sĩ viết trong chuyến đi công tác về vùng đất Kinh Bắc. Và "Dáng đứng Bến Tre” là kết quả của mấy tháng đi điền dã cùng hai vợ chồng nhạc sĩ - nhà nghiên cứu âm nhạc dân gian Lư Nhất Vũ và Lê Giang về với các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.
Nhạc sĩ từng chia sẻ: "Tôi đến vùng đất nào cũng vậy, đều cố gắng học làm người trước đã và chỉ khi dân ca vùng đó đã ngấm vào máu thịt của mình, tôi mới sáng tác”.
Đề tài về người phụ nữ Việt Nam cũng được nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý dành nhiều ưu ái. Nhiều bài hát của ông đến nay vẫn được đông đảo công chúng yêu mến, đó là "Mẹ yêu con”, "Dáng đứng Bến Tre”, "Bài ca năm tấn”, "Bài ca phụ nữ Việt Nam”, "Em đi làm tín dụng”, "Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa”, "Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh”, "Cô nuôi dạy trẻ”...
Nếu trong tình khúc, những người phụ nữ Việt Nam xuất hiện dưới hình ảnh những thiếu nữ kiều diễm, mơ màng, thì ở những bài ca cách mạng, ngợi ca quê hương đất nước, lao động, sản xuất, họ lại là người phụ nữ Việt Nam sáng ngời tinh thần "anh hùng, bất khuất, trung hậu, đảm đang”.
Chính nhạc sĩ có lần tâm sự rằng: "Đề tài phụ nữ luôn là nguồn cảm hứng thường trực trong tôi. Xưa nay, người ta vẫn thường cho rằng phụ nữ là phái yếu, nhưng nhiều khi chính sự mềm mại, dịu dàng ấy lại là đòn bẩy lợi hại tạo nên sức mạnh khiến ta phải yêu mến, kính phục”.
Đặc biệt, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý có thể vận dụng âm nhạc dân gian của cả 3 miền Bắc - Trung - Nam vào những bài hát của mình một cách tài tình và có hiệu quả. "Vượt trùng dương" được xem là bài hát cách mạng thành công đầu tiên của ông, bài hát rộn ràng âm hưởng của nhịp điệu hò khoan này ngay sau đó nhận được giải Nhì (không có giải Nhất) của Hội Văn nghệ Việt Nam. Hình tượng của bài hát là con thuyền vượt qua sóng gió biển khơi, gợi liên tưởng về cuộc kháng chiến chống Pháp khó khăn, gian khổ nhưng sẽ đi đến thắng lợi.
Hay bài "Mẹ yêu con" mang âm hưởng hát ru của dân tộc và cũng được xem như một bài hát ru "mẫu mực”. Giai điệu Mẹ yêu con đẹp như một bản romance của nhạc thính phòng, có lẽ cũng chính vì vậy mà ngoài những giọng ca dân gian như Thanh Huyền, Thu Hiền, Bùi Lê Mận… biểu diễn, rất nhiều ca sĩ khác cũng thể hiện bài hát này như: Lê Dung, Thanh Lam, Anh Thơ, Lan Anh, Phạm Thu Hà, Nguyên Thảo, Tùng Dương…
Và nếu "Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa" mang âm hưởng của nhạc dân gian vùng Kinh Bắc, thì "Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh" và "Người đi xây hồ Kẻ Gỗ" là những khúc hát ngọt ngào, da diết được chắc lọc từ ví dặm Nghệ Tĩnh.
Đến vùng đất Quảng Nam ông có bài hát "Quảng Nam Đà Nẵng đất nặng nghĩa tình" mang âm hưởng dân ca Quảng Nam. Vào miền Nam, ông có bài hát "Dáng đứng Bến Tre", một bài hát rất nổi tiếng, giai điệu phát triển từ bài Ru con dân ca Nam Bộ được người yêu nhạc cả nước đón nhận.
Có thể nói, đóng góp lớn nhất của nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý trong lĩnh vực ca khúc đó là những bài hát được lấy cảm hứng từ chất liệu âm nhạc dân gian của các vùng miền đất nước. Dù là những bài ca cách mạng, âm nhạc của ông vẫn trữ tình, mượt mà và mang màu sắc dân ca. Đó cũng là điều đọng lại với người yêu nhạc và cũng là điều thể hiện tài năng sáng tác của ông.
Ngày 26/12/2019, tác giả của những tuyệt phẩm còn mãi với thời gian đã qua đời tại nhà riêng ở TP Hồ Chí Minh. Ông đã ra đi, nhưng chắc chắn những bài hát của ông vẫn còn vang mãi trong đời sống âm nhạc và nhiều bài hát sẽ được ghi vào lịch sử âm nhạc của nước nhà.
Với những cống hiến xuất sắc cho âm nhạc nước nhà, năm 2000, nhạc sĩ Nguyễn Văn Tý được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật cho các tác phẩm: "Mẹ yêu con”, "Vượt trùng dương”, "Bài ca năm tấn”, "Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa”, "Một khúc tâm tình của người Hà Tĩnh”, "Dáng đứng Bến Tre”.
Theo TTXVN
Nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hòa Bình phối hợp Trường Cảnh sát nhân dân 1, Trung tâm VH-TT&TT huyện Đà Bắc vừa tổ chức đêm giao lưu văn nghệ tuyên truyền lưu động đợt I, năm 2024.
Xác định vai trò, tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc, ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính Phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sách Việt Nam. Đến nay, Ngày Sách Việt Nam đã trở thành hoạt động văn hóa thường niên, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Năm nay, Hòa Bình chọn tổ chức Ngày Sách và Văn hóa đọc tại huyện Lạc Sơn và đã để lại ấn tượng tốt đẹp. Qua đó, tôn vinh văn hóa đọc và cổ vũ phong trào đọc, làm theo sách.
Điệu xoè Thái ở Mai Châu đã có từ lâu đời và được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Múa xòe không chỉ là điệu múa phổ biến trong cộng đồng người Thái mà còn là nét văn hóa đặc sắc, hình thức sinh hoạt không thể thiếu trong các hoạt động văn hóa và đời sống tinh thần.
Đến TP Hồ Chí Minh vào thời điểm cuối Xuân, đầu Hè, có nhiều tuyến đường để đi, nhiều nơi để đến, nhưng chúng tôi đã chọn chiến khu rừng Sác là điểm dừng chân. Để được nghe, được thấy và được cảm nhận những chiến tích anh hùng, sự chiến đấu và hy sinh anh dũng của những chiến sĩ đặc công Trung đoàn 10 (T10) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vì độc lập, tự do của dân tộc.
Từ chỗ chỉ họp vào thứ Ba hàng tuần, phiên chợ Bò tại xã Vân Sơn (Tân Lạc) chính thức họp thêm Chủ nhật từ ngày 24/3 vừa qua. Qua đó nhằm đưa chợ phiên trở thành nơi quảng bá bản sắc văn hóa của người Mường Hòa Bình và đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm của các xã vùng lân cận, đáp ứng nhu cầu mua sản phẩm địa phương của du khách khi đến Vân Sơn du lịch vào dịp cuối tuần.
Ngày 19/4, tại Thành phố Hồ Chí Minh, Nhà Xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức giới thiệu hai cuốn sách "Ngàn năm văn hiến quốc gia Việt Nam” và "Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Việt Nam”.
