Mô hình nuôi cá dầm xanh của ông Khà Văn Nhị (bên trái), xóm Nghẹ, xã Vạn Mai (Mai Châu) cho hiệu quả kinh tế cao.

Hộ ông Khà Văn Nhị, xóm Nghẹ có 700 m2 ao nuôi cá dầm xanh thương phẩm. Ông Nhị cho biết: "Nhà tôi nuôi cá dầm xanh gần 15 năm nay, giống cá này thích nghi tốt với môi trường nên sinh trưởng, phát triển mạnh, từ khi nuôi chưa gặp thiệt hại gì đáng kể. Nhờ kinh nghiệm nuôi cá nhiều năm, chăm sóc và theo dõi thường xuyên nên đàn cá luôn khỏe mạnh, tư thương thường đặt mua từ sớm, đầu ra ổn định. Tôi nuôi gối 4 ao, 3 năm xuất bán 1 lần, trung bình mỗi con từ 1,5 - 2 kg, giá bán từ 230 - 250.000 đồng/kg tùy trọng lượng. Có ao tôi nuôi riêng cá 4 - 5 năm mới xuất bán, giá 300.000 đồng/kg. Trung bình mỗi năm, mô hình nuôi cá đem lại cho gia đình thu nhập 80 - 100 triệu đồng”.

Việc thiết kế ao là quan trọng nhất trong xây dựng mô hình. Được biết, cá dầm xanh là giống cá nước lạnh, quen sống trong môi trường tự nhiên, nước sạch, không thể nuôi được trong ao tù, dòng nước cần lưu chuyển liên tục, vì vậy cần thiết kế hợp lý từ cửa nhận nước và xả nước. Địa bàn xã Vạn Mai có mạng lưới sông, suối rộng, lưu lượng ổn định, nước mát, trong là điều kiện thuận lợi để cá dầm xanh phát triển. Cá có khả năng kháng bệnh, chống chịu thời tiết khắc nghiệt, nhất là khí hậu lạnh của vùng núi đá Mai Châu, do đó phù hợp để nhân rộng. Hiện không chỉ trong xã mà cả những địa bàn lân cận như Mai Hịch, Mai Hạ có điều kiện tự nhiên tương tự, người dân cũng nhân rộng mô hình.

Cá dầm xanh được nuôi nhiều ở những địa bàn dọc các con suối lạnh như các xóm: Nghẹ, Khán, Củm… với tổng diện tích ao cá toàn xã trên 7 ha. Với thâm niên từ nghề nuôi cá, sản phẩm cá dầm xanh nhiều hộ nuôi cung cấp ra thị trường được đón nhận tích cực. Nhiều thực khách đánh giá, thịt cá dầm xanh cung cấp từ Vạn Mai có chất lượng, mùi vị đậm đà, thơm ngon, mặc dù là cá ao nhưng thịt chắc không kém gì cá đánh bắt ngoài tự nhiên. Đặc điểm cơ bản của cá dầm xanh là lớn chậm, thịt chắc; càng nuôi lâu, trọng lượng lớn giá càng cao, con từ 2,5 - 3 kg giá dao động từ 250 - 300.000 đồng/kg. Thậm chí một số hộ nuôi cá 5 năm mới xuất bán, giá trên 350.000 đồng/kg.

Mô hình nuôi cá dầm xanh ở xã có từ lâu, hộ nuôi ít từ 100 - 200 m2, hộ nhiều 500 - 1.000 m2 ao, đầu ra và giá ổn định. Có hộ được nhà hàng, khách sạn đặt bao tiêu toàn bộ 2 - 3 ao cá, nuôi gối để cung cấp sản phẩm đều đặn. Cá dầm xanh Vạn Mai hiện được tiêu thụ chủ yếu tại khách sạn, nhà hàng ở huyện và một số tỉnh, thành phố lân cận. Xã đã thành lập tổ hợp tác nuôi cá dầm xanh với 16 thành viên, thường xuyên trao đổi kinh nghiệm sản xuất, từng bước xây dựng sản phẩm OCOP, nâng tầm thương hiệu và giá trị sản phẩm. Đến nay, thu nhập bình quân toàn xã đạt 32 triệu đồng/người/năm.

Đồng chí Khà Văn Sảnh, Chủ tịch UBND xã Vạn Mai cho biết: "Nhằm nâng cao thu nhập, giá trị sản phẩm cho nông sản địa phương, việc duy trì, mở rộng diện tích, giữ vững chất lượng cá dầm xanh được cấp ủy, chính quyền xã chú trọng, hướng tới xây dựng thành sản phẩm hàng hóa chủ lực của địa phương. Để hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, xã triển khai các chương trình tín dụng, vốn vay, mở lớp tập huấn, tham quan học tập, chia sẻ kinh nghiệm về nuôi cá dầm xanh cho người dân, nhiều hộ có thu nhập ổn định, thoát nghèo bền vững. Từ đó, nhân rộng mô hình một cách hiệu quả, tìm kiếm thị trường ổn định, hướng tới xây dựng sản phẩm OCOP, từng bước đưa cá dầm xanh trở thành đặc sản nổi bật của địa phương”.

Hoàng Anh