60 năm đã qua, chiến công "đánh thắng trận đầu” ngày 2 và 5/8/1964 của Hải quân nhân dân Việt Nam và quân dân miền Bắc đến nay vẫn còn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc. Trong bối cảnh hiện nay, những bài học đúc rút từ chiến công này thực sự là hành trang quý để mỗi cán bộ, chiến sĩ Hải quân nhân dân Việt Nam kế thừa và phát huy truyền thống, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc.

Cách đây vừa tròn 60 năm, trong trận chiến đấu ngày 2 và 5/8/1964, dù đối đầu với Hải quân và Không quân Mỹ trong điều kiện mới thành lập được 9 năm, nhưng bằng lòng quả cảm, căm thù giặc sâu sắc và ý chí kiên cường, cán bộ, chiến sĩ Hải quân được trang bị vũ khí thô sơ đã cùng quân dân miền Bắc chiến đấu ngoan cường, đánh bại kẻ địch mạnh gấp nhiều lần. Kết quả, Hải quân nhân dân Việt Nam cùng quân dân miền Bắc đã đánh đuổi tàu khu trục của Mỹ, bắn rơi 8 máy bay, bắn bị thương nhiều chiếc khác, bắt sống 1 giặc lái. 

Chiến công đánh thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 của Hải quân nhân dân Việt Nam đã đi vào lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc tiêu biểu cho ý chí quyết chiến, quyết thắng, bản lĩnh và trí tuệ Việt Nam; là chiến thắng của sức mạnh chính trị tinh thần của toàn dân tộc, chiến thắng của lòng quả cảm, ý chí quyết tâm chiến đấu "dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng” giặc Mỹ xâm lược của Hải quân nhân dân Việt Nam và của quân dân miền Bắc nước ta.

Ngày 2 và 5/8/1964, Phân đội 3, Tiểu đoàn 135 tàu phóng lôi (tiền thân của Lữ đoàn 172, Vùng 3 Hải quân) đã cùng các lực lượng khác dũng cảm đánh đuổi tàu khu trục Ma-đốc của Mỹ ra khỏi vùng biển nước ta. Chiến công "đánh thắng trận đầu” có tiếng vang lớn trên thế giới, khẳng định ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam không chịu khuất phục, dám đánh, biết đánh và quyết đánh thắng giặc Mỹ xâm lược. Cùng với đó, chiến công này còn là khởi đầu bản hùng ca oanh liệt của Hải quân nhân dân Việt Nam, của quân, dân miền Bắc trong chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ; chiến thắng của sức mạnh chính trị, ý chí quyết tâm giành lại độc lập, chủ quyền.

Thượng tá Nguyễn Xuân Hòa, Bí thư Đảng uỷ, Chính ủy Lữ đoàn 172 chia sẻ, những năm qua, phát huy truyền thống "đánh thắng trận đầu”, tập thể cán bộ, chiến sĩ toàn Lữ đoàn đã nêu cao quyết tâm, chủ động khắc phục khó khăn, nỗ lực xây dựng Lữ đoàn 172 phát triển trở thành đơn vị tàu chiến đấu mặt nước có sức cơ động cao, khả năng đột kích mạnh của Vùng 3 và Quân chủng Hải quân, với nhiều vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại. Cán bộ, chiến sĩ ra sức học tập, rèn luyện, không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ kỹ chiến thuật, chuyên môn nghiệp vụ, khả năng làm chủ vũ khí trang bị, góp phần xây dựng đơn vị "Cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại”, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc trong tình hình mới.

Thực tế cho thấy, 60 năm đã qua, chiến công "đánh thắng trận đầu” ngày 2 và 5/8/1964 của Hải quân nhân dân Việt Nam và quân dân miền Bắc đến nay vẫn còn nguyên giá trị và mang tính thời sự sâu sắc. Chiến công đó còn vang mãi và để lại nhiều bài học quý trong sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa của Tổ quốc trong tình hình mới. Theo Chuẩn Đô đốc Nguyễn Hữu Thoan, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Vùng 5 Hải quân, những bài học rút ra từ chiến thắng trận đầu còn nguyên tính thời sự, có ý nghĩa to lớn đối với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo của nước ta hiện nay.

Phát huy truyền thống dũng cảm, kiên cường trong chiến công "đánh thắng trận đầu”, các đơn vị thuộc Vùng 5 Hải quân đã tập trung nâng cao chất lượng huấn luyện kỹ thuật, chiến thuật, rèn luyện kỹ năng chiến đấu, coi trọng huấn luyện đồng bộ, chuyên sâu, làm chủ vũ khí trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí trang bị kỹ thuật hiện đại, sát đối tượng, sát tình huống phương án tác chiến; tiếp thu, kế thừa và phát huy sáng tạo những bài học, nghệ thuật đánh giặc trên sông, trên biển của ông cha ta trong điều kiện chiến tranh hiện đại, có sử dụng vũ khí công nghệ cao. Toàn Vùng 5 đã quán triệt, chấp hành nghiêm chỉ thị, mệnh lệnh sẵn sàng chiến đấu; dự báo sớm, nắm chắc tình hình trên không, trên biển, khu vực đóng quân; kịp thời tham mưu với Quân chủng và xử lý đúng đối sách các tình huống, không để bị động, bất ngờ, không để xảy ra "điểm nóng” trên biển.

Có thể nói, chiến thắng trận đầu là một trong những chiến công tiêu biểu của Hải quân nhân dân Việt Nam; là sự khởi đầu bản hùng ca oanh liệt của Hải quân nhân dân Việt Nam trong lịch sử xây dựng, chiến đấu, chiến thắng và trưởng thành. Từ nền tảng truyền thống của Quân chủng Hải quân và những bài học kinh nghiệm trong Chiến thắng trận đầu ngày 2 và 5/8/1964 sẽ là hành trang, nguồn lực tinh thần quý giá để thế hệ cán bộ, chiến sĩ Hải quân hôm nay viết tiếp bản hùng ca biển khơi, khẳng định lực lượng làm nòng cốt cùng với các lực lượng quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân.

Mới đây, phát biểu tại Lễ kỷ niệm 60 năm Chiến thắng trận đầu của Hải quân Nhân dân Việt Nam và quân dân miền Bắc (ngày 2 và 5/8/1964 – ngày 2 và 5/8/2024), Phó Đô đốc Trần Thanh Nghiêm, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tư lệnh Hải quân đã khẳng định, tự hào với "chiến thắng trận đầu”, trong điều kiện mới, Hải quân nhân dân Việt Nam càng ý thức sâu sắc nhiệm vụ chính trị hết sức nặng nề trong giai đoạn mới. Toàn thể cán bộ, chiến sĩ Hải quân nguyện phát huy cao độ chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và Nhân dân, tiếp tục ra sức phấn đấu, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, làm nòng cốt cùng với các lực lượng quản lý, bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo, thềm lục địa thiêng liêng của Tổ quốc, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước, Quân đội và Nhân dân./.