(HBĐT) - Trong giai đoạn 2021 - 2023, sản xuất trồng trọt của tỉnh đạt được những kết quả tích cực; từng bước phát triển theo hướng sản xuất hàng hoá quy mô lớn, gắn với thị trường, phát triển bền vững. Quy mô sản xuất các loại cây trồng có giá trị hàng hoá và xuất khẩu ngày càng mở rộng, bước đầu hình thành một số vùng sản xuất hàng hoá tập trung, ứng dụng rộng rãi tiến bộ khoa học công nghệ vào sản xuất, góp phần tăng năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nông sản, tăng hiệu quả sản xuất, năng suất lao động nông nghiệp, tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động.

Giai đoạn 2021 - 2023, diện tích mía toàn tỉnh ổn định trên 7 nghìn ha. Ảnh: Người dân xã Hợp Thành (TP Hòa Bình) chăm sóc mía.

Sở NN&PTNT đã tham mưu ban hành các văn bản, kế hoạch, đề án thuộc lĩnh vực trồng trọt như: Nghị quyết về cấp mã số vùng trồng cho sản phẩm trồng trọt chủ lực được UBND tỉnh phê duyệt và ban hành đề án tại Quyết định số 2079/QĐ-UBND, ngày 16/9/2021; Quyết định số 2078/QĐ-UBND, ngày 16/9/2021 của UBND tỉnh ban hành đề án tái canh; Quyết định số 1018/QĐ-UBND, ngày 19/5/2021 ban hành quy chế quản lý, khai thác cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng cây ăn quả lâu năm trên địa bàn tỉnh...

Tổng diện tích gieo trồng hàng năm bình quân đạt trên 117 nghìn ha, trong đó, cây lương thực có hạt bình quân đạt 71 nghìn ha, sản lượng lương thực có hạt bình quân đạt trên 36 vạn tấn; giá trị thu nhập trên một diện tích đất canh tác trồng trọt bình quân đạt từ 160 - 165 triệu đồng/ha. Cây ăn quả có múi hình thành các vùng sản xuất tập trung tại các huyện: Cao Phong, Kim Bôi, Lạc Thủy, Tân Lạc, Lạc Sơn, Lương Sơn, Yên Thủy. Đến năm 2022, diện tích cây ăn quả có múi trên 10 nghìn ha, diện tích kinh doanh 7,4 nghìn ha, sản lượng đạt 15 vạn tấn, giá trị thu nhập đạt 300 - 450 triệu đồng/ha/năm. Tỉnh đã xây dựng được bộ giống cây ăn quả có múi đa dạng, năng suất, chất lượng, đáp ứng yêu cầu rải vụ; triển khai đồng bộ các giải pháp về kỹ thuật, hỗ trợ phát triển sản xuất, chứng nhận chất lượng sản phẩm, xúc tiến thương mại và quảng bá sản phẩm... do đó năng suất, sản lượng, chất lượng sản phẩm ngày một đáp ứng với yêu cầu của thị trường. Thị trường tiêu thụ tập trung chủ yếu tại Hà Nội và các tỉnh lân cận, gần đây được mở rộng vào các tỉnh phía Nam và một phần xuất bán sang sang thị trường nước ngoài, góp phần nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất.

Đối với cây rau, diện tích gieo trồng trên 14 nghìn ha/năm, năng suất trên 15 tấn/ha, sản lượng trên 20 vạn tấn/năm; bước đầu hình thành các vùng sản xuất rau hàng hóa tập trung, có thị trường tiêu thụ, phù hợp với điều kiện sinh thái từng vùng như: vùng sản xuất bí xanh, bí đỏ, dưa hấu, dưa chuột, lặc lày... tại huyện Kim Bôi, Tân Lạc, Yên Thủy; rau hữu cơ huyện Lương Sơn; rau su su huyện Tân Lạc; tỏi tía huyện Mai Châu... Diện tích mía ổn định trên 7 nghìn ha (mía tím và ép nước 5 nghìn ha, mía nguyên liệu 2 nghìn ha); đã ứng dụng giải pháp nhân giống mía tím bằng phương pháp nuôi cấy mô, đưa vào sản xuất đại trà tại huyện Cao Phong, Tân Lạc, Yên Thủy.

Các địa phương quan tâm phát triển cây trồng lợi thế, mở rộng diện tích trồng các loại cây có thế mạnh, tạo lợi thế canh tranh theo vùng miền. Trong đó, các loại cây ăn quả như nhãn, vải, na, chuối duy trì mức ổn định từ 3 - 4 nghìn ha; cây có củ như sắn, dong riềng, khoai lang, khoai sọ diện tích trên 13 nghìn ha; cây công nghiệp hàng năm như lạc trên 4 nghìn ha.

Công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, dồn điền, đổi thửa được chú trọng thực hiện, hình thành những vùng sản xuất tập trung, kết hợp xây dựng hạ tầng giao thông nông thôn, giao thông nội đồng, hệ thống thủy lợi phục vụ tưới tiêu, tạo điều kiện cho áp dụng tiến bộ kỹ thuật, cơ giới hóa vào sản xuất. Trung bình hàng năm toàn tỉnh thực hiện dồn điền, đổi thửa được trên 1.000 ha. Đến nay, toàn tỉnh đã thực hiện dồn điền, đổi thửa được 4.407,85 ha; sau dồn điền, đổi thửa, nông dân tích cực đầu tư thâm canh, hình thành các vùng sản xuất tập trung, cánh đồng mẫu lớn, nhóm nông dân tự nguyện liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị; hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng được cải thiện, đáp ứng cơ bản  nhu cầu nước phục vụ sản xuất. Cơ cấu cây trồng tiếp tục được chuyển đổi theo hướng đáp ứng nhu cầu của thị trường, chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang cây có giá trị kinh tế cao (như bí xanh, bí đỏ, dưa hấu, dưa chuột, ngô sinh khối...). Bình quân hàng năm toàn tỉnh chuyển đổi được khoảng trên 2.000 ha, góp phần nâng cao giá trị thu nhập trong sản xuất cho nông dân.

Từ định hướng phát triển trồng trọt theo hướng hàng hóa, quy mô lớn đã xây dựng một số mô hình liên kết sản xuất, chuỗi giá trị trong sản xuất trồng trọt có giá trị kinh tế cao như: mô hình liên kết trong sản xuất cây gai xanh AP của Công ty CP Tập đoàn An Phước làm nguyên liệu phục vụ công nghiệp dệt may tại các huyện: Đà Bắc, Kim Bôi, Lạc Sơn, Mai Châu, quy mô diện tích đạt trên 300 ha, thu nhập trên 150 triệu đồng/ha; mô hình ứng dụng tiến bộ kỹ thuật nhằm tăng khả năng ra hoa, đậu quả trên cây bưởi đỏ tại huyện Tân Lạc, thu nhập trên 350 triệu đồng/ha; chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu mía ăn tươi cho thu nhập trên 200 triệu đồng/ha; chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ, xuất khẩu bưởi đỏ ở Tân Lạc, bưởi Diễn ở Yên Thủy... thu nhập trên 350 triệu đồng/ha.