Gian thờ của người Mường trong lễ mát nhà
(HBĐT) - Quan niệm vũ trụ của người Mường đã được nhà nghiên cứu Mường nổi tiếng Nguyễn Từ Chi hệ thống thành ba tầng, bốn thế giới. Tầng cao nhất là thế giới của Mường Trời (Mường K,lơi) là nơi trú ngụ của Vua trời và các phò tá của Vua Trời. Tầng ở giữa là Mường Pưa (Mương Pưa), là thế giới của người sống, tập hợp lại thành các gia đình, thành xóm và thành mường. Tầng thứ ba có hai thế giới là Mường Pưa Tín (Mương Pưa Tín) ở dưới mặt đất và mường Vua Khú ( Mương Bua Khú) ở đáy nước. Thế giới bên dưới mặt đất không phải là âm ty, không phải là thế giới siêu nhiên của tinh linh, mà là thế giới của những người tí hon, gia xúc cũng tí hon, có lối thông lên thế giới của người trên mặt đất. Thế giới của Vua Khú là vương quốc của bọn khú dưới quyền cai quản của Vua Khú.
“Hệ thống vũ trụ “ ba tầng – bốn thế giới” của người Mường lấy Mường Pưa, thế giới của người sống làm trung tâm: mọi đường đi đều xuất phát từ đây, mọi thế giới đều quy tụ về đây. Tuy nhiên ở trong không gian hữu hạn cả, mỗi thế giới lại có một bản chất riêng, do đó sự thông thương giữa các thế giới bị hạn chế. Mường Pưa là thế giới tự nhiên, là “cõi sống” của người Mường. Mường Pưa Tín, vốn thông thương với Mường Pưa, cũng là thế giới tự nhiên nhưng thấp kém hơn. Mường Trời là thế giới siêu nhiên hoàn chính nhất: thời gian ở đây vô tận. Mường Vua Khú, mang nặng tính chất cổ tích hơn tôn giáo, cũng là một thứ thế giới siêu nhiên”.
Theo quan niệm của người Mường, người sống có nhiều vía, số lượng vía ấy của đàn ông và đàn bà không khác nhau và được phân bố không đồng đều trên cơ thể người. Sau khi qua đời, con người chết đi về mặt thể xác nhưng vẫn còn linh hồn. Linh hồn ấy một bộ phận sẽ trú ngụ ở trên trời, bộ phận khác sẽ “ gắn liền với xác chết tiếp tục một cuộc sống trong bóng tối đòi hỏi về ghen tị, ở gần xác chết, ở bên trong và ở xung quanh chiếc quan tài, rồi ở trong và xung quanh ngôi mộ…”.
Giống như người Việt, người Mường có tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên. Họ lập bàn thờ và đặt lên đó các bát hương cho đến bốn đời. Tùy theo hoàn cảnh kinh tế của mỗi gia đình mà người ta làm bàn thờ to, nhỏ, đẹp, hay đơn giản khác nhau. Đồ thờ ở bên bàn thờ cũng vậy, nhà giàu thì trang hoàng như các nhà giàu của người Kinh ở dưới xuôi. Bàn thờ dù to hay nhỏ nhưng cũng luôn được dành cho những vị trí trang trọng. Ngoài bàn thờ chính thờ tổ tiên, bên trái bàn thờ chính này có thể có những bàn thờ phụ khác thờ những người chết mà không có con cái, hay các vị khác. “ Điều kiêng kỵ đặc biệt là không được nằm hướng chân về phái bàn thờ từ tất cả các phía trong nhà…Ngày giỗ là ngày chôn cất, không phải là ngày chết. Ngày giỗ được chọn là ngày giỗ của người chết cuối cùng trong dòng họ ( trừ khi một con trai chết trước bố mình, những người chết của ba đời trước đó trong mồ mả đều tập họp trong này và người chủ của gia đình nhắc nhở đến tất cả dòng họ tổ tiên).
HBĐT tổng hợp
(HBĐT) - Từ năm 2015 đến nay, với sự đoàn kết thống nhất, cùng nỗ lực vượt bậc của toàn tỉnh, Hòa Bình tiếp tục thu được những kết quả quan trọng trên các lĩnh vực KT-XH, QP-AN, xây dựng hệ thống chính trị. Kinh tế tăng trưởng khá và bền vững, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; các ngành, lĩnh vực sản xuất đều phát triển. Hoạt động xúc tiến đầu tư trong giai đoạn này được đẩy mạnh, môi trường đầu tư tiếp tục được cải thiện; kết cấu hạ tầng kỹ thuật được đầu tư, quan tâm với nhiều công trình quan trọng. Hoạt động đối ngoại được mở rộng.