Với toan tính đó, Mỹ và Thiệu tập trung tại đây một lực lượng quân sự mạnh gồm: Sư đoàn 6 không quân, Lữ đoàn 2 dù, Sư đoàn 2 bộ binh, Liên đoàn 31 biệt động quân và bảo an dân vệ ở tiểu khu Ninh Thuận... do trung tướng Nguyễn Vĩnh Nghi, Tư lệnh Quân khu 3 chỉ huy, đóng sở chỉ huy tiền phương tại sân bay Thành Sơn (nằm ở phía bắc, cách thị xã Phan Rang 10 km). Toàn bộ lực lượng địch với hơn 10.000 tên được trang bị đầy đủ, được sự yểm trợ mạnh của pháo binh và hơn 150 máy bay; được tổ chức phòng ngự liên hoàn chặt chẽ, trên một địa hình có nhiều lợi thế. Với thực lực đó, chính quyền và Bộ Chỉ huy quân đội Sài Gòn nuôi hy vọng sẽ chặn đứng được Cánh quân Duyên Hải trước cửa ngõ Phan Rang.

Bộ đội ta đánh chiếm tòa Hành chính tỉnh Ninh Thuận lúc 9g30, ngày 16/4/1975. Ảnh: TL

Về phía ta, quán triệt quyết tâm chiến lược của Bộ Chính trị hoàn thành sự nghiệp giải phóng miền Nam trong tháng 4/1975, Tư lệnh Cánh quân Duyên Hải Lê Trọng Tấn ra lệnh cho Sư đoàn 3, Quân khu 5 lập tức đánh chiếm Phan Rang, mở thông đường cho các lực lượng từ phía bắc tiến quân về giải phóng Sài Gòn.

5 giờ 30 phút ngày 14/4/ 1975, mở màn trận đánh, pháo binh ta bắn cấp tập vào tuyến phòng thủ Phan Rang. Tiếp theo, các chiến sĩ Sư đoàn 3 dũng mãnh đánh chiếm các mục tiêu dọc đường số 1 và các khu vực lân cận như quận lỵ Du Long, các điểm cao 105, 300, Ba Râu, Suối Vàng, Suối Đá... Cuộc chiến đấu giữa ta và địch trên tất cả các mũi, các hướng diễn ra quyết liệt.

Trước nguy cơ tuyến phòng thủ Phan Rang thất thủ, ngày 15/4, Trần Văn Đôn - Phó Thủ tướng kiêm Tổng trưởng Quốc phòng và Nguyễn Văn Toàn -Tư lệnh Quân đoàn 3 quân đội Sài Gòn vội vàng bay tới Thành Sơn thị sát tình hình và trực tiếp chỉ đạo, khích lệ tinh thần chiến đấu của binh tướng, quyết giữ bằng được Phan Rang.

Trong khi Sư đoàn 3 đang tổ chức tiến công thì Quân đoàn 2 đã hành quân tới Phan Rang. Sư đoàn bộ binh 325 Quân đoàn 2 lập tức được tung vào trận. Phương án tiến công Phan Rang mới đã được Bộ Tư lệnh Quân đoàn 2 và Sư đoàn 3 thống nhất quyết định.

Sáng 16/4/1975, lệnh tấn công của ta được phát ra. Lực lượng ta chia làm 3 mũi chính: mũi thứ nhất có xe tăng dẫn đầu tiến theo QL1, sau khi đánh chiếm Phan Rang sẽ tiến lên sân bay Thành Sơn từ hướng Nam; mũi thứ 2 từ hướng Tây Bắc đánh thẳng vào sân bay Thành Sơn; mũi thứ 3 đánh chiếm cảng Ninh Chử, không cho địch tháo chạy ra biển. Phối hợp với quân chủ lực, lực lượng 311 ở núi Cà Đú xuất kích, đánh tạt vào sườn quân địch đang tháo chạy. ở hướng Tây Bắc, đại đội đặc công và công binh Quân khu 6 phối hợp với lực lượng địa phương chọc thẳng xuống Phước Thiện, Ninh Quý, vượt qua Cầu Sắt vào khu vực Bảo An - Tháp Chàm.

Đến 9h30’ ngày 16/4/1975 cờ mặt trận giải phóng phất phới tung bay trên đỉnh Toà hành chính - cơ quan đầu não ngụy quyền Ninh Thuận, tỉnh Ninh Thuận hoàn toàn giải phóng. Tuyến phòng thủ từ xa bảo vệ Sài Gòn bị đập tan đã tạo thế mở đường cho đại quân ta tiến vào giải phóng Sài Gòn, kết thúc chiến dịch Hồ Chí minh lịch sử.

Nguồn: Cổng TTĐT thành phố Phan Rang - Tháp Chàm (Ninh Thuận)