Người có uy tín (NCUT) trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) là người có ảnh hưởng nhất định không phải bằng quyền lực hành chính mà bằng niềm tin, sự tín nhiệm của người dân.

Ở huyện vùng cao Mai Châu hiện có 116 NCUT tại 116 xóm, bản, tiểu khu, tổ dân phố. Đó là những người được bình chọn, suy tôn, gắn bó mật thiết với nhân dân. Họ là lực lượng quần chúng đặc biệt, đóng vai trò cầu nối giữa Đảng, Chính quyền với Nhân dân. Vì thế, việc chăm lo xây dựng và phát huy vai trò của NCUT trong đồng bào DTTS luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp huyện  Mai Châu đặc biệt quan tâm. 

Những năm qua, để phát huy vai trò của NCUT, cấp ủy, chính quyền huyện Mai Châu đã tăng cường cung cấp thông tin cho NCUT. Thực hiện Tiểu dự án 1, Dự án 10 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS, huyện đã mở các lớp tập huấn, trang bị kỹ năng, phương pháp tuyên truyền và cung cấp thông tin cho NCUT trong vùng đồng bào DTTS, nhất là các luật, văn bản dưới luật mới hoặc sửa đổi, bổ sung. Đặc biệt, việc cấp phát ấn phẩm báo, tạp chí cho NCUT vùng DTTS và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn đã mang lại những lợi ích thiết thực. 

Cùng với đó, cấp ủy, chính quyền các cấp huyện Mai Châu thường xuyên quan tâm và thực hiện đầy đủ, kịp thời chế độ, chính sách cho NCUT, như cập nhật thông tin, tập huấn, bồi dưỡng trang bị kiến thức; thăm hỏi, gặp gỡ, tiếp đón, tặng quà nhân ngày tết cổ truyền, tết truyền thống của các DTTS; hỗ trợ vật chất, tinh thần khi ốm đau, gặp khó khăn, hoạn nạn; tham quan học tập kinh nghiệm; biểu dương, khen thưởng NCUT tiêu biểu... bảo đảm nguyên tắc công khai, minh bạch, kịp thời, đúng người, đúng chế độ nhằm động viên họ tham gia hoạt động, phát huy vai trò với cộng đồng. Tăng cường công tác kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện chính sách đối với NCUT. Qua đó kịp thời động viên, khích lệ họ phát huy vai trò, có nhiều đóng góp trên các lĩnh vực đời sống xã hội ở cơ sở và là những tấm gương tiêu biểu để đồng bào DTTS tin tưởng, nghe và làm theo.

Mặc dù có những đóng góp không nhỏ, song hiện nay không ít NCUT trên địa bàn huyện Mai Châu còn gặp nhiều khó khăn. Bởi theo quy định của Nhà nước chỉ có NCUT kiêm nhiệm làm bí thư chi bộ, trưởng thôn, xóm thì mới có phụ cấp, còn những người chỉ đơn thuần là có ảnh hưởng với cộng đồng, được suy tôn làm NCUT thì không có phụ cấp. Trong khi đó, hiện nay NCUT trên địa bàn huyện Mai Châu chỉ có khoảng 8% là trưởng thôn, xóm; 43% là cán bộ hưu trí và người trẻ tuổi nhất cũng ngoài 40 tuổi, người cao tuổi nhất là 79 tuổi. Như vậy, khoảng 50% NCUT không có thu nhập, phụ cấp hàng tháng, lại ở khu vực dân cư không tập trung, địa hình miền núi đi lại khó khăn, toàn bộ chi phí đi lại, điện thoại… hầu như họ đều phải tự bỏ ra. Nếu không có lương hưu, hoặc điều kiện gia đình khó khăn thì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động. 

Trên vai mỗi NCUT vùng đồng bào DTTS gánh vác nhiều trách nhiệm và kỳ vọng, vì họ là một đầu mối của cấp ủy, chính quyền, mặt trận tổ quốc, các tổ chức đoàn thể trong hệ thống chính trị. Họ còn là niềm trông đợi, điểm tựa tinh thần của người dân. Chính vì vậy, đánh giá đúng vị trí, vai trò, chức năng của NCUT, đồng thời có giải pháp tháo gỡ vướng mắc, hạn chế sẽ góp phần quan trọng vào việc tạo điều kiện để họ phát huy hơn nữa khả năng đóng góp cho vùng DTTS.

Thiết nghĩ, để NCUT tiếp tục phát huy tốt vai trò của mình thì rất cần sự quan tâm, hỗ trợ hơn nữa từ các cấp ủy Đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội để họ thực sự là những người tiêu biểu, gương mẫu, là điểm tựa gắn kết giữa các dân tộc, là cầu nối giữa ý Đảng và lòng dân, tạo nên sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc Việt Nam.