Cảnh trong vở tuồng "Nhân Huệ Vương”.
Trên cơ sở kịch bản của tác giả Sỹ Chức, vởNhân Huệ Vươnggóp phần mang đến những kiến giải hợp lý về tính cách và cuộc đời của một nhân vật vốn được xem là lắm tài, nhưng cũng "nhiều tật” trong lịch sử. Ấy là Phiêu kỵ tướng quân Trần Khánh Dư - người đã góp công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba.
Vở diễn mở ra bằng câu chuyện tình yêu say đắm giữa Trần Khánh Dư và Thiên Thụy công chúa Trần Quỳnh Trân. Chính mối tình oan nghiệt này đã khiến Trần Khánh Dư bị vua Trần xử phạt 100 trượng đòn côn, sau đó đuổi về Vân Đồn làm nghề bán than củi mưu sinh. Khi giặc Nguyên Mông chuẩn bị kéo sang xâm lược Đại Việt lần thứ hai, trong vóc hình kẻ bán than, Trần Khánh Dư tìm đến bến Bình Than xin vua Trần hai điều: không dâng công chúa Thiên Thụy cho Thoát Hoan và kiên quyết chống lại cuộc xâm lăng của Nguyên Mông. Không những được tha tội, ông còn được vua Trần phong là Phó đô tướng thủy quân dưới quyền chỉ huy của Quốc công tiết chế Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Khí thế lẫm liệt của Trần Khánh Dư hòa trong hào khí Đông A thời nhà Trần được khắc họa đậm nét ở trường đoạn tái hiện cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông lần thứ ba. Dù bị thua ở trận thủy chiến với Ô Mã Nhi và phải chịu phạt đeo gông trên cổ, Trần Khánh Dư vẫn chỉ huy quân binh, dân binh vùng biển đảo Đông Bắc vây đánh, tiêu diệt thủy binh nhà Nguyên, khiến phần lớn quân bảo vệ lương thảo của địch bị tiêu diệt. Chiến thắng Vân Đồn dưới sự chỉ huy của Trần Khánh Dư được ví như lưỡi dao cắt toàn bộ dạ dày của quân xâm lược, góp phần quan trọng đẩy nhanh cuộc rút quân của đạo quân xâm lược nhà Nguyên dưới sự chỉ huy của soái tướng Thoát Hoan. Nhưng sau khi giặc tan, ông lại xin cởi bỏ áo mão, chức tước triều đình ban để về sống với chúng dân…
Đây là lần đầu nhân vật Trần Khánh Dư được khắc họa trên sân khấu tuồng, song qua vở diễn, với nhiều mảng miếng sân khấu, chân dung vị danh tướng thủy quân Trần triều đã được khắc họa đầy sinh động, chân thực. Người xem ấn tượng với các phân cảnh tái hiện những giằng co nội tâm của nhân vật chính, khi phải đấu tranh giữa đi và ở, giữa xông pha trận mạc hay bàng quan thế sự… Đảm nhận vai trò đạo diễn, NSND Lê Tiến Thọ - Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Sân khấu Việt Nam cho biết: Để có thể làm cho ra được nhân vật này là cả thách thức, bởi đây không phải tuýp anh hùng dũng tướng thông thường. Trần Khánh Dư là nhân vật có sự đa dạng trong tính cách, ngay cả trong chiến đấu nơi trận mạc, ông cũng thất bại rồi mới thành công. Điều này đòi hỏi diễn viên thủ vai phải giàu kinh nghiệm để vừa ca, diễn, vừa thể hiện được những diễn biến nội tâm phức tạp của nhân vật. Và đó là lý do thay vì lựa chọn một gương mặt trẻ tuổi, thì NSND Ánh Dương-người từng ghi dấu ấn với nhiều vai diễn để đời như Hồ Quý Ly, Nguyễn Tri Phương đã được "chọn mặt gửi vàng”. Sự thành công của vở diễn cũng được khẳng định qua sự góp mặt của nhiều diễn viên tài năng như: NSND Xuân Quý, NSƯT Văn Thủy, NSƯT Bích Tần, NSƯT Đại Mý, NSƯT Hải Vân, NSƯT Minh Tâm…
Góp phần cộng hưởng làm nên hào khí Đông A thời nhà Trần của vở diễnNhân Huệ Vươngcòn phải kể tới thiết kế sân khấu hoành tráng, bắt mắt. Thiết kế khối động tròn có thể mở ra, đóng lại với tạo hình những cánh buồm đang lướt sóng vừa thể hiện được ý đồ dàn dựng từng phân cảnh, vừa khiến những phần chuyển cảnh trở nên "nuột” hơn, giàu sức kết nối hơn… Tái hiện một giai đoạn lịch sử hào hùng đã lùi xa vào quá khứ, lại xoay quanh một nhân vật mà tư liệu lưu lại không nhiều, song vở tuồngNhân Huệ Vươngđã đưa người xem đến gần hơn với lịch sử, để được bồi đắp tình yêu, ý thức dân tộc và niềm tự hào về lịch sử giữ nước của cha ông.
TheoNhanDan