(HBĐT) - Theo kết quả rà soát, đến đầu năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo tỉnh ta ở mức 14,9%, giảm 9,48% so với đầu năm 2016 (năm đầu triển khai, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia Giảm nghèo bền vững (MTQG GNBV) giai đoạn 2016 - 2020). Xét về tổng thể, kết quả này đã đạt so với mục tiêu đề ra. Tuy nhiên, quá trình triển khai, thực hiện còn gặp không ít khó khăn, cần sự tập trung cao độ nhằm tạo xung lực tốt thúc đẩy các hộ dân trên địa bàn tỉnh vươn lên thoát nghèo bền vững trong năm 2020.

Đồng chí Bùi Thị Hiệu, Phó Chủ tịch UBND huyện Đà Bắc chia sẻ: Đà Bắc là một trong những huyện nghèo của tỉnh. Thời điểm đầu năm 2016, huyện còn 28,84% hộ nghèo, 23,43% hộ cận nghèo (theo tiêu chí cũ). Đất đai manh mún, kỹ thuật canh tác của bà con còn lạc hậu lại chịu ảnh hưởng nhiều bởi thiên tai... nếu dựa vào nội lực thì khó có thể thoát nghèo. Xác định rõ thực trạng, ngay khi Chương trình MTQG GNBV giai đoạn 2016 - 2020 được triển khai, huyện đã thành lập, kiện toàn Ban chỉ đạo Chương trình MTQG để đảm bảo thực hiện có hiệu quả các chương trình, dự án. Với sự chỉ đạo sát sao của các cấp, ngành và sự nỗ lực trong nhân dân, các hoạt động nằm trong khuôn khổ Chương trình MTQG GNBV giai đoạn 2016 - 2020 được triển khai, thực hiện có hiệu quả. Tính đến hết năm 2018, tỷ lệ hộ nghèo của huyện còn 37,04% (theo tiêu chí mới), tuy nhiên, kết quả giảm nghèo chưa bền vững. 

Cụm từ "giảm nghèo chưa bền vững" cũng được lãnh đạo UBND các huyện Kim Bôi, Tân Lạc, Lạc Sơn, Mai Châu nhắc đến nhiều trong các diễn đàn bàn về công tác giảm nghèo. Để nắm rõ tình hình, kết quả thực hiện Chương trình MTQG GNBV giai đoạn 2016 - 2020, cuối năm 2018, Thường trực HĐND tỉnh đã có cuộc khảo sát, giám sát việc thực hiện Chương trình trên địa bàn tỉnh. Đến với các xóm, xã, huyện tìm hiểu về cách thức triển khai, kết quả giảm nghèo ở mỗi địa phương, cơ sở, đồng chí Đinh Văn Dực, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh nhận định: Với sự vào cuộc tích cực của các cấp, ngành, trong 3 năm qua, các chính sách giảm nghèo đã được triển khai, thực hiện có hiệu quả. Tuy nhiên, nhìn vào kết quả cụ thể có thể thấy việc thực hiện Chương trình GNBV trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế, bất cập, dẫn đến hiệu quả chưa cao, hộ nghèo giảm nhanh nhưng chưa bền vững.

Những hạn chế, bất cập được Sở LĐ-TB&XH (cơ quan thường trực triển khai Chương trình MTQG GNBV của tỉnh) chỉ rõ như: Công tác xây dựng kế hoạch vốn của cấp huyện và phê duyệt kế hoạch vốn ở cấp tỉnh cho Chương trình còn chậm ở một số dự án, tiểu dự án. Các dự án nhân rộng mô hình giảm nghèo cần có vốn đối ứng lớn khiến đa số hộ nghèo khó tiếp cận. Số lao động được đào tạo nghề nhưng không ứng dụng trong thực tiễn chiếm tỷ lệ lớn. Năng lực triển khai thực hiện dự án ở cấp xã còn hạn chế. Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cần mức đầu tư lớn, đòi hỏi trình độ kỹ thuật, quản lý cao, thời gian thực hiện dài nhưng nguồn hỗ trợ còn thấp. Chất lượng công tác rà soát hộ nghèo ở một số địa phương thấp, chưa có giải pháp xử lý hiệu quả. Một bộ phận người nghèo còn trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước, thiếu ý chí thoát nghèo. Các hộ thoát nghèo đa số thuộc nhóm cận nghèo, nên nguy cơ tái nghèo cao. Tỷ lệ giảm nghèo bình quân hàng năm của một số xã còn thấp… Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những tồn tại, bất cập trong lộ trình GNBV đã được cơ quan thường trực Chương trình chỉ rõ: Tình hình thiên tai, lũ lụt, sạt lở, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp, khó lường, ảnh hưởng trực tiếp đến những khu vực vùng sâu, xa (địa bàn sinh sống chủ yếu của các hộ nghèo và hộ cận nghèo). Nguyên nhân chủ quan là cấp ủy, chính quyền ở một số địa phương chưa thực sự sâu sát với công tác giảm nghèo. Theo đó, công tác tuyên truyền, hoạt động thanh, kiểm tra thực hiện các chính sách, chương trình về giảm nghèo chưa thường xuyên. Việc khảo sát nhu cầu học nghề chưa sát thực tế dẫn đến sau đào tạo người lao động không ứng dụng được nghề để phát triển sản xuất tăng thu nhập.

Để tạo sự thông suốt cho lộ trình GNBV, tháng 12/2018, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 105 về "Tăng cường công tác quản lý thực hiện Chương trình MTQG GNBV giai đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn tỉnh”. Nội dung nêu rõ: UBND tỉnh tăng cường công tác chỉ đạo nhằm đẩy nhanh thời gian xây dựng, thẩm định và phê duyệt kế hoạch vốn kịp thời cho các địa phương hàng năm để đảm bảo phát huy hiệu quả nguồn vốn của Chương trình. Bố trí đầy đủ nguồn vốn ngân sách tỉnh đối ứng cho Chương trình theo quy định của pháp luật. Chỉ đạo các cơ quan liên quan tham mưu, đề xuất ban hành mới hoặc sửa đổi bổ sung các Nghị quyết của HĐND tỉnh liên quan, đảm bảo nâng cao chất lượng thực hiện Chương trình. Xem xét trình HĐND tỉnh ban hành cơ chế riêng về tiếp cận các mô hình giảm nghèo đối với các hộ quá nghèo. Chỉ đạo đổi mới nội dung đào tạo, bồi dưỡng, chuyển giao KHKT cho người nghèo đảm bảo thiết thực, phù hợp với tình hình thực tế. Phân cấp, phân quyền cụ thể trong tổ chức thực hiện từng dự án của Chương trình, chính sách giảm nghèo. Đồng thời, xây dựng nội dung thi đua, khen thưởng, kỷ luật cụ thể đối với các cơ quan, cá nhân thực hiện công tác giảm nghèo và các hộ gia đình thoát nghèo. Một mặt, chỉ đạo UBND các huyện, thành phố đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện Chương trình MTQG GNBV giai đoạn 2016 - 2020 đảm bảo hoàn thành các mục đề ra. Tăng cường công tác chỉ đạo UBND cấp xã trong việc đánh giá và rà soát hộ nghèo tại cơ sở đảm bảo khách quan, chính xác. Thực hiện nghiêm túc cơ chế đặc thù trong quản lý đầu tư xây dựng đối với một số dự án thuộc Chương trình theo Nghị định số 161, ngày 2/12/2016 của Chính phủ, trong đó cần tăng cường công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ làm nhiệm vụ chủ đầu tư các công trình thuộc thẩm quyền cấp xã theo quy định. Khi công tác quản lý được các cấp chính quyền triển khai, thực hiện sâu sát sẽ tạo nền tảng tốt để thực hiện mục tiêu đã đề ra. Phấn đấu đến cuối năm 2019, tỷ lệ hộ nghèo trong toàn tỉnh giảm còn 11,74%. Giai đoạn 2019 - 2020, tỷ lệ hộ nghèo trong toàn tỉnh giảm trên 3%/năm, trong đó, các huyện nghèo giảm bình quân từ 4 - 5%/hộ nghèo/năm. Và kết quả giảm nghèo được bền vững.