Đó là chia sẻ của thầy Đào Tuấn Sơn, Hiệu trưởng trường Phổ thông Dân tộc nội trú (PT DTNT) THPT tỉnh khi giới thiệu cho học sinh những góc trân quý trong nhà truyền thống của trường. Năm nay, trường kỷ niệm 65 năm xây dựng và trưởng thành với nhiều hoạt động ý nghĩa. Trong đó, những tấm huân, huy chương cũng như hàng trăm bằng khen, giấy khen, hàng nghìn tấm ảnh… được trưng bày trang trọng trong tủ kính của nhà truyền thống đã phần nào nói lên niềm tự hào mà các thế hệ cán bộ, giáo viên, học sinh dành cho mái trường mến yêu.

Trường PT DTNT THPT tỉnh tiền thân là trường Thanh niên Lao động xã hội chủ nghĩa (TNLĐ XHCN) Hòa Bình. Cách đây 65 năm đã ra đời một nhà trường kiểu mới, chưa từng có tiền lệ trong lịch sử phát triển GD&ĐT của đất nước, đi trước cả nhận thức và thực tiễn GD&ĐT đương thời. Đó là ngôi trường vừa học vừa làm - mô hình giáo dục thực hiện tốt đường lối, phương châm giáo dục của Đảng, khẳng định tính chất của nhà trường XHCN nên khi đi vào hoạt động đã có sức ảnh hưởng sâu rộng trong cả nước.

Ông Phạm Ngọc Thể, nguyên Phó  Giám đốc giai đoạn trường TNLĐ XHCN   Hòa Bình. Dù tuổi đã cao nhưng ông vẫn nhớ những thành tựu to lớn mà trường TNLĐ XHCN Hoà Bình đạt được trong 33 năm hoạt động (1958 - 1991). Trường đã đào tạo được hơn 7.000 học sinh các cấp, hầu hết là con em các dân tộc trong tỉnh. Với phương thức vừa học vừa làm, trường không chỉ đào tạo những lớp cán bộ cốt cán và đội ngũ đông đảo người lao động có chất lượng cho vùng dân tộc của tỉnh, mà còn tạo ra một khối lượng sản phẩm vật chất để tự túc ăn học và góp phần làm tăng sản phẩm xã hội. Thời đó, trường là mô hình giáo dục điển hình được cả nước, thậm chí là nước ngoài cũng đến học tập và làm theo. Đặc biệt vinh dự, vào ngày 17/8/1962, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về thăm trường và ghi bút tích vào sổ vàng lời dạy: "Fải: Học tập tốt, lao động tốt. Cố gắng mãi, tiến bộ mãi!”. Theo nhà Hồ Chí Minh học Nguyễn Huy Hoan, đây là bút tích duy nhất ở một trường học của Bác Hồ trên cương vị Chủ tịch nước Việt Nam, một tài sản vô giá để lại cho các thế hệ học sinh các dân tộc tỉnh Hòa Bình.

Bút tích của Bác Hồ đã trở thành kim chỉ nam cho tư tưởng và hành động của trường, dù trong giai đoạn mang tên trường TNLĐ XHCN (1958 - 1990) hay giai đoạn mang tên trường PT DTNT THPT tỉnh (1991 - 2023). Trong 65 năm xây dựng và trưởng thành, những trang sử vàng truyền thống của nhà trường đã được nối dài đầy tự hào với nhiều phần thưởng cao quý: 2 Huân chương Lao động hạng Nhất; 2 Huân chương Lao động hạng Nhì; 2 Huân chương Lao động hạng Ba; 1 Huân chương Độc lập hạng Ba; danh hiệu "Đơn vị Anh hùng lao động” và nhiều bằng khen, cờ thi đua xuất sắc của Chính phủ, Bộ GD&ĐT, Tỉnh ủy, UBND tỉnh và các bộ, ban, ngành trao tặng.

Hiệu trưởng Đào Tuấn Sơn cho biết thêm: Trường luôn phấn đấu để thực hiện tốt lời di huấn của Bác khi về thăm trường, xứng đáng là "vườn ươm” những hạt giống tốt cho đồng bào các dân tộc trong tỉnh. Những năm qua, trường luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, tổ chức tốt phong trào thi đua "Dạy tốt, học tốt”, dẫn đầu các trường THPT toàn tỉnh và các trường PT DTNT THPT trên toàn quốc về chất lượng dạy và học, xứng đáng là trường đạt chuẩn Quốc gia. Thống kê trong 32 năm (1991 – 2023), trường PT DTNT THPT tỉnh đã đào tạo được hơn 7.000 học sinh người dân tộc thiểu số tốt nghiệp THPT. Trong đó, nhiều em tiếp tục học đại học, cao đẳng, trở thành cán bộ chủ chốt trong nhiều lĩnh vực ở địa phương và cả nước. Đặc biệt, 15 năm gần đây, chất lượng giáo dục của trường được giữ vững và ngày càng nâng cao. Hàng năm, có từ 97 - 99% học sinh đạt hạnh kiểm khá, tốt; trên 80% đạt học lực khá, giỏi. Công tác đào tạo, bồi dưỡng học sinh giỏi tiếp tục được phát huy và đạt nhiều thành tích xuất sắc, với tổng số 1.763 học sinh giỏi cấp tỉnh, 23 học sinh giỏi cấp quốc gia. Tỷ lệ học sinh đỗ đại học, cao đẳng, dự bị đại học hàng năm của nhà trường được nâng cao, nhất là giai đoạn 2013 - 2023 đạt tỷ lệ trên 95%... Đó là những thành tích đáng tự hào, cho thấy trường đã phát huy truyền thống, tiếp tục phấn đấu vươn lên, xứng đáng là ngôi trường anh hùng đã từng được Bác Hồ về thăm.