(HBĐT) - Tại đêm giao lưu văn nghệ truyền thông do Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh tổ chức tại thị trấn Mãn Đức (Tân Lạc) mới đây, anh Đinh Hoàng Đông, Phó chủ nhiệm CLB tan máu bẩm sinh thị trấn Mãn Đức đã chia sẻ nhận thức về bệnh Thalassemia (tan máu bẩm sinh), những khó khăn mà gia đình, người thân của anh gặp phải vì mắc căn bệnh di truyền này.

Những con số thống kê về bệnh Thalassemia trên thế giới cũng như ở Việt Nam cho thấy, bệnh gây ra hậu quả nghiêm trọng đến giống nòi, đời sống của người bệnh và cộng đồng. Tại Việt Nam, có khoảng 13 triệu người, tương đương 13% dân số mang gen bệnh tam máu bẩm sinh (TMBS). Trong đó, tỷ lệ đồng bào dân tộc miền núi chiếm khá cao (từ 20-40%). Mỗi năm có khoảng trên 8.000 trẻ em sinh ra bị bệnh TMBS, trong đó, hơn 2.000 trẻ bị bệnh thể nặng, cần điều trị cả đời. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực trong công tác điều trị nhằm cải thiện, nhưng chất lượng sống của các bệnh nhân bị TMBS thấp, tuổi thọ ngắn. Qua báo cáo từ năm 2001 đến nay, có tới 20% bệnh nhân chết ở lứa tuổi từ 6-7, nhiều trẻ tử vong ở độ tuổi 16-17. Hầu hết các trường hợp mắc bệnh nặng không có cơ hội xây dựng gia đình. Số lượng bệnh nhân TMBS làm các bệnh viện quá tải, tạo áp lực lên ngân hàng máu, cũng như gánh nặng về chi phí xã hội.

Tại tỉnh, tuy chưa có con số thống kê người mắc bệnh TMBS, nhưng theo một nghiên cứu của Bệnh viện Nhi T.Ư thực hiện năm 2010-2011 tại 3 xã Nam Thượng, Đú Sáng, Vĩnh Đồng (Kim Bôi) cho thấy, tỷ lệ người mang gen bệnh TMBS trong số những người lấy mẫu xét nghiệm lên tới 24,5%. Từ đó đến nay, các hoạt động nâng cao nhận thức của người dân về bệnh TMBS được các ban, ngành, đoàn thể phối hợp triển khai tích cực. Toàn tỉnh duy trì hoạt động của 15 câu lạc bộ (CLB) tiền hôn nhân tại 7 huyện: Kim Bôi, Đà Bắc, Cao Phong, Tân Lạc, Lương Sơn, Yên Thuỷ, Lạc Sơn. 

Bên cạnh những nỗ lực thực hiện tư vấn, tầm soát trước sinh và tầm soát sơ sinh, cũng như thực hiện bước đi lâu dài của ngành dân số nói riêng, của xã hội nói chung vì mục tiêu cải thiện, nâng cao chất lượng giống nòi và sự phồn vinh của xã hội, ngành Y tế đã tích cực đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, cung cấp những thông tin về tình hình bệnh TMBS. Tiếp nối kết quả đạt được của những năm trước, năm 2020, công tác truyền thông được triển khai đa dạng, với nhiều hình thức như: sân khấu hóa, hội nghị, hội thảo, nói chuyện chuyên đề, sinh hoạt CLB lồng ghép thông điệp tuyên truyền phòng, chống bệnh TMBS. Chi cục DS - KHHGĐ phối hợp với bệnh viện Medlatec lấy máu xét nghiệm sàng lọc gen bệnh cho các đối tượng có liên quan (5-6 đời) với bệnh nhân đã và đang điều trị bệnh TMBS tại khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh của 15 CLB. Kết quả, 171 trường hợp trong tổng 414 người được xét nghiệm dương tính, tỷ lệ 41,3%.

Kinh nghiệm của thế giới cho thấy, bệnh TMBS có thể phòng hiệu quả tới 90-95%, bằng các biện pháp như khám sức khỏe trước hôn nhân để xác định xem cá nhân có mang gen bệnh hay không, từ đó giúp họ có sự lựa chọn đúng đắn về hôn nhân, quyết định mang thai, sinh đẻ, nhằm sinh ra những đứa con không mắc bệnh. Ngành Y tế đang tăng cường các giải pháp chủ yếu trong điều trị, phòng chống thông qua cung cấp tài liệu truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, truyền thông tại các trường THCS, THPT; tư vấn, khám sức khỏe trước hôn nhân. Chú trọng mở rộng các hình thức truyền thông hiện đại. Tăng cường truyền thông trên các trang tin có nhiều người truy cập, vị thành niên, thanh niên, nam giới, phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ ưa thích, quan tâm.

           Lạc Bình