Con đường phía trước đã được đào, lấp, san ủi, tôn cao dễ đến cả mét. Những nhà tranh, nhà gỗ dần biến mất, nhà cao tầng xếp hàng bên nhau thành phố. Cảnh vật thay đổi không ngừng, người tóc xanh rồi bạc. Chừng ấy năm, cây hoàng lan như một người cận vệ đứng gác cho những đổi thay của khu phố này.
Chẳng bao lâu nữa bà Lan lên căn hộ chung cư cao vút kia ở với con gái. Không hiểu khi ấy mắt bà còn có thể nhìn thấy khu phố này nữa không. Con gái thì cứ nhắc đi nhắc lại: "Mẹ nhớ thu dọn đồ gì cần thiết nhé, trên đó full nội thất, thiết bị rồi. Ngày kia xe sẽ đến đón”. Nhưng chiều nay gió bắt đầu mạnh lên, nghe bảo bão đổi hướng sang đây. Một trận bão mà từ nhỏ đến nay bà chưa từng thấy dù mới càn quét qua các đảo ngoài đại dương. Con gái nhắn tin giục: "Mẹ, đi thôi, lên đây cho an toàn, dù gì cũng cả một khối nhà bão làm gì được. Mười phút nữa mẹ ra cửa”.
"Uỳnh”, như có đứa trẻ ngỗ ngược đạp cửa. Cánh cửa lim rung lên vặn chiếc bản lề cũ kĩ. Ngót 60 tuổi, xương khớp không còn dẻo dai, bà Lan thận trọng bước lên ghế đóng mấy cửa thông gió. Nhưng bất chợt bà chững lại, đứng thật lâu như thể bị ai đó thôi miên.
Ngoài phố lúc này không còn bóng người, chỉ thấy những mái tôn bay phần phật, mọi thứ trên mặt đất bị gió cuốn đi như trong một bộ phim kinh dị. Gió, lốc và những cánh cửa đang "giao chiến”, nhưng ngoài kia cây hoàng lan lại vật lộn với gió bão một mình. Hình như lúc này ngoài nó ra không còn thứ gì có thể che chở cho nhà bà được nữa. Cây không lớn, tán không rộng vì nền đất cằn cỗi nhưng luôn cố vươn ra phía trước, vì đó là hướng Đông. Hôm nay gió lại từ hướng ấy thổi về.
Điện thoại liên tục đổ chuông cùng tiếng con gái đầy lo lắng. Nhà chỉ có hai mẹ con, nó đi khắp châu Âu, châu Mỹ, đem về cho bà khối thứ nhưng ngôi nhà thì luôn trống trải. Khoảng trống ấy chỉ có hương hoàng lan đêm đêm vỗ về giấc ngủ của bà, nhưng mùa này cây chưa kịp ra hoa. Bà nghe con gái khóc trong điện thoại thì bỗng "uỳnh”, tim như nhảy ra khỏi lồng ngực - cây hoàng lan vẫn đứng đó. Một bình nước trên gác hai nhà ai đó lăn lông lốc trên đường, lăn đến gốc cây hoàng lan thì dừng lại. Hình như trong sự hỗn loạn của gió bão vẫn có một sự may mắn nào đó cho mọi thứ vô tri.
Đợt gió lốc thứ hai ào đến, lần này cuốn phăng những mái tôn, có tiếng kính vỡ loảng xoảng, tiếng đàn bà, trẻ con rú, hét. Nỗi sợ hãi như quả bóng bay nổ liên hoàn theo hiệu ứng tâm lý. Bà Lan từng là cô giáo dạy ở trường THCS của phường. Nhiều cặp vợ chồng trẻ trong khu phố này là học trò của bà. Đứa nào nghịch ngợm, đứa nào cẩn thận, cả những đứa lầm lì nhưng thông minh… bà đều nhớ rõ mồn một. Bà đã dặn chúng nhà cao đẹp thì tốt mà phải có cửa thoát hiểm. Cửa sổ, cửa chính view đẹp nhưng đừng quá rộng, lúc bão lốc lại khó chống đỡ.
Mỗi đứa đều có một cái lý riêng để nghe lời bà hay ngó lơ nhưng giờ chúng đều đang sợ hãi. Nhà bà làm nền cao nhất, lạc lõng thô kệch nhưng lại khá an toàn trước những làn sóng nước từ đường tràn vào. Con gái bà từng có lần đi công tác về tựa chiếc va li vào cây hoàng lan bảo: Cả khu không ai cổ như mẹ. Làm nhà như cái chòi canh, lại thêm cái cây còi cọc mà mẹ vẫn giữ.
Nó còn bảo sao mẹ không gọi người ta bứng cây to đến, vài năm là bóng mát che lại có dáng đẹp. Bà Lan không nói gì, dòng họ Hoàng ở đây chỉ còn lại mình bà, những người chú, người anh đều đã hy sinh trong các trận đánh. Nhiều lúc bà nghĩ, cái cây ấy với bà cũng có duyên phận khi cùng mang một cái tên, cùng bám trụ ở đây qua bao cực nhọc. Hương thơm của hoa và tiếng đàn violin của bà cứ quyện vào nhau như một thứ mật ngọt đắm say…
Nước ở đâu dồn về đã đục ngầu trên đường làm bà Lan bừng tỉnh. Qua ô cửa nhỏ, bà thấy con đường đã biến thành dòng suối từ lúc nào. Trên cao gió vẫn ào ạt không ngừng như thể thách thức sự sinh tồn của con người. Điện đã ngắt, điện thoại chỉ còn một vạch pin, bà cố gắng thực hiện cuộc gọi cuối cùng cho con gái nhưng không thể kết nối. Một đoạn đường trước nhà bị nước lũ cuốn phăng tạo nên dòng xoáy cực kỳ nguy hiểm, nếu con gái và mọi người đến đây cũng khó lòng tiếp cận được.
Cây hoàng lan quay cuồng như một chiến binh xông pha giữa trận đánh nhưng sức có hạn không thể địch lại được kẻ thù quá đông. Gốc cây bị xói mòn, tán cây bị gió quật, cây ngả về phía nhà, bà Lan hoảng hốt nghĩ đến cửa sổ sẽ vỡ, chân bà như tê cứng không nhúc nhích được. Nhưng không, cây đã gắng hết mình rồi đổ ào về phía sân như một sự lựa chọn tối ưu nhất khi kết thúc cuộc đời mình.
Nhóm cứu hộ tìm cách tiếp cận căn nhà một tầng cũ kĩ. Họ phân vân trước xoáy nước làm thuyền chao đảo. Rồi một người dũng cảm mặc áo phao leo lên những cành cây để tiếp cận nhà. Bà Lan được cứu bằng con đường mạo hiểm đó, bằng chính những cành hoàng lan gục trên mặt đất. Trên chiếc thuyền cứu hộ, bà ngoái lại một lần nữa để nhìn về phía nhà cũ, về phía cái cây tình nghĩa ấy.
Người thanh niên mặc áo phao dũng cảm lúc này bảo: Cháu nghe kể ngày xưa chính bố cháu đã trồng cây hoàng lan này…
- Ôi, thế giờ bố cháu ở đâu?
- Dạ, ở cách đây không xa, giờ các nhóm cứu hộ cũng đưa bà con ra khu nhà cháu đó ạ, ở đó cao và an toàn…
Bà Lan thấy mắt mình như nhòe đi trong mưa…
Truyện ngắn của Bùi Việt Phương
Truyện ngắn của Bùi Huy
Tản văn của Bùi Đức Thắng