Nghệ nhân Nguyễn Văn Thực giới thiệu những sản phầm đồ gỗ mỹ nghệ do chính mình làm ra
Mặc dù đã bước sang tuổi 81 nhưng khi thấy khách đến nhà, ông Thực
vẫn nhanh nhẹn bước xuống cầu thang đón chúng tôi. Bước vào căn nhà sàn nhỏ của
gia đình ông, tôi ngỡ ngàng như bước vào bảo tàng lưu trữ những món đồ gỗ mỹ
nghệ dân tộc Mường. Ngay trước cửa chính, ông treo một dàn 6 chiếc chuông gió
làm bằng nứa. Mỗi khi có cơn gió ghé qua, những chiếc chuông lại kêu lộc cộc như một lời mời chào khách tới
chơi nhà. Trên bức tường gỗ phòng khách, ông treo rất nhiều những chiếc đàn bầu,
đàn tính, sáo, cung tên, nỏ… dưới nền nhà, la liệt những món đồ mỹ nghệ như nhà
sàn, cối nước giã gạo, điếu cày, dao…
Sinh ra trong một gia đình người dân tộc Mường có truyền thống đan
lát nên từ khi lên 12 tuổi, ông đã biết làm
nỏ, đan rọ tôm, biết đánh cồng chiêng và chơi một số loại đàn, sáo dân tộc. Ban
đầu, chỉ có ý định làm những món đồ mỹ nghệ dân tộc vì đam mê, sở thích nhưng
sau đó, mọi người đặt hàng nhiều nên ông chuyển sang làm để bán kiếm thêm thu
nhập. Trải qua những năm tháng làm nghề, hiện nay ông còn tự may được những bộ
quần áo dân tộc, làm nhạc cụ dân tộc… Ông Thực bồi hồi nhớ lại: "trước đây cuộc
sống còn chưa hiện đại như bây giờ, quanh khu nhà tôi có rất nhiều chim. Tôi và
dân làng đều rất thích săn bắn, vì thế nên tôi tự học cách làm cung, nỏ. Sau đó
càng tìm hiểu thì lại càng yêu nghề, mình quyết học nhiều hơn nữa và gắn bó cho
đến bây giờ”.
Với đôi bàn tay khéo léo, các sản phẩm ông làm ra gồm: cung tên, nỏ,
chuông gió, điếu cày, nhà sàn, cối nước giã gạo, sáo, đàn tính, đàn bầu, những
bộ quần áo, váy dân tộc Mường… Mỗi sản phẩm có giá từ 150.000 đồng. Sau đó được
chuyển đi tiêu thụ ở các khu du lịch như Làng văn hóa các dân tộc Việt Nam, khu
du lịch Bản Lác – Mai Châu, Bản Giang Mỗ - Bình Thanh, Cao Phong, chợ Bờ…
Khoảng thời gian từ 2017 trở về trước, công việc của ông diễn ra rất
suôn sẻ, có những khi không kịp hàng, ông phải làm đến tận 12h đêm, quên ăn,
quên ngủ. Bước sang năm 2018, thị trường tiêu thụ phần nào bị chững lại. Ông
chia sẻ: "Năm nay hàng kém do mưa lũ, sạt lở đất, đường lên các khu du lịch
nguy hiểm nên khách du lịch ít hơn; phần vì nhiều khu du lịch phát triển, khách
không còn tập trung nhiều như xưa”.
Đam mê chưa bao giờ nguội tắt, nên ông Thực quyết bám trụ với nghề chế
tạo đồ gỗ mỹ nghệ dân tộc. Ông cho biết: "tuy giờ tuổi cao sức yếu nhưng không
thể ngồi chơi an nhàn nên tôi ở nhà làm những sản phẩm bé bé thế này vừa để kiếm
thêm, vừa góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc Mường. Đây là việc làm không
sợ mưa gió nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, trau chuốt đến từng chi tiết”.
Năm 2011, ông Nguyễn Văn Thực được Hội văn nghệ dân gian Việt Nam
tặng Bằng công nhận danh hiệu nghệ nhân dân gian; năm 2014 được Bộ trưởng bộ
văn hóa thể thao và du lịch tặng bằng khen Đã có thành tích xuất sắc tham gia tổ
chức thành công hoạt động "Ngày văn hóa các dân tộc Việt Nam” trong 5 năm qua
(từ 2009 – 2014); năm 2015 được Chủ tịch
nước tặng danh hiệu Nghệ nhân ưu tú đã có cống hiến xuất sắc trong gìn giữ và
phát huy di sản văn hóa của dân tộc, góp phần vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Bài, ảnh: Linh Nhật