Người dân xã Cuối Hạ (Kim Bôi) tìm hiểu, tư vấn chính sách pháp luật về BHXH, BHYT.
(HBĐT) - Bộ luật Lao động được Quốc hội khoá XIII thông qua tại kỳ họp thứ 3, ngày 18/6/2012, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013 dành 1 mục, 5 điều tại Chương XI quy định về lao động là người giúp việc gia đình.
Ngày 7/4/2014, Chính phủ ban hành Nghị định số 27/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một điều của Bộ luật Lao động về lao động là người giúp việc gia đình (Nghị định 27). Ngày 18/5/2014, Bộ LĐ-TB&XH có Thông tư số 19/2014/TT-BLĐTBXH hướng dẫn thi hành một số điều của Nghị định 27. Với những quy định hiện hành cho thấy, lao động giúp việc gia đình trở thành một nghề chính thức được pháp luật thừa nhận. Đáng lưu ý, Bộ luật Lao động quy định rõ người sử dụng lao động có nghĩa vụ trả cho người giúp việc gia đình khoản tiền BHXH, BHYT theo quy định của pháp luật để người lao động tự lo bảo hiểm.
Theo hướng dẫn cụ thể trong Nghị định 27 có hiệu lực thi hành từ ngày 25/5/2014, khi thuê người giúp việc, giữa người sử dụng lao động và người lao động phải ký kết hợp đồng bằng văn bản, kể cả với người không biết chữ; người sử dụng lao động phải thông báo cho UBND xã, phường, thị trấn về việc sử dụng lao động là người giúp việc. Nghị định cũng quy định rõ khi một bên đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động phải báo trước 15 ngày; người lao động phải được nghỉ ít nhất 8 giờ, trong đó có 6 giờ nghỉ liên tục trong 24 giờ liên tục; người lao động được nghỉ làm việc, hưởng nguyên lương trong những ngày nghỉ lễ, tết... Cùng lúc với kỳ trả lương cho người lao động, người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả thêm một khoản tiền tương đương với mức đóng BHXH bắt buộc, BHYT thuộc trách nhiệm của người sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về BHXH, BHYT để người lao động tự lo bảo hiểm. Tuy nhiên, sau gần 2 năm ban hành, Nghị định dường như vẫn chưa đi vào cuộc sống, hầu hết người sử dụng lao động và người lao động không biết hoặc không quan tâm đến thực hiện đúng quy định pháp luật về giao kết hợp đồng lao động. Bên cạnh đó, việc hàng tháng người sử dụng lao động chi trả thêm cho người lao động một khoản tiền để người lao động tự mua bảo hiểm xem ra khó thực thi.
Chị Đ.T.H. làm việc tại một doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hoà Bình, từ ngày sinh con nhỏ, chị phải thuê người giúp việc đến ở luôn tại nhà để tiện cho việc chăm sóc em bé. Mỗi tháng, chị trả cho người giúp việc 2,5 triệu đồng, giữa hai người cũng chỉ thoả thuận giao kết hợp đồng bằng lời nói chứ không làm văn bản. Chị H. chia sẻ: Tôi cũng nghe nói có quy định về việc thuê người giúp việc phải ký kết hợp đồng bằng văn bản nhưng cũng không tìm hiểu cụ thể, hơn nữa, người tôi thuê là người quen biết, tin tưởng nhau nên chỉ thoả thuận miệng chứ cũng không cần giấy tờ gì. Về việc trả thêm một khoản tiền cho người giúp việc mua bảo hiểm tôi thấy tương đối khó. Với mức thu nhập hiện tại của gia đình ở mức thấp, vừa trả lương cho người giúp việc, vừa chi tiêu cho cuộc sống lại phải trả thêm tiền mua bảo hiểm cho người giúp việc quả thật khó kham nổi, đề nghị giảm tiền lương để mua bảo hiểm chắc người giúp việc không đồng ý mà nếu có trả cho họ, liệu họ có đi mua bảo hiểm không mình cũng không biết được.
Theo quy định, người sử dụng lao động có trách nhiệm trả thêm tiền để người lao động tự lo bảo hiểm chứ không quy định người sử dụng lao động phải mua bảo hiểm cho người lao động, vì vậy, nhiều chủ sử dụng lao động băn khoăn nếu mình trả thêm tiền, người lao động có sử dụng khoản tiền trả thêm đó đúng mục đích không, nếu không sử dụng đúng mục đích thì có bị xử phạt không, việc trả thêm đó có cần thiết không, pháp luật quy định vậy có phù hợp thực tế không. Đây là những vấn đề đặt ra khi áp dụng pháp luật vào cuộc sống. Đồng chí Nguyễn Mạnh Cường, Trưởng phòng thu (BHXH tỉnh) cho biết: Giữa người sử dụng lao động và lao động giúp việc gia đình không ký kết hợp đồng lao động thì không quản lý, theo dõi được việc mua bảo hiểm của lao động giúp việc gia đình. Mặt khác, hiện nay chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể về vấn đề này nên tại địa phương cũng chưa có hoạt động triển khai thực hiện.
Có thể nói Nghị định 27 được ban hành với những quy định rất có lợi cho người giúp việc. Nếu được đóng BHXH, BHYT, họ có thể yên tâm làm việc, gắn bó lâu dài với chủ nhà hơn. Tuy nhiên, hầu hết người sử dụng lao động cũng như người lao động làm nghề giúp việc gia đình đều đang “lờ” đi các quy định pháp luật hiện hành. Chính quyền địa phương cũng chưa quan tâm đến quản lý lao động là người giúp việc, chưa tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật lao động giữa người lao động và chủ nhà. Để quy định có tính khả thi trong thực tiễn cần quan tâm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, điều chỉnh phù hợp với thực tế và có các văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ thể để người dân cũng như cơ quan chức năng thuận tiện trong việc triển khai thực hiện.
Hà Thu
Phát triển bởi ICT GROUP.
