Không chỉ khó khăn về giao thông, vùng đất dưới là hồ nước, trên là đồi, núi với độ dốc cao nên tìm hướng để bứt phá trong phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo hiện vẫn là bài toán chưa có lời giải đối với xã Tân Dân.

Là xã thuần nông với 579 hộ, 2.240 nhân khẩu nhưng toàn xã chỉ có 78 ha lúa, 120 ha ngô và một số diện tích dong riềng, sắn, khoai. Do vậy, đảm bảo an ninh lương thực là vấn đề khá nan giải ở Tân Dân, vì năng suất vụ mùa ở đây chỉ đạt 30 tạ/ha, vụ chiêm - xuân khoảng 25 tạ/ha. Chăn nuôi gia súc, gia cầm, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản ở quy mô nhỏ lẻ. Đa số hộ dân nuôi lợn, dê, trâu, bò theo phương thức thả rông. 5/9 xóm có diện tích mặt hồ, nhưng ngoài đánh bắt thủy sản thì nuôi cá lồng mới chỉ manh nha với tổng số hơn 100 lồng cá.

Theo Chủ tịch UBND xã Đinh Văn Đốc, trồng luồng bán cây làm nguyên liệu cho các nhà máy giấy và bán măng hiện là nguồn thu nhập chính của các hộ dân. Hầu hết các hộ đều trồng luồng, với diện tích trên 1.300 ha. Tuy nhiên, làm ra sản phẩm đã khó, tiêu thụ càng khó hơn vì cả hai tuyến đường bộ, đường thuỷ đều xa xôi cách trở, giá bán thấp hơn so với các địa phương khác. Bên cạnh đó, giá cả các loại hàng hóa và vật tư thiết yếu như gạo, giống cây trồng, phân bón đưa về đến xã đều cao hơn các nơi khác từ 25-30%. Nhất là việc đi lại ở các xóm Bang, Đá Đỏ vẫn chỉ là đường dân sinh, khó khăn càng chồng chất. Từ thực tế đó, đến nay, thu nhập bình quân ở Tân Dân mới đạt 8 triệu đồng/ người/ năm, tương ứng với hơn 650.000 đồng/người/tháng. Toàn xã có 258 hộ nghèo và 258 hộ cận nghèo, chiếm 70,81%. Đời sống còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí hạn chế nên toàn xã chỉ có trên 20% hộ có nhà ở kiên cố, hơn 10% có nhà tiêu hợp vệ sinh. Tình trạng tảo hôn và sinh con thứ 3 chưa được ngăn chặn. Bởi vậy, trong quá trình triển khai Chương trình xây dựng NTM, cấp uỷ, chính quyền xã Tân Dân vẫn loay hoay tìm hướng nâng cao thu nhập, xóa đói, giảm nghèo cho người dân.

Cũng như các xã vùng hồ khác trên toàn tỉnh, 37 năm trước (1980) các hộ ở Tân Dân trải qua những năm tháng vô cùng gian nan, vất vả khi phải dời xa quê cha, đất tổ để nhường ruộng vườn, nương rẫy cho công trình thế kỷ với tinh thần "Vì dòng điện ngày mai của Tổ quốc”. Được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, nhiều công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu được đầu tư xây dựng. Đến nay, đường ô tô đã đến hầu hết các xóm, 99% hộ dân được dùng điện lưới quốc gia, trên 80% hộ dân được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh, trạm y tế và trường lớp học đều được xây dựng kiên cố và bán kiên cố.

Trong khó khăn, vất vả, thiếu thốn, đội ngũ cán bộ, đảng viên và người dân Tân Dân đã, đang nỗ lực vươn lên từng bước ổn định và nâng cao đời sống. Tiêu biểu là Bí thư Đảng uỷ xã Bùi Thanh Điển, đi đầu gương mẫu trong phát triển kinh tế với đàn dê hơn 200 con. CCB Đinh Văn Cường, ở xóm Tôm kiên trì làm giàu từ nghề nuôi ong, gà, dê, cá lồng với thu nhập gần 200 triệu đồng/năm.

Đây còn là vùng đất có những con người giàu nghị lực và có tấm lòng cao đẹp chia sẻ khó khăn vì đàn em nhỏ. Đó là các thầy giáo Hà Mạnh Quyết, Đinh Phương Bắc, cô giáo Vi Thị Hương Giang ở trường THCS xã Tân Dân. Ngoài giờ lên lớp, ngày ngày họ mải miết chăm lo cho từng bữa ăn, giấc ngủ của học trò. Chúng tôi thật sự ấn tượng và xúc động trước hình ảnh các thầy, cô giáo đêm đêm mò mẫm bên những chiếc vó bè dưới lòng hồ để cải thiện bữa ăn cho học sinh. Nghĩa tình cao đẹp ấy đã tạo sức lan tỏa cho học sinh và các bậc phụ huynh với mái trường còn nhiều gian khó, để nhiều năm qua, 100% học sinh trong độ tuổi ở Tân Dân miệt mài đến trường, đến lớp.

Chia tay chúng tôi, Bí thư Đảng uỷ xã Bùi Thanh Điển trăn trở: Mặc dù đã có khởi sắc, nhưng Tân Dân đang phải đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Hiện vẫn còn một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ được giao. Việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế chưa vững chắc, chất lượng và thực hiện quy hoạch phát triển sản xuất còn hạn chế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi chậm. Một bộ phận dân cư còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước. Tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo còn cao. Đặc biệt là giao thông rất khó khăn, nhất là đường giao thông tới các xóm, bản... Thời gian tới, cùng với sự nỗ lực của cấp ủy, chính quyền, nhân dân, chúng tôi mong muốn các cấp, các ngành tiếp tục quan tâm đến đặc thù của xã vùng cao, vùng xa, vùng lòng hồ trong đầu tư phát triển sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng để giúp xã giảm bớt khó khăn, phát huy được tiềm năng, thế mạnh, ngày càng phát triển.