Sinh viên Trường ĐH Bách khoa Hà Nội
tốt nghiệp chương trình liên kết đào tạo
Nâng cao hiệu quả tự chủ
Theo dự thảo tờ trình sửa luật của Chính phủ, sau gần 5 năm thực hiện, luật đã
bộc lộ những bất cập so với thực tế, đòi hỏi phải thay đổi. Lần này, Bộ GD-ĐT
đề xuất sửa đổi 36/73 điều của Luật GDĐH năm 2012. Việc sửa luật nhằm mở rộng
phạm vi và nâng cao hiệu quả của tự chủ GDĐH trên các phương diện: hoạt động
chuyên môn, tổ chức và nhân sự, tài chính và tài sản. Tinh thần đảm bảo tự chủ
ĐH được bao trùm.
Trong số các vấn đề sửa luật lần này, đáng chú ý sẽ sửa đổi về phân tầng và xếp
hạng cơ sở giáo dục đại học. Theo bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo
dục đại học, Bộ GD-ĐT, quy định về phân tầng, xếp hạng của Việt Nam hiện
chưa phù hợp với các thông lệ chung trên thế giới. Theo quy định của Luật GDĐH
hiện hành, tiêu chuẩn phân tầng cơ sở GDĐH do Chính phủ quy định. Chính phủ
cũng đã ban hành Nghị định số 73/2015/NĐ-CP, quy định tiêu chuẩn phân tầng, khung
xếp hạng và tiêu chuẩn xếp hạng cơ sở GDĐH. Tuy nhiên, việc quy định "cứng” các
tiêu chí phân tầng và xếp hạng cơ sở GDĐH theo pháp luật hiện hành chưa thực sự
phù hợp, phần nào làm hạn chế quyền tự chủ của các cơ sở GDĐH trong việc tự xác
định hướng phát triển. Trong khi đó, trên thực tế, xếp hạng là công cụ để tạo
thêm động lực cạnh tranh giữa các trường, cung cấp cho người học tham khảo
trường phù hợp, cũng như giúp các nhà tuyển dụng lựa chọn nguồn nhân lực. Tuy
nhiên, qua nghiên cứu cách làm của một số quốc gia trên thế giới như Anh, Mỹ,
Australia… cách thức thực hiện xếp hạng các trường ĐH theo Luật GDĐH của Việt
Nam có sự khác biệt. Ở nhiều quốc gia, việc xếp hạng các cơ sở GDĐH do các tổ
chức xã hội độc lập công bố để các bên liên quan tham khảo, đảm bảo tính khách
quan hơn là do cơ quan nhà nước thực hiện. Điều đó đòi hỏi luật GDĐH cần có sự
sửa đổi ở nhiều nội dung.
Do đó, dự thảo Luật GDĐH sửa đổi nêu rõ cơ sở GDĐH được xếp hạng nhằm đánh giá
uy tín, chất lượng, hiệu quả hoạt động theo những tiêu chí nhất định, đáp ứng
nhu cầu thông tin cho cá nhân, tổ chức có liên quan. Việc xếp hạng cơ sở GDĐH
được thực hiện bởi các tổ chức có tư cách pháp nhân, có chức năng nhiệm vụ phù
hợp, đáp ứng các điều kiện khác theo quy định của pháp luật. Chính phủ sẽ quy
định chính sách phát triển GDĐH định hướng nghiên cứu, định hướng ứng dụng; quy
định chi tiết về xếp hạng cơ sở GDĐH.
Khuyến khích đầu tư, hợp tác quốc tế
Theo bà Nguyễn Thị Kim Phụng, quy định của Luật GDĐH còn nhiều điểm chưa phù
hợp với xu hướng phát triển của GDĐH trong khu vực và trên thế giới; chưa phù
hợp với các quy định của Khung cơ cấu hệ thống giáo dục quốc dân và Khung trình
độ quốc gia Việt Nam. Các quy định liên quan đến chương trình, tổ chức đào tạo
cần sửa đổi, bổ sung nhằm gia tăng tính dịch chuyển của sinh viên và khả năng
trao đổi về đào tạo liên quốc gia; gia tăng tính dịch chuyển của giảng viên,
khía cạnh quốc tế trong chương trình đào tạo, các dự án phát triển quốc tế và
chương trình liên kết học thuật, chương trình hợp tác cùng nghiên cứu và cùng
công bố chung kết quả nghiên cứu khoa học. Cùng với đó là phát triển các chương
trình liên kết, cải tiến các chương trình đào tạo, đáp ứng chuẩn mực quốc tế để
nâng cao chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động trong và ngoài
nước.
Vì vậy, nội dung liên kết đào tạo với nước ngoài cũng được sửa đổi, bổ sung
trong lần này để từng bước thực hiện hội nhập quốc tế. Theo dự thảo, chương
trình liên kết đào tạo với nước ngoài là chương trình của nước ngoài hoặc
chương trình do hai bên cùng xây dựng. Chương trình đào tạo được thực hiện toàn
bộ tại Việt Nam hoặc một phần tại Việt Nam và một phần tại nước ngoài. Các bên
liên kết phải đảm bảo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị, đội ngũ giảng viên
đáp ứng yêu cầu của chương trình đào tạo; chịu trách nhiệm về chất lượng chương
trình đào tạo. Trong đó, cơ sở GDĐH nước ngoài liên kết đào tạo với cơ sở GDĐH
Việt Nam phải đảm bảo điều kiện có quyết định của cơ quan có thẩm quyền về giáo
dục đào tạo của nước sở tại cho phép đào tạo và cấp bằng trong lĩnh vực liên
kết hoặc có giấy chứng nhận kiểm định chất lượng còn hiệu lực do tổ chức kiểm
định chất lượng nước ngoài cấp, được Bộ GD-ĐT công nhận.
Cũng theo bà Nguyễn Thị Kim Phụng, trường hợp chương trình liên kết đào tạo với
nước ngoài bị đình chỉ tuyển sinh hoặc bị chấm dứt hoạt động do không đảm bảo
điều kiện quy định thì cơ sở GDĐH phải bảo đảm lợi ích hợp pháp của giảng viên,
người lao động và người học; bồi hoàn kinh phí cho người học, thanh toán các
khoản thù lao giảng dạy, các quyền lợi khác của giảng viên và người lao động
theo hợp đồng lao động đã ký kết hoặc thỏa ước lao động tập thể, thanh toán các
khoản nợ thuế và khoản nợ khác. Luật cũng sẽ yêu cầu cơ sở GDĐH phải công bố
công khai các thông tin liên quan về chương trình liên kết đào tạo với nước
ngoài, tính pháp lý của văn bằng nước ngoài được cấp tại nước cấp bằng và tại
Việt Nam trên trang thông tin điện tử của nhà trường và phương tiện thông tin
đại chúng; hỗ trợ người học trong quá trình công nhận văn bằng.
Đáng chú ý, dự thảo luật cũng nêu Chính phủ quy định chính sách đầu tư, chế độ
đãi ngộ nhằm thu hút các nhà khoa học và người Việt Nam ở nước ngoài tham gia
hoạt động tài trợ, giảng dạy, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ. Bộ
GD-ĐT quy định việc khuyến khích cơ sở GDĐH đầu tư, mở rộng giao lưu, hợp tác
quốc tế trong hoạt động giảng dạy, đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao
công nghệ với nước ngoài; quy định việc quản lý hoạt động cơ sở GDĐH nước ngoài
tại Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Văn Phúc
cho biết, những đổi mới của GDĐH Việt Nam đều nhằm bảo đảm nâng cao chất lượng
cũng như phù hợp với bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 như phát
triển đào tạo trực tuyến, qua mạng (online), qua các học liệu mở (MOOC)… Trong
bối cảnh hiện nay, GDĐH Việt Nam đẩy mạnh hợp tác quốc tế, trao đổi thông tin,
kinh nghiệm, mô hình giáo dục; đẩy mạnh hợp tác trong giáo dục và khoa học công
nghệ, ngôn ngữ, văn hóa; đẩy mạnh việc trao đổi học sinh, sinh viên, giáo viên,
giảng viên và nhà khoa học giữa các cơ sở giáo dục.. là tất yếu.
Theo SGGP