Mỗi khi nói đến Chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không”, một trong những đơn vị luôn được nhắc tới là Trung đoàn Tên lửa 238, Sư đoàn Phòng không 363, Quân chủng Phòng không-Không quân - đơn vị bắn rơi chiếc máy bay B-52 đầu tiên trên chiến trường Việt Nam.
Kíp chiến đấu Tiểu đoàn 83, Trung đoàn 238, Sư đoàn Phòng không 363 kiểm tra đạn tên lửa trước khi thực hành bắn đạn thật.
Trung đoàn cũng là đơn vị chủ lực nghiên cứu cách đánh B-52, sau này in thành cuốn "Cẩm nang đỏ” - cuốn sách đỏ về cách đánh B-52, góp phần làm nên Chiến thắng "Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không” cuối tháng 12/1972.
Cách đây 55 năm, tại trận địa T5, Nông trường Quyết Thắng, Vĩnh Linh, 17 giờ 3 phút ngày 17/9/1967, Tiểu đoàn 84, dưới sự chỉ huy của Tiểu đoàn trưởng Nguyễn Ðình Phiên và kíp chiến đấu gồm sĩ quan điều khiển Lê Hỷ, ba trắc thủ: Phạm Văn Ngoạn, Trần Hồng Thính và Phạm Văn Ngận đã tìm cách tách nhiễu, nhận dạng mục tiêu và phóng hai quả đạn tiêu diệt máy bay B-52 đầu tiên trên chiến trường Việt Nam. 30 phút sau, chỉ còn một quả đạn, đơn vị quyết đánh và bắn rơi thêm một chiếc B-52 nữa. Đồng chí Đặng Tính -
Chính ủy Quân chủng đã khen ngợi, biểu dương: "Trung đoàn 238 hành quân vào được đến nơi đã là anh hùng, trụ được ở Vĩnh Linh là anh hùng, đánh được B-52 lại càng là anh hùng”.
Chiến công nêu trên đã tác động rất lớn đến tư tưởng và quyết tâm chiến đấu của quân và dân ta; khẳng định khả năng đánh thắng các cuộc tập kích đường không bằng B-52 của địch; củng cố lòng tin, tinh thần quyết chiến, quyết thắng của bộ đội và nhân dân. Từ chiến công này, Quân ủy Trung ương giao cho Trung đoàn 238 là đơn vị đầu tiên nghiên cứu cách đánh B-52, sau này tập hợp lại thành cuốn tài liệu có tên "Cẩm nang đỏ” nói về cách bắn rơi máy bay B-52.
Trung đoàn đã hoàn thành được nhiệm vụ nghiên cứu đánh máy bay chiến lược B-52, trong đó, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 238 là những người đi đầu trong việc nghiên cứu đánh một đối tượng tác chiến mới, bước đầu rút kinh nghiệm cho các đơn vị sau này tham gia Chiến dịch Phòng không bảo vệ Hà Nội cuối tháng 12/1972.
Với những chiến công và thành tích đặc biệt xuất sắc, Trung đoàn 238 vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý. Ngày 15/1/1976, Trung đoàn đã được Đảng, Nhà nước tuyên dương danh hiệu Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày 13/12/2013, Trung đoàn được tuyên dương Đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân lần thứ 2. Trung đoàn có ba tập thể và sáu cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Ngày nay, trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; Trung đoàn 238 tiếp tục được giao nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu bảo vệ vùng trời, vùng biển đông bắc của Tổ quốc. Phát huy truyền thống đơn vị anh hùng, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 238 đã và đang ra sức học tập, rèn luyện, thực hiện tốt các nội dung, chỉ tiêu thi đua đã đề ra, góp phần hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
100% đơn vị trực thuộc Trung đoàn thực hiện nhiệm vụ trực ban sẵn sàng chiến đấu đều hoàn thành tốt nhiệm vụ, được Sư đoàn 363 khen thưởng. Cùng với đó, Trung đoàn còn thường xuyên duy trì nghiêm túc nền nếp, chế độ ngày, tuần, quản lý chặt chẽ quân số, kỷ luật và tư tưởng bộ đội. Kiểm tra huấn luyện hằng năm, Trung đoàn có 100% các nội dung đều đạt yêu cầu, trong đó từ 80%-85,7% khá, giỏi; tham gia hội thi, hội thao các cấp đều đạt giỏi và có giải cao.
Từ năm 2017 đến năm 2021, Trung đoàn luôn đạt đơn vị vững mạnh toàn diện "mẫu mực, tiêu biểu”; các năm 2017, 2021 được Bộ Quốc phòng tặng Cờ Đơn vị huấn luyện giỏi. Đặc biệt, trong Diễn tập Chỉ huy-Tham mưu kíp chiến đấu Sở Chỉ huy Trung đoàn Tên lửa năm 2022, do Quân chủng Phòng không-Không quân tổ chức vừa qua, Trung đoàn 238 đã đạt giải nhất toàn đoàn, được tặng Cờ của Tư lệnh Quân chủng Phòng không-Không quân; Tiểu đoàn 83 tiêu diệt mục tiêu trong diễn tập, bắn đạn thật các lực lượng phòng không Quân chủng Phòng không-Không quân năm 2022, được Tư lệnh Quân chủng tặng Cờ Đơn vị bắn xuất sắc.
Để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, Đảng ủy, chỉ huy Trung đoàn 238 xác định tập trung lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị thực hiện đồng bộ, toàn diện các chủ trương, biện pháp, nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ sẵn sàng chiến đấu, nâng cao chất lượng huấn luyện, xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, bảo vệ vững chắc vùng trời đông bắc của Tổ quốc. Trong đó, Trung đoàn chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, chiến sĩ có bản lĩnh chính trị vững vàng, trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng, với nhân dân; quan tâm, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần chính sách đặc thù cho cán bộ chiến sĩ, nhất là lực lượng đang trực tiếp làm nhiệm vụ trực ban chiến đấu...
Trung đoàn bám sát phương châm huấn luyện "Cơ bản, thiết thực, vững chắc, an toàn, tiết kiệm”; coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, có trọng tâm, trọng điểm, sát thực tế chiến đấu, đối tượng tác chiến, cách đánh của Bộ đội Phòng không trong điều kiện tác chiến mới...; trọng tâm huấn luyện bộ đội sử dụng thành thạo các loại vũ khí hiện có, tăng cường huấn luyện đêm, cơ động nhanh; huấn luyện ngụy trang, nghi binh, phòng tránh đánh trả, cơ động chuyển hóa thế trận linh hoạt, bảo toàn lực lượng chiến đấu lâu dài, sẵn sàng chống lại các cuộc chiến tranh công nghệ cao, công nghệ thông tin, cùng những loại hình "phi truyền thống” khác..., coi đây là khâu đột phá trong nghị quyết lãnh đạo nhiệm kỳ cũng như hằng năm của Đảng ủy Trung đoàn.
Bên cạnh đó, Trung đoàn tập trung nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện và sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng các cấp; gắn xây dựng tổ chức đảng với xây dựng tổ chức chỉ huy và các tổ chức quần chúng; xây dựng tổ chức đảng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, bảo đảm cho các cấp ủy, tổ chức đảng đủ sức lãnh đạo hoàn thành thắng lợi các nhiệm vụ được giao. Đẩy mạnh Phong trào Thi đua quyết thắng sôi nổi, rộng khắp và đi vào thực chất, tạo sức mạnh tổng hợp xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, mẫu mực tiêu biểu.
Mặt khác, nâng cao hiệu quả, chất lượng công tác kỹ thuật, hậu cần, bảo đảm tốt cho nhiệm vụ huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu của Trung đoàn; chú trọng đẩy mạnh lãnh đạo, chỉ đạo công tác nghiên cứu khoa học đáp ứng yêu cầu thực tiễn và xu thế phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0; nghiên cứu ứng dụng công nghệ thông tin, tự động hóa trong tổ chức chỉ huy, điều hành và hiệp đồng chiến đấu, trong sửa chữa, cải tiến nâng cấp kéo dài tuổi thọ vũ khí trang bị kỹ thuật…
Tự hào với truyền thống Đoàn Hạ Long anh hùng, mỗi cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 238 nguyện ra sức rèn luyện, phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ; nhất là nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, bảo vệ vững chắc vùng trời được giao .
