Đã có thời kỳ ngành điện tử được xác định là công nghiệp mũi nhọn với những tham vọng rất lớn nhưng nay đang phải đối mặt với những thách thức sinh tử

Điện tử là ngành đứng thứ 5 trong số những mặt hàng có kim ngạch xuất khẩu cao. Từ năm 2007 đến nay, kim ngạch xuất khẩu hàng điện tử của Việt Nam tăng cao, năm 2010 đạt 3,59 tỉ USD, tăng 39,4% so với năm trước. Dự kiến kim ngạch xuất khẩu điện tử năm nay đạt mức 4 tỉ USD nhưng nhìn một cách tổng quan, ngành công nghiệp một thời được coi là mũi nhọn này đang đứng trước những thách thức nghiêm trọng.

Công nghệ lạc hậu 10-20 năm

Nghiên cứu mới nhất của Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho thấy tính đến nay, cả nước có hơn 10.000 doanh nghiệp (DN) điện tử, kể cả DN thương mại.

Theo bà Nguyễn Minh Thảo, Ban Môi trường kinh doanh và Năng lực cạnh tranh CIEM, hàng điện tử của Việt Nam đã xuất khẩu sang 50 quốc gia và vùng lãnh thổ. Vai trò chủ đạo trong xuất khẩu hàng điện tử là DN có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chiếm hơn 90%. Đa số DN điện tử nhập khẩu linh kiện, trong đó có DN nhập khẩu 100% linh kiện và nguyên vật liệu từ nước ngoài.
Tỉ lệ nội địa hóa, nếu có, trong một sản phẩm điện tử như tivi, máy nghe nhạc… xuất khẩu chỉ là thùng các tông và xốp. Nguyên nhân khiến các DN trong nước không tham gia được trong chuỗi giá trị xuất khẩu vì quy mô DN nhỏ, luôn phải đối mặt với áp lực về vốn, trình độ công nghệ lạc hậu nên khó cạnh tranh.

Sau khi Sony ngưng sản xuất tại Việt Nam, cửa hàng giới thiệu sản phẩm của Sony toàn hàng ngoại. Ảnh: HỒNG THÚY

Theo ông Đỗ Quang Hùng, Chủ tịch Hiệp hội DN Điện tử Việt Nam, nếu chỉ tính riêng DN lắp ráp, Việt Nam có gần 500 DN. Công nghệ của ngành điện tử Việt Nam lạc hậu 10-20 năm so với khu vực và thế giới. Do vậy, chỉ có DN FDI mới tham gia được vào xuất khẩu và được lợi từ các ưu đãi nhờ các hiệp định thương mại. Trong tổng kim ngạch xuất khẩu gần 3,6 tỉ USD năm 2010, các DN trong nước chỉ chiếm chưa đến 100 triệu USD, còn lại là giá trị của các DN FDI.

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho rằng đây là vấn đề rất đáng suy nghĩ vì ngành điện tử đã có thời kỳ được xác định là ngành công nghiệp mũi nhọn với những tham vọng rất lớn. Nhưng kết quả cho thấy ngành này hoàn toàn phụ thuộc vào DN FDI, còn DN trong nước rất yếu và đang lần lượt biến mất dần.

Gia công + lắp ráp

Theo CIEM, mặt hàng điện tử xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu gồm máy in, linh kiện điện tử như bo mạch, ram máy tính, linh phụ kiện máy in… Một vài năm trở lại đây, hướng đi mới là xuất khẩu thành phẩm với thị trường chủ đạo là Nhật Bản, Trung Quốc, Đông Á, ASEAN, Mỹ và châu Âu. Kim ngạch xuất khẩu tăng nhưng năng lực cạnh tranh lại rất thấp, giá trị gia tăng trong sản phẩm chiếm chưa đến 17%, thể hiện ở hoạt động gia công và lắp ráp.
Trong đợt điều chỉnh tỉ giá hơn 9% từ tháng 2 vừa qua, các DN điện tử Việt Nam hầu như rất ít bị ảnh hưởng đến doanh thu vì phần lớn chỉ hoạt động lắp ráp, nguyên liệu và thị trường đều do công ty mẹ thực hiện.

Ông Đỗ Quang Hùng nhận xét: Ngành điện tử Việt Nam đang ở đáy của chuỗi giá trị. Mặc dù kim ngạch xuất khẩu năm sau cao hơn năm trước nhưng không hề có chỗ đứng trong ASEAN. Ví dụ năm 2007, Singapore xuất khẩu 71 tỉ USD, Malaysia xuất 62 tỉ USD, Thái Lan xuất 43 tỉ USD, Philippines xuất 37 tỉ USD…, trong khi kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam chưa đến 2 tỉ USD. Đây là ngành đòi hỏi đầu tư vốn lớn nhưng lợi nhuận đạt được rất thấp. Muốn nâng cao sức cạnh tranh, cần tăng giá trị gia tăng trong các sản phẩm, nếu không sẽ không thoát khỏi lắp ráp, gia công.

Nhiều chuyên gia còn cho rằng hiện tượng nhiều DN sản xuất, lắp ráp hàng điện tử, kể cả DN FDI, gần đây thi nhau thu hẹp sản xuất, chuyển hướng sang nhập khẩu hàng nguyên chiếc để bán là những dấu hiệu đáng lo ngại. Nếu không có chính sách phù hợp kịp thời, nguy cơ phá sản ngành công nghiệp điện tử, vốn đã quá yếu kém, là điều khó tránh khỏi.

                                                                                Theo Báo NLĐ

Các tin khác


Cựu chiến binh huyện Lạc Thủy thi đua làm kinh tế giỏi

Những năm qua, phong trào "Cựu chiến binh (CCB) thi đua làm kinh tế giỏi" trên địa bàn xã Hưng Thi (Lạc Thủy) có sức lan tỏa sâu rộng, được các hội viên nhiệt tình hưởng ứng. Từ phong trào xuất hiện nhiều CCB điển hình, gương mẫu trong phát triển kinh tế, trở thành tấm gương trong lao động sản xuất, đóng góp vào công cuộc xây dựng, phát triển quê hương ngày càng giàu đẹp.

Giá vàng sáng 26/4

Ngày 26/4, giá vàng SJC, vàng nhẫn niêm yết tại các công ty vàng như sau: Công ty Vàng bạc đá quý Sài Gòn niêm yết giá vàng SJC ở mức 82 - 84,32 triệu đồng/lượng (mua vào- bán ra).

Khách sạn đầu tiên của tỉnh Hoà Bình được công nhận tiêu chuẩn 4 sao

Cục Du lịch quốc gia Việt Nam - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch (VH,TT&DL) vừa ban hành Quyết định số 307/QĐ-CDLQGVN về việc công nhận hạng cơ sở lưu trú du lịch đối với khách sạn Sakura (tổ 5, phường Tân Thịnh, TP Hoà Bình). Theo đó, trên cơ sở căn cứ tiêu chuẩn quốc gia TCVN 4391:2015, Cục Du lịch quốc gia Việt Nam công nhận khách sạn Sakura đạt tiêu chuẩn 4 sao trong 5 năm, kể từ tháng 4/2024.

Thành phố Hòa Bình tháo gỡ vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ giải ngân

Là trung tâm kinh tế - xã hội của tỉnh, nhu cầu về nguồn lực đầu tư kết cấu hạ tầng lớn, với nhiều dự án, công trình trọng điểm được triển khai, thời gian qua, Thành ủy, UBND thành phố Hòa Bình đã tập trung chỉ đạo các giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Tích cực hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất

Thực hiện Đề án số 01-ĐA/TU, ngày 6/8/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về "Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Hội Nông dân các cấp trong xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, tham gia hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm góp phần xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025", huyện Lạc Thủy quan tâm đầu tư, hỗ trợ kinh phí để nông dân phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm.

Thủ tướng chủ trì Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn

Chiều 24/4, tại Trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị về phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục