Khai thác tiềm năng, lợi thế về thổ nhưỡng, khí hậu, đồng thời bắt nhịp và tạo ra các sản phẩm nông nghiệp xanh đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình đã và đang chú trọng sản xuất nông nghiệp hàng hóa tập trung ứng dụng công nghệ cao. Qua đó thúc đẩy xu thế sản xuất nông nghiệp sạch theo hướng hữu cơ, góp phần bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Những năm gần đây, nông nghiệp xanh, nông sản sạch trở thành mục tiêu chính trong quy trình sản xuất của các địa phương trong cả nước nói chung, tỉnh Hòa Bình nói riêng. Hiện không ít trang trại, hợp tác xã (HTX), hộ sản xuất "trở về” với phương thức chăm sóc cây trồng, vật nuôi truyền thống như ủ phân xanh, canh tác luân canh, tận dụng phế phẩm từ chăn nuôi để tạo nguồn phân hữu cơ, phân vi sinh... Từ đó tạo ra các sản phẩm nông sản sạch, bảo đảm chất lượng, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.

Ở xã Quyết Chiến (Tân Lạc), HTX nông nghiệp hữu cơ V-ORGANIC là đơn vị sản xuất rau an toàn theo chuỗi liên kết. Với vùng sản xuất gần 8 ha, để giám sát chặt chẽ quá trình sản xuất, HTX chia thành những diện tích nhỏ trồng các loại rau khác nhau. Toàn bộ diện tích được tưới bằng hệ thống tươi phun mưa tự động. Người lao động được hướng dẫn quy trình sản xuất an toàn, trang bị đầy đủ đồ bảo hộ, kiến thức về an toàn lao động… Chị Cấn Thị Thùy Trang, Chủ tịch Hội đồng quản trị HTX cho biết: Trước thách thức biến đổi khí hậu ngày càng hiện hữu, lựa chọn Quyết Chiến làm nơi thực hiện ý tưởng của mình, chúng tôi đầu tư trồng các loại rau, củ theo tiêu chuẩn hữu cơ, an toàn. Quy trình sản xuất từ khâu làm đất, trồng, chăm sóc, thu hoạch rau đều có cán bộ kỹ thuật giám sát. Do đó, các loại rau do HTX sản xuất đạt vi lượng tốt, độ ngọt, thơm hơn so với các vùng đất khác; giúp HTX giảm thiểu một số chi phí, công sức, thời gian, đầu ra của sản phẩm cũng ổn định và mang lại giá trị kinh tế cao hơn. 

Trở lại một trong những vùng trồng bưởi lớn của tỉnh, sau khi được cấp mã số vùng trồng (MSVT) năm 2021, việc canh tác bưởi theo quy trình VietGAP, hữu cơ càng được người dân huyện Yên Thủy chú trọng để hướng tới xuất khẩu. Theo đó, các vùng trồng thường xuyên được giám sát quá trình canh tác, nhật ký đồng ruộng cũng như việc đảm bảo an toàn thực phẩm (ATTP). Đến nay, toàn huyện có trên 600ha trồng bưởi Diễn, trong đó có nhiều diện tích bưởi hữu cơ, VietGAP. Từ năm 2022, lô bưởi Diễn đầu tiên đã    được xuất khẩu sang châu Âu. Đồng chí Bùi Huyên, Phó Chủ tịch UBND huyện Yên Thủy cho biết: Hệ thống chính trị cũng như các HTX, hộ sản xuất trên địa bàn nỗ lực xây dựng nền nông nghiệp xanh, thân thiện môi trường, quan trọng nhất là phải tôn trọng, thích ứng với thiên nhiên, ứng dụng khoa học công nghệ cao làm mũi nhọn đột phá. Thời gian qua, đối với sản phẩm bưởi Diễn, UBND huyện đã triển khai các giải pháp nâng cao giá trị, chất lượng sản phẩm và tìm đầu ra ổn định như: xây dựng Nhãn hiệu chứng nhận "Bưởi Yên Thủy”, hỗ trợ xây dựng và chuẩn hóa sản phẩm OCOP. Bưởi Diễn Yên Thủy vượt qua các yêu cầu, tiêu chuẩn khắt khe để xuất khẩu tựa như những viên gạch xanh xây mô hình nông nghiệp bền vững, phát triển gắn với bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và bảo vệ môi trường xanh, sạch, tạo cơ hội nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập cho nhà nông.

Xứ Mường với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, dòng sông Đà huyền thoại, dồi dào thủy sản đã bao bọc, tạo sự sống cho bao con người. Bởi vậy, việc phát triển kinh tế dựa vào thiên nhiên, dựa trên nền nông nghiệp vẫn được quan tâm, vừa xuất phát từ điều kiện tự nhiên, vừa như sự tri ân với đất đai, sông ngòi, khí hậu… Hiện nay, nhiều trang trại, HTX trong tỉnh chú trọng hơn đến sản xuất hữu cơ, đáp ứng yêu cầu về ATTP đối với các mặt hàng nông sản. Sử dụng phân bón hữu cơ trong sản xuất, áp dụng các quy trình thực hành nông nghiệp tốt... là những lựa chọn thay thế hàng đầu, mang lại hiệu quả cao hơn mà không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. 

Đến nay, tại các địa phương dần hình thành những vùng sản xuất hàng hóa. Toàn tỉnh đã có 121 sản phẩm OCOP đạt 3 - 4 sao và trên 100 chuỗi liên kết, cung ứng thực phẩm an toàn phục vụ công nghiệp chế biến theo hướng sản xuất đạt tiêu chuẩn VietGAP, ATTP như: Chuỗi   chế biến măng các loại của Công ty CP Kim Bôi (thị trấn Ba Hàng Đồi, Lạc Thủy); chuỗi cam các loại của HTX Nông trại xanh Gfarm Việt Nam (Lạc Thủy); chuỗi sản xuất bưởi Diễn ở các huyện Lương Sơn, Yên Thủy... Có 46 MSVT xuất khẩu và 5 mã số cơ sở đóng gói được cấp cho tổng diện tích gần 390 ha, được Cục Bảo vệ thực vật cấp và nước nhập khẩu phê duyệt, duy trì...

Với sự phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp sạch, hữu cơ theo tiêu chuẩn GlobalGAP, VietGAP đã và đang nâng tầm ngành nông nghiệp tỉnh Hòa Bình. Nông dân ngày càng có nhận thức cao về sản xuất an toàn; diện tích sản xuất đạt chuẩn VietGAP, hữu cơ của tỉnh tăng từng năm. Nhiều vùng chuyên canh, vùng sản xuất các cây trồng chủ lực đã được cấp MSVT xuất khẩu. Trong Quy hoạch tỉnh Hòa Bình thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nông nghiệp tiếp tục được xác định là 1 trong 4 ngành quan trọng trong phương hướng phát triển kinh tế của tỉnh. Nhiệm vụ trọng tâm đầu tiên để thực hiện quy hoạch là: Tạo dựng và phát triển các ngành sản phẩm động lực (ngành quan trọng) thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Trong đó, về lĩnh vực nông nghiệp có chế biến nông, lâm, thủy sản; nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp chất lượng cao.

Theo đó, ngành nông nghiệp phát triển theo hướng sinh thái, thân thiện với môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; tốc độ tăng trưởng bình quân đạt khoảng 3,5%/năm, chiếm tỷ trọng khoảng 15% trong cơ cấu GRDP của tỉnh vào năm 2030. Đẩy mạnh phát triển nông nghiệp chất lượng cao, nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ, kinh tế tuần hoàn, giảm thiểu phát thải khí nhà kính. Tập trung phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực gồm: cây ăn quả, cây dược liệu, cây lấy gỗ, chăn nuôi đại gia súc và nuôi trồng thủy sản; hình thành các vùng chuyên canh quy mô lớn, vùng nguyên liệu ổn định cho ngành công nghiệp chế biến nông, lâm sản. Quán triệt, triển khai kịp thời chính sách thu hút đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn phù hợp với điều kiện thực tế của tỉnh... 

Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận, Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Để đạt được mục tiêu đề ra, tỉnh đã có phương án phát triển 5 vùng sản xuất tập trung là: sản xuất nông nghiệp chất lượng cao gắn với tổ hợp chế biến; vùng trồng trọt, vùng chăn nuôi tập trung; vùng sản xuất lâm nghiệp; vùng nuôi trồng thủy sản. Bám sát theo Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, ngành nông nghiệp sẽ tham mưu tỉnh tổ chức lại sản xuất, trước mắt là theo hướng đảm bảo an ninh lương thực. Trong đó, lĩnh vực trồng trọt sẽ tập trung vào các loại giống năng suất, chất lượng cao; trong lĩnh vực chăn nuôi sẽ cải tạo đàn gia súc, gia cầm có giá trị kinh tế cao, chăn nuôi an toàn vệ sinh thực phẩm; đầu tư nâng cấp các công trình thủy lợi để có thể nâng diện tích trồng lúa 1 vụ lên 2 vụ nhằm đảm bảo an ninh lương thực; thu hút đầu tư vào lĩnh vực chế biến, chế biến sâu nhằm nâng cao giá trị nông sản chủ lực của tỉnh...