(HBĐT) - Cơ sở vật chất văn hóa là một trong những tiêu chí có vai trò quan trọng nhằm nâng cao mức hưởng thụ văn hóa, tinh thần cho người dân địa phương. Tuy nhiên, tiêu chí này được đánh giá là khó thực hiện, đặc biệt đối với các xã vùng cao như xã Tân Minh (Đà Bắc).

Nhà văn hóa (NVH) xóm Cò Phày, xã Tân Minh được dựng bằng nhà sàn từ năm 2006, diện tích gần 60 m2, là nơi sinh hoạt cộng đồng của xóm, nhưng chưa có các vật dụng thiết yếu như bàn ghế, loa đài, ấm chén… Mái nhà mới được lợp lại nhưng nhiều cột nhà đã xiêu vẹo, các tấm lát sàn mối mọt, cong vênh. Khi đi lại bên trong phải rất nhẹ nhàng, vì chỉ bước mạnh thôi cũng sợ bị thụt chân xuống bên dưới. Ông Lường Văn Hương, Bí thư Chi bộ xóm Cò Phày chia sẻ: Sau khi xóm Bống và Cò Phày sáp nhập thành xóm Cò Phày, xóm hiện có 105 hộ với gần 500 nhân khẩu. NVH là nơi tổ chức các buổi hội họp, sinh hoạt văn hóa của bà con, nhưng rất lâu rồi chúng tôi không còn tổ chức các buổi như vậy ở NVH. Dân số đông, NVH nhỏ lại bị hư hỏng, xuống cấp, chỉ cần khoảng trên 10 người đi lại bên trong thôi đã thấy rung lắc và cho cảm giác không an toàn. Vì vậy, mỗi khi xóm tổ chức các buổi hội họp hay sinh hoạt cộng đồng đều phải thuê phông rạp, loa đài dựng ở sân để vừa đảm bảo an toàn và đủ chỗ ngồi cho bà con. Hiện nay, diện tích đất để xây NVH mới đã có, nhưng người dân còn nhiều khó khăn nên không có khả năng đóng góp. Bà con rất mong các cấp, ngành quan tâm, hỗ trợ, tạo điều kiện giúp địa phương tu sửa lại NVH để có nơi tổ chức hội họp và các hoạt động của xóm được tốt hơn.

Đưa chúng tôi đến các NVH xóm, anh Xa Hải Hoàn, công chức văn hóa xã cho biết: Hiện nay, các thiết chế văn hóa ở xã còn nhiều khó khăn lắm, hầu hết NVH đều thiếu thiết bị âm thanh loa đài, bàn ghế… Xã còn 2 xóm chưa có NVH. Nếu xóm Cò Phày tuy có NVH nhưng lại xuống cấp và không thể tổ chức các hoạt động bên trong NVH được, thì xóm Ênh mới có mặt bằng đất mà chưa có NVH. Chỉ cho chúng tôi mảnh đất phía trước, anh Hoàn bộc bạch: Xóm Ênh là xóm được sáp nhập từ xóm Ênh và xóm Yên. Trước đây, 2 xóm này đều có NVH nhưng nhỏ và xuống cấp. Sau khi sáp nhập, với sự thống nhất cao từ cấp ủy, chính quyền và bà con trong xóm đã thực hiện quy đổi, thanh lý 2 NVH cũ lấy diện tích đất rộng hơn tại trung tâm xóm. Sau khi san lấp, hiện tại mặt bằng đã có nhưng để xây dựng được NVH đòi hỏi nguồn kinh phí lớn. Trước mắt, mỗi khi có hoạt động xóm thuê phông bạt dựng rạp để có chỗ cho bà con đến tham gia.

Đồng chí Lò Văn Lại, Chủ tịch UBND xã Tân Minh cho biết: Là xã vùng cao, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, xã có 1.004 hộ với 4.028 nhân khẩu, sinh sống tại 8 xóm. Năm 2020, thu nhập bình quân đạt 21 triệu đồng/người, tỷ lệ hộ nghèo 43,3%. Thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới, đến nay xã đạt 11 tiêu chí, còn 8 tiêu chí chưa thực hiện được, trong đó tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa là một trong những tiêu chí khó thực hiện nhất. Xã hiện có 2 xóm là Ênh và Cò Phày chưa có NVH, 6 xóm có NVH nhưng diện tích nhỏ, được xây dựng từ lâu đã xuống cấp, không đạt tiêu chuẩn. Trên thực tế, thiếu mặt bằng và kinh phí đầu tư là nguyên nhân chính khiến việc thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa tại địa phương khó thực hiện. Vì để đầu tư xây dựng cơ sở vật chất văn hóa theo đúng tiêu chí nông thôn mới cần phải có mặt bằng đủ rộng và nguồn kinh phí khá lớn, trong khi đó quỹ đất của xã không có, điều kiện ngân sách và khả năng huy động sức dân có hạn hiện là rào cản và thách thức lớn với địa phương trong thực hiện tiêu chí cơ sở vật chất văn hóa.