Chị Trần Thị L., phường Phương Lâm, một phụ huynh đưa con đi khám thai tại phòng khám tư cho biết, con gái chị đang học lớp 8, thỉnh thoảng thấy con có dẫn một vài bạn trai về nhà chơi, chị nghĩ là bạn bè bình thường. Chồng làm phụ hồ, bản thân chị cũng đi làm thuê nên không có thời gian để ý con. Hai tháng gần đây, thấy con có biểu hiện lạ, xanh và thường hay đau bụng, nôn ọe, chị đã nghi ngờ, tra hỏi thì được biết con có người yêu là một người làm ở hiệu cầm đồ nên đưa con đi khám thì phát hiện đã mang thai gần 3 tháng. "Nó cứ khăng khăng người yêu bảo có con thì làm đám cưới, nhưng làm sao mà làm đám cưới được, nó mới 16 tuổi” - chị L. cho biết.
Cũng trong phòng khám tư ngày hôm đó, chúng tôi gặp đôi vợ chồng trẻ N.T.Đ.N đến khám thai. Dáng người nhỏ bé, gương mặt ngơ ngác của cả 2 khi bước vào phòng khám khiến nhiều người không khỏi ái ngại. Nói chuyện được biết, Đ.N chưa được 18 tuổi, đang học lớp 12, còn chồng cũng mới học xong phổ thông, chưa có việc làm. Hai người yêu nhau được 3 năm. Cách đây mấy tháng, lỡ mang bầu nên N. nghỉ học ở nhà, đợi bố mẹ hai bên định ngày tổ chức, trong khi cái thai đã bước vào tháng thứ 5.
Đồng chí Nguyễn Thị Thanh Bình, Trưởng phòng DS-KHHGĐ (Chi cục DS-KHHGĐ) cho biết: Đến thời điểm này, chưa có số liệu tổng kết được số trường hợp nạo phá thai vị thành niên (VTN) trên địa bàn tỉnh. Bởi lẽ các em nếu có lỡ mang thai ngoài ý muốn thường sẽ tìm các địa chỉ kín đáo, các cơ sở tư nhân để xử lý hoặc sẽ để sinh con. Mới đây, trong 2 tháng đầu năm 2019, theo báo cáo của cộng tác viên dân số, đã có trường hợp trẻ VTN sinh con khi mới 15, 16 tuổi. Đây là vấn đề thực sự rất đáng lo ngại. Điều đó cho thấy trẻ VTN quan hệ tình dục sớm (QHTD) và QHTD không an toàn.
Trẻ yêu và QHTD sớm, nhưng nếu trẻ VTN trước kia còn ngại ngần, né tránh thì hiện nay, trẻ VTN khá bạo dạn khi đề cập đến vấn đề giới tính và sức khỏe sinh sản (SKSS). Tuy nhiên, theo đồng chí Nguyễn Thị Thanh Bình, sự chủ động và dễ dàng tiếp cận thông tin như hiện nay đã dẫn đến những hệ lụy đáng buồn khi trẻ không được định hướng, không có sự tiếp cận đa chiều và không sàng lọc được thông tin. Chị Bình chia sẻ: Nhiều em có suy nghĩ thoáng trong QHTD, chỉ nghĩ đơn giản yêu là quan hệ nhưng lại thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết về tình dục an toàn, thiếu các biện pháp hỗ trợ tránh thai hoặc cách xử lý khi có thai ngoài ý muốn. Trong khi đó, các bậc phụ huynh hiện nay lại ở 2 thái cực, một là tỏ ra quá chuẩn mực, coi chuyện yêu đương của trẻ là nghiêm cấm nên con không chia sẻ, mặt khác lại không quan tâm đến con, không hiểu biết để dăn dạy con. Vì vậy, nhiều gia đình phó mặc việc giáo dục kiến thức về sức khỏe sinh sản cho nhà trường.
Tuy vậy, các nhà trường cũng tỏ ra lúng túng trong vấn đề giáo dục giới tính và SKSS. Thầy giáo Nguyễn Văn Thùy, giáo viên trường TH&THCS Hùng Sơn (Lương Sơn) thừa nhận: Nhà trường có môn giáo dục công dân và môn sinh học có giảng về kiến thức giới tính, nhưng thường cũng chỉ dạy cho đủ tiết còn nếu thực sự để chia sẻ, trao đổi với các em một cách chuyên sâu thì rất khó thực hiện. Trường cũng nhiều lần muốn tổ chức chương trình ngoại khóa nhưng vừa khó tìm tài liệu, vừa khó mời tuyên truyền viên nên việc giáo dục giới tính, SKSS VTN cho các em gặp nhiều khó khăn.
Nhà trường lúng túng, nhiều bậc phụ huynh tỏ ra thờ ơ hoặc ngăn cấm, trong khi đó, thông tin nhạy cảm về tình dục lại "nở rộ" trên internet. Chính điều này vô tình đã làm cho trẻ học cái xấu thì nhanh, hiểu cái đúng thì khó. Đây có thể xem là nguyên nhân chính dẫn đến tỷ lệ QHTD không an toàn và nạo phá thai VTN ngày càng cao. VTN, thanh niên chính là những người chủ tương lai của đất nước. Việc chăm sóc SKSS cho VTN góp phần giảm tỷ lệ bệnh tật và các chi phí y tế, chi phí xã hội. Vì vậy, cần sự chung tay của gia đình, nhà trường và xã hội.
Theo đồng chí Nguyễn Thị Thanh Bình, giải pháp quan trọng nhất hiện nay là đẩy mạnh tuyên truyền giáo dục giới tính, SKSS VTN, đặc biệt tăng cường các buổi sinh hoạt ngoại khóa trong nhà trường về nội dung tuyên truyền SKSS là một kênh tuyên truyền quan trọng và rất cần thiết. Mở thêm các phòng khám, địa chỉ tư vấn cho trẻ VTN phù hợp với lứa tuổi, đảm bảo tính riêng tư, bảo mật, dễ tiếp cận và đặc biệt là thái độ tôn trọng, không phán xét của người cung cấp dịch vụ, tạo được niềm tin của các bạn trẻ và được chính VTN chấp nhận.
P.L