(HBĐT) - Di chỉ hang Chổ thuộc xóm Hui, xã Cao Sơn (Lương Sơn), theo tiếng Mường có nghĩa là hang ốc, vì trong hang có rất nhiều vỏ ốc nằm rải đều khắp nền hang. Hang Chổ là nơi cư trú lâu dài của cư dân tiền sử Hòa Bình, đồng thời còn là di chỉ xưởng có niên đại trên dưới 10.000 năm cách ngày nay.


Hang Chổ, xã Cao Sơn (Lương Sơn) có lòng hang rộng, trong lớp trầm tích có nhiều vỏ ốc, xương động vật hóa thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động.

Hang Chổ nằm ở phía Tây Nam dãy núi Sáng, cửa hang là một mái đá cao ráo, thoáng mát, hang có 2 cửa ngăn cách nhau bởi một tảng đá lớn. Hang ăn sâu vào lòng núi và dần thu hẹp vào trong. Phía trước cửa hang là một thung lũng rộng, cách không xa hang nhấp nhô một dãy đồi thấp, có dòng suối nhỏ chảy ngang qua, cây cối trong thung lũng quanh năm tươi tốt. Nền hang Chổ có rất nhiều vỏ ốc dải đều từ cửa hang tới tận đáy hang. Từ cửa hang tiến vào trong thấy nổi lên một tầng văn hóa với các nhuyễn thể ốc gắn kết với nhau thành tảng lớn, vẫn còn thấy một số công cụ đá dạng cuội ghè dính chặt vào các nhuyễn thể đó. Trong lớp trầm tích có nhiều xương động vật hoá thạch, một số mảnh tước và công cụ lao động. 

Di chỉ hang Chổ đã được nhà khảo cổ học người Pháp, bà M.Colani khai quật từ ngày 9 - 13/12/1926. Qua 3 lần điều tra, thám sát và nghiên cứu vào các năm 1926, 1984, 1998, hiện vật thu được khá phong phú về số lượng, đa dạng về chủng loại, trong đó di vật đá chiếm số lượng lớn, bao gồm nhiều loại hình khác nhau. Căn cứ theo đó, các nhà khảo cổ học cho rằng: Di chỉ hang Chổ là nơi cư trú khá lâu của người nguyên thủy (thể hiện ở tầng văn hoá rất dày) dựa vào số lượng mảnh tước lớn, mảnh vỡ công cụ nhiều. Đồng thời còn phát hiện một số hạch đá có thể tích lớn (có vết bổ dở) là nguyên liệu chế tác công cụ chứng tỏ di tích còn là di chỉ xưởng. Tất cả các hiện vật thu được trong các lần nghiên cứu, khai quật hiện được bảo quản và tiếp tục nghiên cứu ở kho của Viện Khảo cổ học và kho của Viện Bảo tàng lịch sử Việt Nam. 

Về niên đại, hang Chổ trong tương quan với các di tích Hòa Bình khác. Hang có những yếu tố biểu hiện của một giai đoạn cao của Văn hóa Hòa Bình. Căn cứ vào tổng thể di vật có thể ra một khung niên đại tương đối của di tích trên dưới 10.000 năm trong giai đoạn chuyển tiếp sang trung kỳ đá mới ở nước ta. Di vật đá ở hang Chổ biểu hiện những đặc trưng của di vật Văn hóa Hòa Bình. Công cụ làm bằng đá cuội chiếm đa số, trong đó gồm cả những hòn cuội nguyên và những loại làm từ mảnh cuội tách mỏng. Ngoài những loại hình công cụ thuộc nhóm truyền thống như công cụ rìa lưỡi dọc, công cụ rìa liên tiếp, mũi nhọn… nổi bật lên là những đặc chủng công cụ đá Hòa Bình, gồm công cụ hình bầu dục, hình hạnh nhân, hình chữ nhật và rìu ngắn loại di vật có nhiều lỗ vũm nhỏ mà bà M.Colani gọi là pierres à cuppules thường gặp trong các di tích Hòa Bình khác cũng có mặt ở đây. Tầng văn hóa chủ yếu là nhuyễn thể ốc còn có các vỏ trai sông rất to, dày cho thấy khí hậu trong vùng thời kỳ ấy có độ ẩm cao và có các dòng sông, suối lớn trong khu vực. 

Hang Chổ là di tích khảo cổ học quan trọng, có giá trị cao trong công tác nghiên cứu và thăm quan về một nền văn hoá tiền sử nổi tiếng "Văn hóa Hòa Bình”, đến nay cơ bản vẫn giữ nguyên được hiện trạng ban đầu.

Đỗ Hà

Các tin khác


Bế mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024

Tối 25/4, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân tổ chức bế mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang (LLVT) và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024. Đến dự có các đồng chí: Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức (BTC); Vũ Văn Hoài, Phó Chủ nhiệm chính trị Quân khu 3; lãnh đạo các sở, ban, ngành của tỉnh...

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024

Tối 24/4, tại Cung Văn hoá tỉnh, Ban Tổ chức các hoạt động kỷ niệm 80 năm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, 35 năm Ngày hội Quốc phòng toàn dân tổ chức khai mạc Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang (LLVT) và thanh niên, sinh viên tỉnh Hòa Bình lần thứ X, năm 2024. Đến dự có đồng chí Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành và UBND các huyện, thành phố.

Khu 1, thị trấn Cao Phong: Khơi dậy tinh thần đoàn kết xây dựng khu dân cư văn hóa

Từ một khu dân cư (KDC) không có hoạt động gì nổi bật, Khu 1 - thị trấn Cao Phong, huyện Cao Phong đã bứt phá, trở thành điểm sáng thực hiện phong trào xây dựng nhà văn hoá (NVH), KDC văn hoá ở địa phương nhờ khơi dậy được tinh thần đoàn kết, tập hợp sức mạnh toàn dân.

Tuyên truyền cổ động kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ tại Đà Bắc

Nhân kỷ niệm 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (7/5/1954 - 7/5/2024), kỷ niệm 80 năm ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam (22/12/1944 - 22/12/2024), kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2024), Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh tỉnh Hòa Bình phối hợp Trường Cảnh sát nhân dân 1, Trung tâm VH-TT&TT huyện Đà Bắc vừa tổ chức đêm giao lưu văn nghệ tuyên truyền lưu động đợt I, năm 2024.

Ấn tượng Ngày Sách và Văn hóa đọc lần thứ 3 

Xác định vai trò, tầm quan trọng của sách và văn hóa đọc, ngày 24/2/2014, Thủ tướng Chính Phủ đã ký Quyết định số 284/QĐ-TTg lấy ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sách Việt Nam. Đến nay, Ngày Sách Việt Nam đã trở thành hoạt động văn hóa thường niên, góp phần làm phong phú thêm đời sống tinh thần của Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Năm nay, Hòa Bình chọn tổ chức Ngày Sách và Văn hóa đọc tại huyện Lạc Sơn và đã để lại ấn tượng tốt đẹp. Qua đó, tôn vinh văn hóa đọc và cổ vũ phong trào đọc, làm theo sách.

Gìn giữ điệu xoè Thái Mai Châu

Điệu xoè Thái ở Mai Châu đã có từ lâu đời và được lưu truyền từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Múa xòe không chỉ là điệu múa phổ biến trong cộng đồng người Thái mà còn là nét văn hóa đặc sắc, hình thức sinh hoạt không thể thiếu trong các hoạt động văn hóa và đời sống tinh thần.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục