Tai biến
y khoa nghiêm trọng nhất từ trước đến nay trong lĩnh vực chạy thận nhân tạo
tại Việt Nam vừa qua đã làm tám người tử vong. Một quy trình thường quy hàng
triệu ca/năm đã làm cho gần 100.000 người phải chạy thận rơi vào cảnh bất an,
lo lắng. Để tìm hiểu kỹ hơn về vấn đề này, giúp trấn an người bệnh, tin tưởng
vào các cơ sở y tế, nhất là y tế tuyến dưới, phóng viên Nhân Dân điện tử đã
có cuộc trao đổi với GS,TS Nguyễn Viết Tiến – Thứ trưởng Bộ Y tế về vấn đề
này.
- Thưa
Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, vừa qua, tai biến y khoa nghiêm trọng làm tám
người tử vong tại Hòa Bình là một lời cảnh tỉnh cho toàn ngành y tế. Để giám
sát chặt chẽ lại quy trình chạy thận nhân tạo, giúp cho cả trăm nghìn bệnh
nhân tại Việt Nam yên tâm điều trị bệnh thì ngành y tế cần phải làm gì?
- Vụ việc
xảy ra ở Hòa Bình là sự cố nghiêm trọng và đau lòng. Tôi xin được gửi lời
chia buồn sâu sắc tới tám gia đình có người nhà bị tử vong trong vụ chạy thận
vừa rồi. Và cũng mong các bệnh nhân còn lại sớm bình phục sức khỏe và yên tâm
tiếp tục điều trị.
Có thể
nói, kỹ thuật y tế hiện nay của chúng ta rất tốt. Nhiều nước Mỹ, Anh, Nhật
Bản phải thừa nhận kỹ thuật y tế của Việt Nam khá chứ không chỉ mức bình
thường. Các kỹ thuật y tế đều có nguyên tắc chuyên môn khi thực hiện, chạy
thận nhân tạo cũng vậy. Thực ra, sự cố y khoa thường xuyên rình rập ở bất kỳ
nước nào, với từng cá nhân. Không chỉ lĩnh vực chạy thận, ở nhiều lĩnh vực y
tế khác còn khó gấp trăm lần cũng xảy ra những tai biến y khoa. Đã có nhiều
trường hợp tai biến rất đau lòng xảy ra trong phòng mổ (kể cả ở Việt Nam và
nước ngoài), khi tiến hành gây mê cho bệnh nhân lại đưa nhầm cho bệnh nhân
thở bằng Co2 chứ không phải khí oxy, và khi phát hiện ra, bệnh nhân không qua
khỏi. Nhiều khi, quy trình là rõ ràng, các bước kỹ thuật theo đúng quy trình,
nhưng có nhiều tai biến không thể lường được.
Do đó,
người chuyên làm công tác y tế phải hết sức thận trọng. Trong sự cố y khoa
nghiêm trọng tại Bệnh viện đa khoa Hòa Bình vừa rồi làm tám người tử vong,
tôi cho rằng không chỉ riêng bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên mà cả hệ thống
bảo dưỡng máy móc cũng cần phải được kiểm tra, rà soát cẩn thận.
Chạy thận
nhân tạo không phải là kỹ thuật khó. Hiện nay, kỹ thuật này có thể phổ biến
đến tuyến quận, huyện và chạy rất tốt. Bệnh viện đa khoa Hòa Bình cũng đã
thực hiện chạy thận nhân tạo rất an toàn 10 năm nay chứ không phải mới bắt
đầu triển khai. Nhưng để xảy ra vụ tai biến cho cả 18 người cùng chạy thận
nhân tạo, có thể xảy ra lỗi hệ thống ở máy móc. Trong quá trình bảo dưỡng máy
móc định kỳ hẳn là có sự cố. Tôi cho rằng phải kiểm tra tất cả các khâu.
|
Thứ
trưởng Y tế Nguyễn Viết Tiến thăm hỏi các bệnh nhân gặp sự cố trong vụ chạy
thận nhân tạo ở BV đa khoa Hòa Bình.
Sau sự cố tại Hòa Bình, các cơ sở
y tế khi tiến hành bảo dưỡng trang thiết bị thực hiện kỹ thuật phải thuê các
đơn vị có khả năng, năng lực để bảo đảm chất lượng. Ngay cả đội ngũ chịu trách
nhiệm chính của khoa này cũng phải tiến hành kiểm tra, không thể tin vào đội
ngũ bảo dưỡng. Trong ngành y, có nhiều tai biến vì kỹ thuật, có tai biến vì
thuốc, có tai biến do máy móc nên không được chủ quan.
-
Khi ngành y tế còn khó khăn, việc phải xã hội hóa máy móc y tế là điều cần
thiết, hỗ trợ trong điều trị cho người bệnh. Tuy nhiên, việc đề phòng những máy
móc chưa bảo đảm chất lượng cũng rất quan trọng. Ông có ý kiến gì về vấn đề này?
- Trong khi kinh phí còn khó
khăn, ngành y tế không thể trang trải được thì xã hội hóa là một việc tốt.
Nguồn kinh phí đó sẽ giúp ngành y tế có thể mua sắm trang thiết bị tốt, phục vụ
công tác khám chữa bệnh và thực hiện được các kỹ thuật cao. Nhưng bên cạnh đó,
cũng cần đề phòng xã hội hóa các máy móc chưa thật tốt. Đừng có xã hội hóa lại
làm cho dịch vụ đắt lên, làm tăng giá dịch vụ khiến người dân không thể chi trả.
Tôi cho rằng, làm nghiêm túc, có
sự kiểm tra, thanh tra thật tốt, kỹ càng, khách quan, trung thực thì mục đích
của xã hội hóa sẽ đạt được kết quả tốt. Nhưng mọi thứ luôn phải được nhìn nhận
hai mặt của một vấn đề. Những cái tốt cần tiếp tục phát huy. Nhưng khi phát
hiện ra cái xấu phải loại trừ, phải xử lý nghiêm vì mọi sự cố đều liên quan tới
sự an toàn của người bệnh.
-
Sau sự cố này, nhiều người dân có tâm thế lo lắng về sức khỏe và tính mạng của
mình khi khám tại y tế tuyến cơ sở. Ngành y tế giải thích về vấn đề này như thế
nào để người dân có thể yên tâm khám và điều trị bệnh ở các bệnh viện tuyến
dưới?
- Bệnh nhân có nhu cầu chạy thận
nhân tạo ở Việt Nam tới gần 100.000 người. Mỗi năm, 1.300 cơ sở y tế có đơn vị
chạy thận nhân tạo phải chạy hàng triệu ca lọc máu định kỳ. Chúng tôi đều giám
sát rất chặt chẽ khi tiến hành cấp phép; đào tạo, thẩm định nguồn nhân lực cũng
như kiểm tra các thiết bị y tế khi xây dựng các đơn vị thực hiện kỹ thuật chạy
thận nhân tạo ở các tuyến cơ sở. Vì thế, người bệnh hoàn toàn yên tâm về kỹ
thuật thường quy này theo đúng chuẩn Bộ Y tế ban hành.
Khi tỉnh Hòa Bình vừa gặp sự cố,
Bộ Y tế chỉ đạo rất nhanh. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng đã có chỉ đạo cụ thể,
sát sao, rất kịp thời về mặt thời gian để người dân không hoang mang trước sự
cố này, sớm đưa đơn vị chạy thận tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Hòa Bình trở lại
hoạt động bình thường.
Vừa qua, Cục Quản lý khám, chữa
bệnh, Bộ Y tế cũng đã vào cuộc rất sát, yêu cầu tăng cường thanh kiểm tra các
đơn vị thực hiện kỹ thuật chạy thận nhân tạo nói riêng và khám, chữa bệnh tại
các cơ sở y tế nói chung. Các sở y tế sẽ thực hiện chức năng giám sát chặt chẽ
tại các cơ sở y tế trong tỉnh; Bộ sẽ giám sát, chỉ đạo tại các bệnh viện trung
ương và các bệnh viện trực thuộc Bộ.
Hiện nay, công an đang tích cực
phối hợp với ngành y tế để tìm ra nguyên nhân một cách chính xác nhất và công
khai kết quả minh bạch. Phát hiện sai phạm ở đâu sẽ xử lý nghiêm khắc, triệt
để, để làm bài học cho toàn ngành. Đó là cách để trấn an người dân đầu tiên.
Nhưng tôi khuyên người dân đừng
quá lo ngại. Hãy tin tưởng chuyên môn của đội ngũ thầy thuốc. Đừng cho rằng cứ
y tế cơ sở xảy ra biến cố mà ở tuyến trên không có. Tai biến có thể xảy ra với
bất kỳ cơ sở y tế nào. Do đó, phải giải quyết mọi việc một cách nhân văn, có
lý, có tình, có trách nhiệm.
Vụ việc Hòa Bình là cảnh tỉnh,
cảnh báo cho nhân viên y tế, từ tuyến xã cho tới trung ương phải hết sức thận
trọng trong công tác khám, chữa bệnh cho người dân.
-
Phát triển y tế cơ sở để chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân là một chủ
trương đúng đắn của Bộ Y tế nhằm giảm tải cho y tế tuyến trên. Thời gian tới
đây, y tế cơ sở sẽ được Bộ Y tế kiểm soát chặt chẽ về chất lượng khám, chữa
bệnh hơn không, thưa Thứ trưởng?
- Không chỉ Bộ Y tế mà Chính phủ
cũng rất quan tâm đến y tế cơ sở, chỉ đạo Bộ Y tế những việc liên quan đến y tế
cơ sở rất sát sao, để người dân được chăm sóc ban đầu, toàn diện, tiến tới hệ
thống hóa dữ liệu quản lý sức khỏe toàn dân.
Tôi cho rằng, y tế cơ sở mà vững,
sẽ đỡ gánh nặng cho y tế tuyến trên. Ngành y tế phải triển khai mạnh về y tế cơ
sở và chuyên sâu về y tế mũi nhọn. Các cơ sở y tế tuyến dưới bảo đảm được chất
lượng trong khám, chữa bệnh điều trị bệnh thông thường. Các bệnh nhân nặng, nan
y thì sẽ được điều trị ở tuyến trên. Phải phát triển song song cả hai hướng như
thế để người dân được theo dõi, chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện.
Với ngành y tế chúng tôi, ai cũng
thấm thía không thể chủ quan. Việc kiểm soát với các cơ sở y tế, không chỉ
tuyến y tế cơ sở mà cả các bệnh viện trung ương là vô cùng cần thiết. Mọi sự
chủ quan dù chỉ là tích tắc, có thể sẽ phải trả giá đắt bằng tính mạng. Sự cố
tại Hòa Bình là bài học xương máu để cảnh báo tất cả các cơ sở y tế không chỉ
trong kỹ thuật chạy thận nhân tạo mà ở tất cả các kỹ thuật khác cần phải thận
trọng và không được chủ quan ở bất kỳ khâu nào.
So với một số nước tiên tiến trên
thế giới, y tế mình kém hơn nhưng cũng có rất nhiều nước phải học mình. Tôi cho
rằng, cái gì tốt thì cần phải phát huy, cái gì chưa ổn phải chấn chỉnh. Chúng
ta cần nhìn khách quan, nhìn có tâm và chân thành thì lúc đó mọi thứ mới tốt
hơn được.
-
Xin cảm ơn Thứ trưởng về cuộc trao đổi này!