(HBĐT) - Là một trong những vùng đất mà các nhà khảo cổ học chứng minh đã có người Việt cổ sinh sống cách đây hàng vạn năm, cho đến nay, người ta đã phát hiện tại Hòa Bình 72 di tích, khai quật được một khối lượng lớn các di vật thể hiện sinh động những giá trị đặc sắc của nền Văn hóa Hòa Bình. Trong đó, Bảo tàng tỉnh đang lưu giữ hàng ngàn hiện vật quý. Đó thực sự là những dấu ấn đậm đặc đã trường tồn với thời gian để khẳng định sức sống của một nền văn hóa cổ đại rực rỡ.

 

Khu mộ cổ Đống Thếch (xã Vĩnh Đồng, huyện Kim Bôi) - một trong những di tích lịch sử có giá trị khảo cổ cao, nơi tìm thấy nhiều hiện vật mang đậm dấu ấn văn hóa đất Mường Động.

 

 “Văn hóa Hòa Bình” là thuật ngữ để chỉ một nền văn hóa cổ đại đã xuất hiện và tồn tại trên địa phận nước Việt tiền sỷ, có niên đại khoảng 18.000 năm kéo dài đến 7.500 năm cách ngày nay, thuộc thời kỳ đồ đá cũ. Đây là nền văn hóa có phạm vi phân bố rất rộng, không chỉ trên địa bàn các tỉnh thuộc Việt Nam mà còn xuất hiện và tồn tại ở các quốc gia thuộc khu vực Đông Nam á. ở Việt Nam, cho đến nay, chúng ta đã tìm được trên 130 địa điểm Văn hóa Hòa Bình và thu thập một khối lượng lớn di vật, xương động vật và di cốt người. Trong khoảng 30.120 di vật thống kê ở 65 địa điểm đã khai quật, đồ đá chiếm gần 28.000 tiêu bản, là dấu ấn nổi bật nhất trong Văn hóa Hòa Bình.

 

Được biết, tại Việt Nam, các điểm di tích Văn hóa Hòa Bình được phát hiện tập trung nhiều nhất tại 2 tỉnh Hòa Bình (72 điểm) và Thanh Hóa (32 điểm). Riêng tại tỉnh Hòa Bình - nơi được coi là “cái nôi” của Văn hóa Hòa Bình với mức độ đậm đặc các di chỉ của tầng văn hóa này, người ta đã khai quật khối lượng lớn các di vật, chủ yếu nằm trong các hang động và mái đá. Các di chỉ được xác định có khung niên đại cách ngày nay từ 11.000 - 12.000 năm, là minh chứng sống động và đầy thuyết phục cho dấu tích của nền Văn hóa Hòa Bình.

 

Gắn bó với mảnh đất này đã hơn 20 năm, chị Nguyễn Thị Thi, Giám đốc Bảo tàng tỉnh chưa bao giờ cảm thấy vơi bớt đam mê khi nghiên cứu, tìm hiểu những giá trị cổ của nền Văn hóa Hòa Bình thông qua các hiện vật lịch sử. Môi trường làm việc giúp chị có nhiều cơ hội để tiếp cận với các di tích, di chỉ, hiện vật khảo cổ, từ đó say sưa bóc tách những tầng lớp văn hóa còn ẩn sâu, khiến từng hiện vật phải “cất lên tiếng nói” sau một thời gian quá dài chìm sâu vào quên lãng. Chị Thi cho biết: Giờ đây tại Hòa Bình, những giá trị đặc sắc của nền Văn hóa Hòa Bình vẫn còn in đậm trong các quần thể di tích có giá trị khảo cổ cao, ví dụ như hang Chổ (Lương Sơn), hang Ma (Tân Lạc), hang Giỗ (Lạc Sơn), động Can (thành phố Hòa Bình), mái đá làng Vành (Lạc Sơn), mái đá Tôm (Lạc Thủy), mái đá Chiềng Khến (Tân Lạc), hang làng Đồi (Lạc Thủy), hang Muối (Tân Lạc) và đặc biệt gần nhất là những phát hiện kỳ thú gây xôn xao dư luận về một lối mòn cổ có niên đại khoảng 21.000 - 22.000 năm tại hang xóm Trại (xã Tân Lập, huyện Lạc Sơn, tức Mường Vang xưa)…

 

Theo thống kê, Hòa Bình hiện nay là nơi quy tụ gần 200 di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh, trong đó có 64 di tích đã được xếp hạng cấp tỉnh và quốc gia. Trong số 11.100 hiện vật được sưu tầm và đang lưu giữ tập trung tại Bảo tàng tỉnh, có khoảng 8.800 hiện vật đá minh chứng cho sức sống bền bỉ của Văn hóa Hòa Bình. Ngoài ra còn có nhiều hiện vật quý hiếm như 69 hiện vật trống đồng, 95 hiện vật đồ đồng khác (cồng chiêng, xanh, rìu…), 997 hiện vật gốm cổ… Tại Phòng trưng bày di sản văn hóa tỉnh Hòa Bình, phần trưng bày hiện vật thuộc Văn hóa Hòa Bình chiếm vị trí quan trọng. Đặc trưng nhất là bộ sưu tập công cụ làm từ đá cuội như nạo lưỡi dài, nạo lưỡi ngắn, rìu dài, rìu ngắn, rìu mài lưỡi, bôn. Các công cụ này có hình dạng và kích thước khác nhau, được chế tác thủ công bằng cách bổ, đập, bẻ, ghè, đẽo…

 

Nếu coi nền Văn hóa Hòa Bình là cuốn sách quý vốn bị phủ mờ bởi lớp bụi thời gian thì mỗi hiện vật được tìm thấy nơi đây là một trang tư liệu lịch sử khơi gợi những giá trị đặc trưng nhất làm nên Văn hóa Hòa Bình. Những “sứ giả của thời gian” đó đã tồn tại qua hàng vạn năm, mang trong mình những dấu ấn đậm đặc của một nền văn hóa cổ đại rực rỡ để rồi ngày hôm nay, chúng tự hào kể cho chúng ta nghe câu chuyện cổ tưởng như đã chìm vào quên lãng - câu chuyện về một nền văn hóa mang cái tên đầy ý nghĩa của một mảnh đất giàu bản sắc: Hòa Bình.

 

                                                               Thu Trang

 

 

 

 

Các tin khác


Tưng bừng khai hội chùa Tiên năm 2017

(HBĐT) - Ngày 31/1 (tức ngày mùng 4 Tết), huyện Lạc Thủy đã tổ chức lễ hội chùa Tiên, xã Phú Lão. Tới dự có đồng chí Nguyễn Văn Quang, Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành; huyện Lạc Thủy cùng đông đảo người dân và khách thập phương.

Về nơi có giống gà trong truyền thuyết trên vùng đất Tổ

(HBĐT) - Những tưởng, “voi 9 ngà, gà 9 cựa, ngựa 9 hồng mao” chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng ra đời với mụ đích làm nổi bật tài năng của vị thần đại diện cho chính nghĩa, ý trí và khả năng trị thủy của dân tộc Việt thì thật bất ngờ khi ở một vùng “sơn cùng thủy tận” trên đất Tổ Phú Thọ vẫn hiện hữu một giống gà mang đầy đủ những nét đặc trưng của “gà 9 cựa” mà truyền thuyết Sơn Tinh- Thủy Tinh đã mô tả.

Ván cờ tướng chiều cuối năm

(HBĐT) - Vãn hồi chiều cuối năm, bên ấm trà dư, tôi với ông Nguyễn Hữu Kỳ, một cán bộ nghỉ hưu ở TP Hòa Bình, sau một hồi xoay quanh câu chuyện thế thái nhân tình, rồi bập vào chuyện thú chơi cờ tướng lúc nào chẳng hay. Chả là ngày trước rảnh rỗi, tôi và ông thường rủ nhau đến điểm chơi cờ tướng cạnh Nhà thiếu nhi ở phường Phương Lâm để xem các cụ chơi cờ tướng. ông là tay kỳ thủ khá ở tỉnh một thời, thế nhưng ông ít khi tham gia các trận thư hùng, chỉ ngồi xem cho vui. Tôi mến ông ở chỗ, ông xem các ván cờ rất chăm chú, ít khi tham gia. Mỗi lần nhìn bên phải, bên trái xuất quân, ông thường ghé tai nói nhỏ với tôi về phía sẽ thắng.

Khúc hát chèo ngày xuân

(HBĐT) - Trong không khí vui xuân đón Tết rộn ràng, theo âm thanh réo rắt, bổng trầm của làn điệu chèo, chúng tôi tìm đến ngôi nhà của chị Lê Thị Thu Hoàn ở tiểu khu 8, thị trấn Lương Sơn (Lương Sơn). Trên khoảng sân rộng trước hiên nhà, dưới ánh nắng xuân chan hòa một nhóm chị em trong phang phục áo váy sắc màu đang uyển chuyển, nhịp nhàng trong điệu múa, lời ca. Dàn nhạc có đủ bộ gõ, trống cơm, đàn tam, đàn tứ, đàn nhị, phách, nhạc công đều là các ông, bà cao tuổi nhưng vẫn say sưa với nhịp phách, tiếng đàn. Đó là một buổi tập dượt của các thành viên Câu lạc bộ (CLB) chèo 30/4 của huyện để chuẩn bị cho các buổi biểu diễn mừng xuân mới.

Du dương thường rang, câu ví

(HBĐT) - Khi em hát lên, cả núi rừng như mơ màng, say tiếng hát, anh quên cả thời gian, quên cả bó củi đang đốn dở. Thương mến nhau vì câu hát, ta nên bạn tâm giao, thành đôi tri kỷ... Là người con đất Mường, từ lúc thơ bé, tôi đã được chìm đắm trong những câu hát ví (hát đối), hát thường rang. Với tôi, những câu hát vừa ngọt ngào, vừa thể hiện sự đối đáp thông minh, khéo léo là một di sản thật đáng tự hào. Những ngày đầu xuân, trong chuyến tìm về mảnh đất Mường Động giàu truyền thống, một lần nữa, tôi lại được lắng đọng trong những câu hát, mẩu chuyện và những giai thoại vui…

Chương trình nghệ thuật "Mùa xuân Hòa Bình" năm 2017

(HBĐT) - Tối 27/1 (30 Tết), tại tiền sảnh nhà văn hóa tỉnh, Sở VH – TT&DL đã phối hợp với UBND thành phố Hòa Bình tổ chức chương trình văn nghệ “Mùa xuân Hòa Bình”. Tham dự chương trình có lãnh đạo Sở VH – TT&DL, Sở TT&TT, UBND tình phố Hòa Bình và đông đảo người dân trên địa bàn thành phố Hòa Bình.

Xem các tin đã đưa ngày:
Tin trong: Chuyên mục này Mọi chuyên mục