Người dân xóm Trung Hoa, xã Phú Lai (Yên Thủy) chăm sóc cây trồng vụ đông xuân.
Trên địa bàn huyện Yên Thủy có 163 công trình thủy lợi, trong đó có 74 hồ chứa, 88 bai dâng, 1 trạm bơm điện. Tổng diện tích tưới tiêu 4.600,24 ha, riêng diện tích tưới vụ chiêm 1.754,47 ha (tưới cây lúa 574,47 ha, cây màu 1.180 ha). Diện tích tưới vụ mùa 2.845,77 ha (tưới cây lúa 2.818,77 ha, cây màu 27 ha). Mức độ đáp ứng tưới của hệ thống công trình thủy lợi so với nhu cầu chỉ đạt 59,22% diện tích gieo trồng. Chính vì vậy, sản xuất nông nghiệp gặp nhiều khó khăn khi có tới 3.620 ha canh tác trong vùng bấp bênh về nước; 2.101 ha canh tác trong vùng không có công trình thủy lợi.
Những ngày này, người dân các xóm Trung Hoa, Xàm, Tân... xã Phú Lai tất bật với việc chăm sóc các ruộng hành tăm để phục vụ nhu cầu của thị trường. Vài năm gần đây, trên nhiều diện tích trồng ngô, lạc không hiệu quả, người dân đã chuyển sang trồng hành, tỏi mang lại giá trị kinh tế cao gấp 2 - 3 lần so với trước đây. Năm nay, bà con phấn khởi tiếp tục xuống giống mong có thêm nguồn thu cho gia đình. Song theo chia sẻ của các hộ, từ khi trồng đến nay khoảng hơn 1 tháng mà không có mưa, đồng ruộng khô cằn đã ảnh hưởng tới sự phát triển của cây trồng. Bà con đã phủ rơm trên mặt ruộng để giảm bốc thoát hơi nước nhằm giữ ẩm cho đất. Tuy nhiên, các hộ hết sức lo lắng, trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt hiện nay, trời không mưa, ban đêm và sáng sớm rét đậm, rét hại, ngày nắng hanh sẽ dẫn đến tình trạng hạn hán và chắc chắn ảnh hưởng tới năng suất, chất lượng cây trồng.
Vụ đông xuân 2019 - 2020, huyện Yên Thủy có tổng diện tích gieo trồng 7.767 ha, trong đó, diện tích lúa 480 ha, ngô 1.500 ha, cây có củ lấy bột (khoai lang, sắn, khoai sọ) 1.500 ha, mía 1.500 ha, cây công nghiệp ngắn ngày (lạc, đậu tương, vừng) 1.782 ha và diện tích rau, đậu thực phẩm 720 ha.
Theo đánh giá của UBND huyện, căn cứ tình hình nguồn nước hiện tại ở các công trình thủy lợi, nước phục vụ sản xuất vụ đông xuân chỉ có thể đáp ứng khoảng 65% diện tích gieo trồng. Diện tích cây trồng có khả năng bị hạn khoảng 550 ha, trong đó, lúa 50 ha, màu 350 ha, cây công nghiệp 150 ha.
Để chủ động chống hạn nhằm hạn chế thấp nhất thiệt hại cho sản xuất, UBND huyện Yên Thủy chỉ đạo UBND các xã, thị trấn tập trung rà soát điều kiện cần thiết triển khai kế hoạch sản xuất vụ đông xuân. Huyện không chủ trương mở rộng diện tích cấy lúa mà vận động người dân đưa xuống đồng ruộng các loại cây màu có khả năng chịu hạn nhưng vẫn mang lại hiệu quả kinh tế. Đồng thời, chỉ đạo các xã, thị trấn kiểm tra, đánh giá khả năng cung cấp nước của hệ thống hồ đập, công trình thủy lợi để bố trí cơ cấu cây trồng phù hợp. Huyện cũng yêu cầu UBND các xã, thị trấn xây dựng kế hoạch tưới tiêu, điều tiết nguồn nước hợp lý, chống rò rỉ thất thoát, sử dụng nguồn nước tiết kiệm, hiệu quả. Vận động bà con nạo vét kênh mương, các cửa cống lấy nước, trạm bơm; khơi thông dòng chảy và đào giếng, khoan giếng, tận dụng mọi nguồn nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt vụ đông xuân.
Bên cạnh đó, huyện xây dựng kế hoạch hỗ trợ tiền điện, tiền dầu, hỗ trợ mua máy bơm cho các xã, thị trấn để bơm nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt. Quan tâm sửa chữa, nâng cấp các hồ chứa xuống cấp, kiên cố hệ thống kênh mương đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất.
Theo kế hoạch phục vụ chống hạn vụ đông xuân 2019 - 2020, huyện Yên Thủy sẽ đầu tư cải tạo, nạo vét hồ Đồng Tâm, Ninh Hòa, xã Yên Trị; hồ Bai Chuông, xã Bảo Hiệu; nạo vét hồ Sòng Mặc, xã Đoàn Kết. Dự kiến tổng khối lượng nạo vét của các hồ khoảng 106,500 m3; diện tích phục vụ 105 ha.
Thu Hiền