(HBĐT) - Năm Tân Mão chưa qua, năm Nhâm Thìn chưa tới và dường như mùa thu vừa đi qua, mùa đông còn đang dùng dằng, gió rét vừa đến đã đi. Vào thời khắc này, tôi quyết thực hiện một cuộc trở về với vùng đất gần gũi thân thuộc mà mình còn nhiều duyên nợ.
Làng tôi bên cửa Ngòi Móng - con suối lớn bắt nguồn từ núi Viên Nam - Vua Bà, đổ ra sông Đà - con sông duy nhất nước ta có đoạn cuối cùng chảy ngược lên phía Bắc (Chúng thuỷ lai Đông tẩu - Đà giang độc Bắc lưu - Các con sông đều chảy ra biển Đông - riêng sông Đà chảy lên phía Bắc - thơ Lâm Quang Bích). Tôi cũng như nhiều người khác thời trẻ thích hướng ngoại: học lịch sử, địa chí thế giới, trong nước nhưng lại không am tường quê hương, bản quán của mình, gốc gác dòng họ của mình. Đến tuổi xế chiều mới ngơ ngơ ngác ngác tìm kiếm ghi chép lại cho con cháu.
Lại nói núi Viên Nam - Vua Bà là hai dãy núi gắn kết với nhau, đỉnh Vua Bà cao 1.050 m, đỉnh Viên Nam cao 1.031 m, sánh vai nhau. Đây là mái nhà chung của hai huyện Lương Sơn và Kỳ Sơn trước đây, bây giờ có thêm huyện Thạch Thất - Hà Nội. Sử sách còn ghi: sau công nguyên, Bắc thuộc lần thứ nhất (40 - 43) khi Trưng Vương thống soái đem quân đánh lại 20 vạn tinh binh do Mã Viện (một tướng nhà Hán) cầm đầu tại Lãng Bạc (Đông Triều - Quảng Ninh) không thành phải rút về Cẩm Khê (Thạch Thất) đã dựa vào địa thế núi Viên Nam, Vua Bà mà tập hợp binh sỹ, bảo tồn lực lượng. Cuộc khởi nghĩa của Tổng Kiêm - Đốc Bang (tháng 4/1909-4/1910), sau khi tấn công lỵ sở ở Hoà Bình đêm 2/8/1909 thắng lợi, nghĩa quân đã rút về núi Viên
Đã bao lần đi qua đất Dân Hoà - Kỳ Sơn, chỉ mong có ngày đến thắp nén hương trên mộ cụ Tổng Kiêm. Lần này tôi đã toại nguyện được ông Nguyễn Văn Hữu, 89 tuổi (nguyên UVUBMTTQ tỉnh), cháu nội cụ Tổng Kiêm dẫn ra đồng Gò Ngô - nơi đặt mộ thủ lĩnh cuộc khởi nghĩa. Mộ cụ Tổng Kiêm gối đầu lên núi Vua Bà - Viên
Như một sự trùng hợp giữa hiện tại với quá khứ của vùng đất dưới chân núi Viên Nam - Vua Bà, các cơ sở sản xuất công nghiệp lại cuốn hút về đây, dàn binh bố trận cho một cuộc chiến mới - làm cho dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh. Nhớ lại năm 1998, khi còn phụ trách ngành công nghiệp tỉnh nhà, tôi đã tham gia xây dựng quy hoạch KCN Lương Sơn. Cùng với đồng chí Chủ tịch huyện xắn quần đi khảo sát thực địa KCN bây giờ, chỉ mong sao nơi cửa ngõ vùng đất này sớm mọc lên một KCN để giải quyết cho bà con có thêm việc làm, tăng nguồn thu cho ngân sách, với không ít băn khoăn lo lắng, lời ra, tiếng vào. Đến bây giờ, các cơ sở sản xuất trong KCN đã lấp đầy 70% và cả tỉnh đã có 8 KCN được lập ra, trong đó vẫn tập trung dưới chân núi Viên Nam - Vua Bà. Huyện Lương Sơn 3 khu, huyện Kỳ Sơn 2 khu. Quyết định số 2193/QĐ-UBND phê duyệt phương hướng giải pháp chủ yếu phát triển vùng động lực tỉnh Hoà Bình đến năm 2015, định hướng đến năm 2020 do Chủ tịch tỉnh ký xác định trục trung tâm xoay quanh vùng đất Lương Sơn - Kỳ Sơn, dưới chân núi Viên Nam - Vua Bà là chủ yếu.
Trong một lần tiếp tôi, Giám đốc BQL các KCN tỉnh Đỗ Hải Hồ ghi nhận những điều nói trên. Được biết, ông mới tháp tùng Chủ tịch UBND tỉnh thực hiện cuộc xúc tiến đầu tư tại Nhật Bản về, tôi nhắc lại câu chuyện mà vị Chủ tịch hãng giấy Đai ô nói với đoàn cán bộ ngành giấy chúng tôi khi sang thăm năm 1989, đại ý: sau thất bại đại chiến thế giới lần thứ 2, người Nhật Bản chúng tôi nhận ra phải đi lên bằng cách khác và chúng tôi bảo nhau phải cúi mặt xuống đất mà làm, bây giờ ngẩng mặt lên đã thấy trước mắt mình một cơ đồ như ngày nay. Người Nhật Bản coi việc làm giàu như một lẽ thường tình, tất yếu của con người. Các tỷ phú sau giờ làm việc vẫn về nhà ăn bữa cơm đạm bạc với vợ con. ông Đỗ Hải Hồ nhấn mạnh: Làm giàu đã trở thành máu thịt của người Nhật Bản.
Trở lại với vùng đất dưới chân núi Viên
Trên đường trở về nhà, đắm mình trong suy nghĩ miên man, ông Nguyễn Văn Hữu bỗng đánh thức tôi: Nếu chú có nguyện vọng lên đỉnh núi Vua Bà - Viên
Tùy bút của Đinh Đăng Lượng