Đó là ông Sùng A Dếnh (SN 1947) ở bản Thung Mặn, xã Hang Kia (Mai Châu), người vinh dự được Bộ Công an tặng bằng khen vì đã có thành tích xuất sắc trong công tác xây dựng mô hình, điển hình tiên tiến phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc vùng đồng bào dân tộc thiểu số khu vực Tây Bắc và phụ cận, giai đoạn 2018 - 2023. Cộng đồng người Mông xã Hang Kia không chỉ kính trọng ông Dếnh bởi ông là người có uy tín (NCUT), tấm gương mẫu mực, mà còn cảm phục ông với những hành động, việc làm.

Thung Mặn là một trong những địa bàn phức tạp về tình hình buôn bán, vận chuyển trái phép ma túy, nằm giáp ranh với các xã: Loóng Luông, Xuân Nha thuộc huyện Vân Hồ (Sơn La) và 2 xã Pà Cò, Cun Pheo (Mai Châu). Ở đây, trình độ dân trí của người dân còn hạn chế, đời sống còn không ít khó khăn do thiếu đất canh tác, nguồn nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt khan hiếm. Trước cám dỗ lợi nhuận cộng với sự thiếu hiểu biết, hạn chế về nhận thức, một số người do không làm chủ được bản thân đã tham gia mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy, bị các đối tượng xấu lợi dụng, lôi kéo vào con đường phạm tội.

Ông Dếnh bộc bạch: Là NCUT, trưởng dòng họ Sùng, tôi không đành lòng chứng kiến các con, cháu ham lợi mà tham gia vận chuyển, mua bán trái phép các chất ma túy. Một mặt tuyên truyền nhắc nhở, vận động con cháu, một mặt tôi tích cực ủng hộ hoạt động của lực lượng Công an trong công tác phòng chống tội phạm ma túy trên địa bàn, nhất là công tác tuyên truyền, vận động đối tượng nghiện đi cai và vận động đối tượng truy nã ra đầu thú.

Bằng tinh thần trách nhiệm cao, ông Dếnh không chỉ tuyên truyền, vận động trong phạm vi dòng họ và bản Thung Mặn mà còn phối hợp với NCUT, trưởng dòng họ ở các bản khác tuyên truyền tác hại của ma túy, vận động người dân không tham gia mua bán, vận chuyển ma túy. Minh chứng cụ thể là ông đã vận động được Hờ A G., Giàng A C. ở xóm Thung Mặn đi cai nghiện tại cơ sở cai nghiện ma túy; phối hợp cùng ông Khà A Hờ, trưởng dòng họ Khà ở xóm Thung Ẳng tuyên truyền, vận động được Khà A Tráng (SN 1980), trú tại xóm Thung Ẳng đồng ý ra đầu thú sau nhiều năm lẩn trốn và bị Công an tỉnh Sơn La truy nã. Tiếp đó, vào tháng 5/2022 tại xóm Thung Mặn có đối tượng Hờ A Của (SN 1988) bị Công an tỉnh Sơn La ra quyết định truy nã. Ngay khi nắm được thông tin, ông Dếnh đã cùng trưởng dòng họ Hờ và người nhà đối tượng tiếp cận và vận động nhiều lần. Kết quả là Của đã thông suốt tư tưởng đã ra đầu thú tại cơ quan công an.

Tháng 4/2023, ông Dếnh nhận được thông tin Giàng A Khua (1980) và vợ là Khà Y Dế (SN 1970), trú tại xóm Thung Mặn dỡ bỏ bàn thờ tổ tiên để theo đạo Tin lành. Trước đó, đôi vợ chồng này đi làm thuê tại bản Tươm (xã Xuân Nha, huyện Vân Hồ - Sơn La) và bị một người dân tộc Mông không rõ tên tuổi, địa chỉ tuyên truyền, lôi kéo. Nhận nhiệm vụ do lãnh đạo Đảng ủy xã Hang Kia giao phó, ông Dếnh chủ động gặp gỡ tuyên truyền, vận động, dùng lời hơn lẽ thiệt, đồng thời khơi lại truyền thống văn hóa tốt đẹp, phong tục tập quán thờ cúng tổ tiên xưa nay nhằm thuyết phục. Ông còn tác động để ông trưởng dòng họ Giàng, người thân trong gia đình Khua phân tích thêm giúp vợ chồng Khua hiểu. Ngày 30/5/2023, vợ chồng Khua đã quyết định làm lễ lập lại bàn thờ, cam kết không tiếp tục đi theo đạo lạ. 

Kể từ sau sự việc trên, ông Dếnh càng thường xuyên, tích cực hơn trong việc phối hợp Tổ công tác của Công an tỉnh, Công an huyện và lực lượng công an xã trong tuyên truyền, phổ biến kiến thức pháp luật, bài trừ hủ tục lạc hậu, giáo dục truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Mông, tuyên truyền để người dân không tin, không nghe theo lời lôi kéo, dụ dỗ của kẻ xấu. 

Ông Dếnh trăn trở: Hiện nay, tình hình tội phạm có lệnh truy nã trên địa bàn xã còn nhiều, các đối tượng nghiện, nhất là số thanh niên trẻ có xu hướng gia tăng nên công tác giáo dục từ gia đình, dòng họ rất quan trọng. Bên cạnh việc phát huy vai trò của NCUT, tôi mong muốn lực lượng chức năng, các ban, ngành, đoàn thể cùng vào cuộc làm tốt công tác tuyên truyền để người dân nâng cao nhận thức, tham gia phòng chống ma túy. Đội ngũ già làng, trưởng bản, NCUT tích cực phối hợp với chính quyền địa phương giáo dục chính trị tư tưởng, tuyền truyền con cháu chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến gia đình, người thân, làng xóm để chung tay, góp sức đẩy lùi các loại tội phạm, cũng là nhằm xây dựng cuộc sống bình yên, hạnh phúc, vì tương lai con cháu sau này.