Bắt nhịp xu thế quảng bá, tiêu thụ sản phẩm qua thực hiện chuyển đổi số, sản phẩm OCOP 3 sao thịt chua Lâm Tin, xã Vũ Bình (Lạc Sơn) từng bước đưa lên sàn thương mại điện tử để đến gần hơn với người tiêu dùng.

Nở rộ sản phẩm OCOP

Trước khi Nhà nước triển khai Chương trình OCOP, ở nhiều địa phương trong tỉnh, mặc dù tiềm năng về nông sản, dược liệu phong phú, song sản phẩm làm ra chủ yếu phục vụ nhu cầu gia đình và buôn bán trong thị trường hẹp nội huyện, vùng lân cận. Tuy nhiên, với chính sách khuyến khích của Nhà nước về xây dựng sản phẩm OCOP, số lượng sản phẩm của các huyện, thành phố tăng từng năm.

Đơn cử như ở huyện Lạc Sơn, năm đầu triển khai Chương trình OCOP, huyện mới có 2 sản phẩm được công nhận 3 sao. Sau 5 năm, Lạc Sơn có trên 10 sản phẩm được chứng nhận OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Là một trong hai chủ thể có sản phẩm OCOP đầu tiên được công nhận từ năm 2019, chị Quách Thị Hòa, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) chăn nuôi gà đồi Hương Nhượng (xã Hương Nhượng) chia sẻ: Bao thế hệ người dân nơi đây gắn bó với núi rừng; cây trồng, vật nuôi làm ra chủ yếu phục vụ nhu cầu sinh hoạt. Chỉ những lúc có lễ, Tết mới bán một ít nông sản hoặc thương lái vào tận nơi thu mua trâu, bò, lợn đen, gà bản địa… Nay đã khác, nông sản làm ra được chế biến thành sản phẩm OCOP và xuất bán khắp nơi. Nhờ đó không chỉ giá trị cây, con được nâng lên mà người dân còn học hỏi, ứng dụng và sáng tạo thêm nhiều cách chế biến, làm ra nhiều thành phẩm hơn.

Tại HTX Hương Nhượng, nắm bắt cơ hội, HTX đã xây dựng sản phẩm thịt gà đóng gói hút chân không thành sản phẩm đạt chuẩn OCOP, từ đó khẳng định chất lượng, thương hiệu sản phẩm, ngày càng mở rộng thị trường tiêu thụ.

Tương tự, tại huyện Kim Bôi, toàn huyện hiện có 12 sản phẩm được chứng nhận OCOP, trong đó có 10 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 3 sao và 2 sản phẩm đạt tiêu chuẩn 4 sao. Năm 2024, huyện dự kiến hỗ trợ 3 chủ thể tham gia đánh giá phân hạng sản phẩm OCOP với 3 sản phẩm gồm: giò chả, thanh long và cao thiên niên kiện. Cùng với phát triển sản phẩm OCOP, huyện định hướng, hỗ trợ người dân lập hồ sơ đăng ký nhãn hiệu, mã vạch sản phẩm đặc sản địa phương. Đây cũng là yếu tố quan trọng hỗ trợ duy trì chất lượng các sản phẩm OCOP, phát triển sản phẩm mới và nâng cấp, "lên sao” cho các sản phẩm đã đạt.

Đến nay, tỉnh Hòa Bình có 158 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 32 sản phẩm 4 sao và 124 sản phẩm 3 sao. Sự phát triển của các sản phẩm OCOP gắn với khai thác vùng nguyên liệu địa phương và chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chứng nhận như: cam Cao Phong, bưởi đỏ Tân Lạc, măng Kim Bôi, cá sông Đà… Nhiều mặt hàng đã được xuất khẩu sang thị trường "khó tính” như Châu Âu.

Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận, Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Theo đề án Chương trình OCOP của tỉnh giai đoạn 2021 - 2030, Hòa Bình đặt mục tiêu chuẩn hóa thêm 160 sản phẩm, với tổng số sản phẩm chuẩn hóa đến năm 2030 là 210. Ngoài ra, tỉnh dự kiến phát triển ít nhất 100 tổ chức kinh tế mới và nâng cấp 40 - 50 tổ chức đã tham gia Chương trình OCOP.

Trong năm 2024, tỉnh Hòa Bình đặt ra mục tiêu xây dựng 16 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, đồng thời tiếp tục phát triển các điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP trên địa bàn. Đặc biệt, tỉnh khuyến khích phong trào phụ nữ, thanh niên, trí thức trẻ tích cực nghiên cứu phát triển các sản phẩm OCOP mới, đặc thù gắn với địa phương. Tỉnh cũng triển khai một số mô hình bảo tồn và phát huy vai trò của các làng nghề truyền thống gắn với phát triển sản phẩm OCOP.

"Gập ghềnh” đường đến nền tảng số của chủ thể OCOP

Không thể phủ nhận, chính quyền từ tỉnh đến cơ sở đã có nhiều giải pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm, nhất là sản phẩm OCOP nhằm góp phần phát triển kinh tế nông thôn. Tỉnh Hòa Bình ngoài các giải pháp hỗ trợ nâng cao chất lượng sản phẩm, tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại… còn hỗ trợ các sản phẩm OCOP tham gia chương trình Gian hàng Việt trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử Sendo.vn, Voso.vn, Postmart.vn, Shopee.vn, Lazada.vn... Hoặc đơn cử như tại Lạc Sơn, huyện đã xây dựng và xuất bản ấn phẩm xúc tiến thương mại, video clip để giới thiệu về từng loại sản phẩm OCOP, đẩy mạnh tuyên truyền, giới thiệu, quảng bá và tổ chức các lớp tập huấn chương trình OCOP cấp huyện… Đặc biệt, UBND huyện hỗ trợ 2 gian hàng tại chợ trung tâm thị trấn Vụ Bản để các chủ thể giới thiệu và bán sản phẩm OCOP tới người tiêu dùng nội, ngoại tỉnh.

Song trong giai đoạn hiện nay, thương mại điện tử nở rộ, nền tảng số góp phần quan trọng trong việc quảng bá, phát triển các sản phẩm OCOP, tuy nhiên, nhiều chủ thể tại Hòa Bình vẫn gặp không ít khó khăn khi tiếp cận.

Không phải là món ngon riêng có nhưng cơm lam Mường Động nức tiếng với du khách thập phương nhờ giữ trọn hương vị truyền thống. Việc sử dụng nguồn nước khoáng quý giá từ mẹ thiên nhiên ban tặng làm nguyên liệu thành phần đã tạo nên sự khác biệt cho món ăn này.

Gia đình chị Bùi Thị Giúp, khu Mớ Đá, thị trấn Bo (Kim Bôi) là hộ có nhiều công đưa cơm lam Mường Động trở thành sản phẩm OCOP 3 sao cấp tỉnh vào năm 2021. Chị Giúp cho biết, trước đây, các hộ trong tổ hợp sản xuất cơm lam Mường Động chú trọng nhiều vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, giữ gìn đặc trưng riêng trong cách chế biến, sử dụng nguyên liệu... Tuy nhiên, từ khi được chứng nhận OCOP, các hộ hiểu rõ cần phải quảng bá, phát triển thêm về thương hiệu, logo, bao bì, mẫu mã… Từ đó, giúp sản phẩm OCOP của bà con Mớ Đá có mặt tại các điểm du lịch trong huyện, cửa hàng thực phẩm trong tỉnh và Thủ đô Hà Nội.

Tuy nhiên cũng theo chị Giúp, để "chuyên nghiệp hóa” khâu bán hàng, chúng tôi mong muốn được hợp tác với các đơn vị truyền thông, các cá nhân livestream bán hàng, định vị số điện thoại, địa chỉ trên ứng dụng Google Maps… Song "cái khó bó cái khôn", khi xây dựng các nền tảng mạng xã hội để bán hàng, tổ hợp sản xuất sẽ phải bỏ thêm các khoản phí nền tảng, phí quảng cáo… Điều đó đồng nghĩa với việc chi phí sản phẩm sẽ tăng cao nên khó tiếp cận được đông đảo khách hàng. Đối tượng sử dụng mạng xã hội ở nhiều độ tuổi khác nhau, để tiếp cận đúng tệp khách hàng mục tiêu không phải là điều dễ dàng. Bên cạnh đó, khó khăn chung của các chủ cơ sở sản xuất, nhất là trong kinh doanh mặt hàng thực phẩm đó là các mặt hàng "nhái” xuất hiện tràn lan.

Cũng là một trong những chủ thể OCOP nổi bật của Hòa Bình, anh Đỗ Hùng, Giám đốc HTX Thạch Yên - chủ thể của bộ đôi sản phẩm rượu mía và rượu nếp râu xứ Mường cho biết: Ngay khi sản phẩm được chứng nhận đạt chuẩn OCOP và hiện nay là sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh, chúng tôi luôn chú trọng quảng bá, truyền thông sản phẩm. Ngoài kênh bán hàng truyền thống, chúng tôi dành nhiều thời gian, tâm sức để xây dựng thêm các kênh bán hàng trên sàn thương mại điện tử và nền tảng facebook.

Mở cửa hàng kinh doanh đồng thời nhiều sản phẩm OCOP, chị Bùi Thùy Linh (TP Hòa Bình) có kế hoạch quảng cáo trên nền tảng facebook để mở rộng tệp khách hàng. Tuy nhiên, chị vẫn chưa thể triển khai do không am hiểu lĩnh vực. Cửa hàng của chị Linh chủ yếu kinh doanh các sản phẩm OCOP: cao cà gai leo (Yên Thủy), mật ong rừng Hợp Tiến (Kim Bôi), thịt chua Tuấn Linh (Lạc Sơn)… Hằng ngày, chị chăm chỉ đăng tải hình ảnh lên facebook cá nhân để bán hàng, tiếp cận nhóm khách hàng chính là người thân, bạn bè.

"Tôi đang có kế hoạch triển khai bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội facebook và tiktok. Trước mắt, tôi áp dụng phương pháp phổ biến nhất là đăng hình ảnh trên facebook. Dù rất muốn tìm hiểu việc chạy quảng cáo mở rộng tệp khách hàng, sẵn sàng bỏ chi phí để tiếp cận các sàn thương mại, tuy nhiên, tôi vẫn loay hoay do không am hiểu lĩnh vực này" - chị Bùi Thùy Linh chia sẻ.

Đồng chí Bùi Quốc Hoàn, Phó Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn cho biết: Trên địa bàn huyện, từ khi được chứng nhận đạt chuẩn OCOP, các chủ thể luôn chủ động tiếp cận các trang mạng xã hội, sàn thương mại, làm hình ảnh, video để bán hàng. Các ngành chức năng đã hướng dẫn người dân bán hàng trên các nền tảng mạng xã hội, tuy nhiên, quá trình các cơ sở học hỏi, xây dựng hình ảnh, video khá khó khăn. Với mức chi phí đầu tư ban đầu, kèm theo đó là chi phí duy trì cao, việc ứng dụng công nghệ đòi hỏi người có chuyên môn, do đó, các chủ cơ sở trên địa bàn có tâm lý ngại tiếp cận.

Cũng theo đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện Lương Sơn, phần lớn các sản phẩm OCOP đã có thương hiệu trên thị trường nhờ quá trình quảng bá, giao lưu tại các hội chợ trong và ngoài tỉnh, do vậy hoạt động kinh doanh của họ chủ yếu phân phối qua các đại lý. Hy vọng thời gian tới, các chủ thể OCOP có thể tiếp cận nền tảng số một cách bài bản để đem lại hiệu quả hơn.

Nền tảng số được đánh giá là "miếng bánh lớn" cho các doanh nghiệp bán lẻ khi một số chủ thể OCOP tại tỉnh đã đạt mức tăng trưởng doanh thu từ 20 - 40% khi tiếp cận. Dù vậy, đại diện Sở Công Thương cũng thừa nhận việc triển khai toàn diện còn nhiều khó khăn. Cụ thể như cơ sở hạ tầng của một số sàn thương mại điện tử hiện chưa tích hợp các công cụ thanh toán và các tiện ích khác như các sàn chuyên nghiệp. Đối với hộ sản xuất, kinh doanh... việc trang bị máy tính, điện thoại thông minh, kết nối internet chưa đồng bộ, đặc biệt là các cơ sở ở vùng sâu, vùng xa… Đây cũng là nội dung được ngành Công Thương tập trung hỗ trợ, tháo gỡ góp phần đưa sản phẩm OCOP của tỉnh đến gần hơn với người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

Hải Yến