Tại lễ hội đình Khênh, xã Văn Sơn(Lạc Sơn), một số nghi lễ độc đáo của dân tộc Mường đã được phục dựng.
Chia sẻ với báo giới về lộ trình bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể trên địa bàn tỉnh, đồng chí Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh khái lược: Hòa Bình là cái nôi của nền Văn hóa Hòa Bình, vùng đất, con người Hòa Bình đã gắn liền với lịch sử nhân loại nói chung và lịch sử ngàn năm dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam. Bên cạnh đó, Hòa Bình còn được biết đến là miền đất của Sử thi huyền thoại "Đẻ đất, đẻ nước”, của những lễ hội đa sắc tộc. Hiện, tỉnh có 786 di sản văn hóa phi vật thể; 105 di tích lịch sử, di tích văn hóa được xếp hạng (41 di tích cấp quốc gia, 64 di tích cấp tỉnh) và gần 300 di tích chưa xếp hạng. Bảo tàng tỉnh Hòa Bình đang lưu giữ 18.003 hiện vật. Đây là tiềm năng lớn giữ vai trò quan trọng trong phát triển sự nghiệp văn hóa của tỉnh. Bởi thế, trong những năm qua, việc giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa, di sản văn hóa luôn được tỉnh coi trọng và đầu tư có chiều sâu. Một trong những nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu được nêu trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 là: Huy động các nguồn lực để bảo tồn, tôn tạo và phát huy bản sắc văn hóa miền núi đặc sắc của các dân tộc thiểu số trong tỉnh gắn với phát triển du lịch; trình tổ chức UNESCO hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường ghi danh tại danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, nhằm thực hiệu có hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa, làm cho giá trị của các di sản văn hóa thấm sâu, lan tỏa trong đời sống xã hội, tháng 10/2021, BTV Tỉnh ủy ban hành Nghị quyết số 04-NQ/TU về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030. Nghị quyết đề ra 6 nhóm giải pháp về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước đối với công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc; tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ; tuyên truyền nâng cao nhận thức, tổ chức phổ biến, truyền dạy các di sản văn hóa; đẩy mạnh liên kết sản xuất hàng hóa công nghiệp văn hóa; huy động các nguồn lực cho công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc...
Có sự quan tâm sâu sát từ cấp ủy, chính quyền, những năm qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc trên địa bàn tỉnh đã có được thành tựu đáng kể. Nổi bật là đã khôi phục và phát triển các giá trị văn hóa đặc sắc như các lễ hội: chùa Tiên, Khai hạ Mường Bi, đền Bờ, Xên Mường... đưa số lễ hội các cấp được phục dựng và duy trì lên 59. Mỗi năm, toàn tỉnh tổ chức gần 50 lớp truyền dạy nghệ thuật dân gian và hàng trăm lớp dạy chữ dân tộc Mường, Dao, Tày, Thái, Mông. Xây dựng một số làng văn hóa truyền thống và hàng chục làng văn hóa du lịch cộng đồng cấp tỉnh. Là nơi phát hiện đầu tiên và nhiều nhất các di tích khảo cổ học thuộc nền Văn hóa Hòa Bình ở Việt Nam, vào những tháng cuối năm 2022, tỉnh đã chủ trì phối hợp tổ chức chuỗi sự kiện hưởng ứng kỷ niệm 90 năm thế giới công nhận và đặt tên cho nền Văn hóa Hòa Bình (1932 - 2022).
Thông qua những hoạt động cụ thể nhằm khơi dậy niềm tự hào của người dân về những giá trị văn hóa phi vật thể của dân tộc và có ý thức bảo tồn, phát huy. Để những giá trị văn hóa đặc sắc của Hòa Bình mãi trường tồn, tỉnh đã đề nghị Bộ VH-TT&DL công nhận 4 di sản văn hóa phi vật thể Mo Mường Hòa Bình, nghệ thuật Chiêng Mường Hòa Bình, Lễ hội Khai hạ dân tộc Mường, Tri thức dân gian lịch Đoi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hiện, di sản văn hóa Mo Mường đang hoàn thiện hồ sơ quốc gia đệ trình UNESCO vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Bảo tồn và phát huy tốt những giá trị văn hóa đặc sắc, tỉnh ta đã và đang tiến bước gần hơn tới mục tiêu: Xây dựng du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Hòa Bình trở thành điểm đến hấp dẫn với các sản phẩm du lịch đặc trưng, là trung tâm du lịch lớn của khu vực trung du và miền núi phía Bắc.
Thúy Hằng (CTV)