(HBĐT) - Chúng tôi đến thăm động Nam Sơn vào những ngày cuối tháng 7. Đường đi khá vất vả, mất chừng 40 - 50 phút đi xe máy từ trung tâm xã Nam Sơn. Nhưng bù lại, được khám phá vẻ đẹp huyền bí, mộng mơ trong lòng động như chốn bồng lai tiên cảnh giữa đại ngàn các xã vùng cao huyện Tân Lạc.

Chúng tôi khá bất ngờ khi len qua cửa động cao khoảng 1m thì thấy được trong động cả một không gian thoáng rộng mênh mang. Các khối đá hóa thạch nhũ phong phú, kỳ ảo. Không khí trong động mát rượi, thánh thót tiếng nước như bản nhạc không lời nhẹ buông. Trong động có hồ nước xanh mát rượi trong lành, nghe bảo còn vẫn còn nhiều loại sinh vật phong phú sinh sống nơi đây. Khu vực động chia làm ba ngăn. Chỗ như chiếc phản có thể nằm. Chỗ như những ruộng bậc thang xếp lớp quần tụ như một bản làng thu nhỏ. Chỗ là con voi phục, chỗ là con chim hạc co chân như ngủ mơ màng, chỗ lại là như bầy thiên nga tắm gội. Chỗ như khu rừng già bất tân với chim muông, cỏ cây hoa lá quấn quýt… 

Trưởng phòng VH-TT huyện Tân Lạc Bùi Minh Hồng cho biết: Cách đây mười mấy năm, một số người dân địa phương tình cờ lạc vào trong lòng động, thấy đẹp khôn cùng. Từ đó, nhiều người đã đến đây tìm hiểu. Người dân gọi động Nam Sơn là động Tớn. Động nằm ở độ cao gần 1.000 m so với mặt nước biển, có chiều dài 455m, sâu 49m với hồ nước rộng, sâu từ 2 - 7m, quanh năm có nước trong suốt. Nơi đây ngoài việc sở hữu một kho tàng gồm các cột đá, nhũ đá, măng đá, rèm đá rất đặc sắc, còn lưu giữ nhiều cổ vật liên quan đến lịch sử, văn hóa, tín ngưỡng và là nơi trú ngụ của nhiều loài dơi, động vật và sinh vật đặc hữu. Các nhà khoa học công nhận Nam Sơn là một hang động đẹp và hấp dẫn nhất trong quần thể các hang động được phát hiện tại Khu bảo tồn thiên nhiên Ngọc Sơn - Ngổ Luông với những khối đá phát triển qua quá trình khoảng 250 triệu năm. Động Nam Sơn được công nhận di tích thắng cảnh quốc gia năm 2008. 

Hiện nay, chính quyền xã Nam Sơn đã thực hiện tuyên truyền nhằm nâng cao ý thức bảo vệ cảnh quan tài nguyên du lịch của động. Tỉnh và huyện cũng đã quy hoạch và đầu tư một số hạng mục như bậc lên xuống, lắp điện chiếu sáng, đào tạo tập huấn hướng dẫn du khách thăm quan khu vực động. Trưởng phòng VH-TT huyện Bùi Minh Hồng cho biết: Ngày 25/7 vừa qua, huyện Tân Lạc đã tổ chức khai trương điểm du lịch cộng đồng tại xã vùng cao Nam Sơn. Theo đó, sẽ thực hiện các giải pháp tuyên truyền, đào tạo kỹ năng làm du lịch để khai thác tốt tiềm năng du lịch động Nam Sơn gắn với bảo tồn những giá trị văn hóa đặc sắc của người Mường. Bên cạnh đó kết nối tour, tuyến, xây dựng các sản phẩm du lịch riêng có của vùng cao với các sản phẩm như quýt cổ Nam Sơn, tỏi tía, su su và các sản phẩm của bà con. Từ đó, phát triển du lịch góp phần xóa đói, giảm nghèo bền vững.