Xuất khẩu của Việt Nam sẽ suy giảm trong thời gian tới nếu cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung kéo dài. Ảnh: Như Ý ​

Dự báo tăng trưởngkinh tế chỉ còn 6,9%

Theo báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) 2018, được ADB công bố ngày 26/9, kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm có nhiều dấu hiệu tốt với tốc độ tăng trưởng mạnh. Tuy nhiên, những yếu tố địa chính trị và thách thức từ bên ngoài đang có tác động không nhỏ đến tăng trưởng của Việt Nam trong các tháng cuối năm.

Bên cạnh đó, nguy cơ từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ -Trung ngày càng leo thang, lan rộng trên toàn thế giới cũng đang đe dọa phá vỡ chuỗi giá trị và mạng lưới sản xuất toàn cầu mà Việt Nam đang hội nhập rất sâu. Ở trong nước, các đợt lũ lụt nặng nề xảy ra vừa qua được dự báo có thể làm suy yếu xuất khẩu trong lĩnh vực nông nghiệp, trong khi các mỏ khoảng sản đã khai thác nhiều năm có thể giảm sản lượng khai thác trong nửa cuối năm nay. Những yếu tố này đã khiến các chuyên gia của ADB phải hạ mức tăng trưởng dự báo cho năm nay của Việt Nam từ 7,1% xuống 6,9%. Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong năm tới vẫn được giữ ở mức 6,8%. Các chuyên gia của ADB cũng dự báo mức lạm phát của Việt Nam sẽ ở mức 4,0% cho năm 2018 (trước đó ADB dự báo 3,7%) và 4,5% cho năm 2019 (trước đó dự báo 4%). Nguyên do là giá dầu thế giới và giá lương thực đang liên tục tăng.

Ông Eric Sidgwick, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam, cho rằng, ngành nông nghiệp cũng sẽ giảm mức tăng trưởng và chỉ đạt 2,5% trong năm nay, thấp hơn dự báo trước đó và thấp hơn mục tiêu của chính phủ là 3,0%. Tăng trưởng trong ngành xây dựng cũng sẽ giảm trong các tháng cuối năm, do chính phủ tìm cách ngăn chặn bong bóng bất động sản. Dù môi trường kinh doanh liên tục được cải thiện, nhưng nhiều dấu hiệu cũng đang cho thấy tăng trưởng ngành công nghiệp và xuất khẩu của Việt Nam sẽ giảm nhẹ trong những tháng tới.

"Nếu căng thẳng thương mại leo thang trên toàn thế giới gây tác động đáng kể đến thương mại toàn cầu và phá vỡ mạng lưới sản xuất và chuỗi cung ứng toàn cầu, triển vọng tăng trưởng của Việt Nam sẽ bị tác động xấu. Những diễn biến như vậy không chỉ ảnh hưởng đến triển vọng xuất khẩu mà còn kìm hãm cả việc thu hút FDI. Những biến động đang gia tăng trên thị trường tài chính quốc tế cũng là rủi ro khác mà Việt Nam cần lưu ý những tháng cuối năm”, ông Eric Sidgwick nhận định.

Sớm giải 5 điểm nghẽn của nền kinh tế

Ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB cho rằng, khi thương mại toàn cầu đi xuống, quốc gia hội nhập sâu như Việt Nam sẽ dễ tổn thương. Trước mắt, Việt Nam có thể hưởng lợi nếu Mỹ tìm hàng nhập khẩu thay thế cho hàng Trung Quốc. Tuy nhiên, việc này cũng mang đến nhiều nguy cơ về lâu dài.

Cụ thể, theo ông Cường, để đối phó với việc áp thuế, các công ty Trung Quốc có thể dịch chuyển sản xuất sang Việt Nam. Kênh thứ hai có thể ảnh hưởng đến Việt Nam là kênh đầu tư. Các nhà đầu tư nước ngoài có thể định hình và sắp xếp lại việc đầu tư của mình ở Việt Nam. "Nếu chiến tranh thương mại leo thang, Trung Quốc và Mỹ cũng sẽ tìm kiếm các thị trường khác. Ngoài ra, Mỹ có thể áp dụng các biện pháp tự vệ đối với hàng hóa của Việt Nam nếu có dấu hiệu cho thấy hàng Trung Quốc "mượn đường” từ Việt Nam để xuất khẩu sang Mỹ. Về lâu dài, việc thu hẹp thương mại toàn cầu là điều thấy rõ và sẽ khiến cạnh tranh hàng hóa xuất khẩu giữa các nước căng thẳng hơn”, ông Cường nói.

Xuất khẩu gạo, một trong những mũi nhọn của nền nông nghiệp. Ảnh: Hồng Vĩnh

Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB cũng cho rằng, để thúc đẩy tăng trưởng, Việt Nam cần quan tâm đến các điểm nghẽn cố hữu của nền kinh tế. Cùng với việc đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đồng bộ hóa việc cải cách, tăng tính liên kết giữa các bộ ngành, Việt Nam cần tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, hạ tầng và đa dạng hóa thị trường nếu muốn duy trì tốc độ tăng trưởng cao và bền vững, thu hút được vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài nhiều hơn.

Theo đánh giá của ông Cường, với sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp công nghệ cao, lao động giá rẻ sẽ không còn là lợi thế của Việt Nam trong tương lai."Lao động giá rẻ chỉ là một trong các yếu tố quyết định đầu tư vào thị trường nào. Năng suất lao động của người Việt thấp hơn so với của người dân nhiều nước trong khu vực Đông Nam Á. Đây là yếu tố các nhà đầu tư nước ngoài sẽ xem xét khi đầu tư vào Việt Nam”, ông Cường cảnh báo.

4 tỷ USD vay ưu đãi của ADB chưa được giải ngân

Theo đại diện ADB, 2018 là năm cuối cùng Việt Nam được nhận các khoản vay ưu đãi với lãi suất thấp từ ADB. Từ năm 2019, mức lãi suất thấp sẽ không còn cho Việt Nam. Cùng đó thời gian cho vay sẽ ngắn hơn. "Hiện vẫn còn tới 4 tỷ USD vốn vay của ADB dành cho các dự án tại Việt Nam chưa được giải ngân đúng tiến độ. Trong đó, riêng năm 2018 còn tới hơn 600 triệu USD vốn vay ưu đãi lãi suất thấp. Nếu không gấp rút thúc đẩy giải ngân, mức lãi suất ưu đãi cho Việt Nam sẽ không còn nữa trong khi rất nhiều dự án đầu tư hạ tầng đang cần tới nguồn vốn này. Việc chậm giải ngân các dự án cũng khiến cho chi phí đầu tư gia tăng, tạo thêm gánh nặng trả nợ về sau. Nếu giải ngân đúng, 4 tỷ USD vốn sẽ là yếu tố quan trọng với Việt Nam trong thúc đẩy tăng trưởng”, ông Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế trưởng của ADB nói.