(HBĐT) - Theo điều tra của Bệnh viện Nhi Trung ương, tại 3 xã Vĩnh Đồng, Nam Thượng, Đú Sáng (Kim Bôi) đã cho thấy số trẻ em mắc bệnh thiếu máu huyết tán Thalassemia cao hơn hẳn các tỉnh khác. Tại đây có tới 23% nam, nữ vị thành niên, thanh niên tiềm ẩn gen gây bệnh thiếu máu huyết tán. Trong đó, 18 người mắc bệnh thể nặng, 143 người mắc bệnh thể nhẹ.
Hiện tại có nhiều trẻ em đang được điều trị bệnh này nhưng không có kết quả, dù chữa trị tốt, tuổi thọ cũng chỉ được dưới 20. Trước thực tế này, từ quý III, Sở y tế đã quyết định triển khai tại Kim Bôi mô hình “Kiểm tra sức khoẻ và tư vấn tiền hôn nhân” với mục tiêu: “Nâng cao nhận thức và kỹ năng thực hành CSSKSS/KHHGĐ thông qua tư vấn, kiểm tra sức khoẻ cho vị thành niên, thanh niên từng bước góp phần nâng cao chất lượng dân số”.
Thalassemia là bệnh di truyền của dòng hồng cầu với các biển hiện như thiếu máu, vàng da, lách to. Bệnh này phải điều trị rất tốn kém nhưng không thành công. Tần suất mắc bệnh ở cộng đồng người Mường nói chung là 12,5%, ở người Thái từ 25 – 32%, ở người Tày 11%. Điều đáng lưu ý là bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh hiệu quả, ít tốn kém. Cách phòng tránh trẻ em không bị bệnh Thalassemia là bố mẹ chúng không mang gen ẩn bệnh này kết hôn với nhau. Để làm được việc đó thì kiểm tra sức khoẻ và tư vấn tiền hôn nhân là việc làm thiết thực mang tính bền vững, lâu dài. Vì vậy ngay khi bắt đầu triển khai, mô hình đã nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình của nhân dân và chính quyền địa phương. Bà Trần Thị Minh Phương – Chi cục phó Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh cho biết: Đây là mô hình thiết thực và hiệu quả. Xã hội càng phát triển càng cần thực hiện chương trình phòng tránh dị tật ở trẻ. Thực tế chứng minh ở các nước phát triển trên thế giới đã tiến hành chương trình này từ những năm 50 của thế kỷ trước và vẫn duy trì đến tận bây giờ. Từ lâu, họ đã có ý thức tự bỏ tiền túi ra kiểm tra sức khoẻ trước khi kết hôn để phòng tránh dị tật cho con.
Trước mắt, dự án đang triển khai thí điểm tại 3 xã của huyện Kim Bôi nhưng dần dần, toàn bộ vị thành niên, thanh niên trên địa bàn tỉnh sẽ là đối tượng được hưởng lợi từ mô hình. Dự kiến, mô hình được triển khai trong khoảng từ 3 – 5 năm trên địa bàn tỉnh. Hiện nay, Ban quản lý mô hình các cấp đã được thành lập và kiện toàn hoạt động, 18 CLB “CSKSS/KHHGĐ và phòng - chống bệnh Thalassemia” đã được thành lập. Sau hơn 5 tháng triển khai, đến nay, mô hình đã xây dựng cam kết giữa BQL mô hình với đơn vị thực hiện và hoàn thành tập huấn cho cán bộ các cấp, CTV, tuyên truyền viên cấp xã…về kiến thức, kỹ năng tuyên truyền, tư vấn cho đối tượng tiền hôn nhân. Trong khuôn khổ các hoạt động mô hình tổ chức tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh xã, truyền thông trực tiếp tại cơ sở cho nhóm đối tượng, cung cấp tài liệu truyền thông và duy trì hoạt động mạng lưới cung cấp thông tin, tư vấn, dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ. Sau khi hoàn thành tuyên truyền, vận động mô hình sẽ tiến hành tư vấn và khám sức khoẻ, trong đó, tập trung xét nghiệm máu phát hiện bệnh Thalassemia tiềm ẩn, siêu âm phát hiện dị tật bộ phận sinh dục nữ....Từ kết quả đó, cán bộ ngành y tế có tư vấn khoa học cho nam, nữ VTN - TN chuẩn bị kết hôn về các nguy cơ sinh con bị khuyết tật, dị tật. Theo kế hoạch, đến cuối năm, mô hình đạt được mục tiêu: 100% cán bộ làm kỹ thuật dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ tại 3 xã triển khai được tập huấn kỹ năng tư vấn cho khách hàng về các nội dung chăm sóc SKSS/KHHGĐ; 70% nam, nữ chuẩn bị kết hôn được cung cấp thông tin, tư vấn các nội dung CSSKSS/KHHGĐ; 50% vị thành niên - thanh niên chuẩn bị kết hôn có nhu cầu được cung cấp các dịch vụ CSSKSS/KHHGĐ phù hợp, thân thiện và thuận tiện; 40% nam, nữ chuẩn bị kết hôn được kiểm tra sức khoẻ, phát hiện, điều trị, tư vấn về phòng tránh các nguy cơ sinh con bị khuyết tật, dị tật.
Hiện nay, tỉnh chưa có nghiên cứu cụ thể nào về vấn đề này, cũng như chưa có giải pháp can thiệp nhằm giảm thiểu tỷ lệ mắc bệnh cho người dân. Do đó, việc triển khai mô hình “Kiểm tra sức khoẻ và tư vấn tiền hôn nhân” vào thời điểm này là vô cùng cần thiết. Sau khi triển khai thành công mô hình tại Kim Bôi, Sở Y tế có định hướng mở rộng mô hình ra toàn tỉnh, phấn đấu vì mục tiêu nâng cao chất lượng dân số.
Dương Liễu
Phát triển bởi ICT GROUP.
