(HBĐT) - Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định: Phát triển nông nghiệp là nền tảng theo hướng an toàn, hiệu quả, sản xuất hàng hóa lớn gắn với thị trường tiêu thụ, gắn kết chặt chẽ với công nghiệp chế biến, du lịch, bảo vệ môi trường sinh thái, thích ứng với biến đổi khí hậu. Thực hiện Nghị quyết Đại hội, hơn 2 năm qua, ngành NN&PTNT đã tham mưu ban hành nhiều đề án, quy hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp. Trong đó, trọng tâm là phát triển vùng sản xuất nông sản chất lượng cao, sản phẩm OCOP phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. 

Chú trọng sản phẩm chủ lực, lợi thế

Trong những năm gần đây, tỉnh tích cực thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm nâng cao giá trị sản phẩm và đáp ứng nhu cầu thị trường. Trong đó xác định và tập trung vào một số sản phẩm chủ lực, có lợi thế phục vụ mục tiêu xuất khẩu và công nghiệp chế biến như: cây ăn quả có múi, chè, sắn, dong riềng... Đặc biệt, cây ăn quả có múi được xác định là nông sản chủ lực và là một trong số ít sản phẩm nông nghiệp của tỉnh có khả năng chi phối thị trường các tỉnh phía Bắc. Hiện, diện tích trồng cây có múi toàn tỉnh đạt 9.687 ha, sản lượng năm 2022 dự kiến trên 166 nghìn tấn. Ngoài cây ăn quả có múi, tỉnh đang mở rộng một số loại cây ăn quả như nhãn, chuối với diện tích khoảng 1.000 ha, tập trung chủ yếu ở các huyện Lương Sơn, Cao Phong, Kim Bôi và TP Hoà Bình.

Trong sản xuất nông nghiệp, nhất là trồng trọt, tỉnh chú trọng triển khai đồng bộ các giải pháp sản xuất nông nghiệp an toàn, theo tiêu chuẩn VietGAP. Tính đến nay, toàn tỉnh có 3.525 ha cây ăn quả các loại đã được chứng nhận an toàn thực phẩm (ATTP), VietGAP, hữu cơ, sản lượng đạt khoảng 133.110 tấn, trong đó có 3.373 ha cây ăn quả có múi, sản lượng đạt 127.996 tấn; 127 ha các loại, gồm: thanh long, chuối, nhãn, na, dưa..., sản lượng khoảng 4.851 tấn.

Đối với các loại rau, toàn tỉnh có 561 ha trồng rau các loại đạt chứng nhận ATTP, VietGAP, hữu cơ, sản lượng đạt khoảng 13.792 tấn. Ngoài ra, có 1.945 lồng cá, sản lượng 4.451 tấn đạt các chứng nhận về ATTP, VietGAP, hữu cơ. Để có được kết quả đó, từ năm 2016 đến nay, ngành NN&PTNT đã hỗ trợ cho 124 cơ sở trồng trọt, chăn nuôi và nuôi trồng thuỷ sản được chứng nhận VietGAP, hữu cơ; hỗ trợ xây dựng chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn cho 100 cơ sở sản xuất - kinh doanh. Nhiều mô hình, chuỗi nông sản, thuỷ sản đã cung cấp cho các thị trường lớn như chuỗi sản phẩm chuối, mía, ngô, bơ, xoài, sấu của Công ty TNHH nông nghiệp Viba (Lương Sơn), cung cấp cho gần 800 cửa hàng tại Hà Nội thuộc hệ thống các siêu thị lớn; chuỗi cá sông Đà của Công ty TNHH thuỷ hải sản Hải Đăng HB (TP Hòa Bình) cung cấp cho hơn 100 điểm bán hàng tại Hà Nội thuộc chuỗi thực phẩm sạch. 

Đồng chí Nguyễn Hữu Tài, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý chất lượng nông lâm thuỷ sản tỉnh cho biết: Quá trình triển khai các chính sách hỗ trợ chứng nhận VietGAP, hữu cơ đã hình thành một số vùng sản xuất hàng hoá tập trung đảm bảo ATTP, như vùng nuôi cá lồng lòng hồ sông Đà, vùng trồng cây ăn quả có múi tại các huyện. Các mô hình hỗ trợ sản xuất được triển khai đã góp phần thay đổi nhận thức, tập quán sản xuất của người dân. Từ đó tạo ra các sản phẩm ATTP, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về sử dụng thực phẩm có chất lượng. 

 

Nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ đột phá 

Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo "không đánh đổi môi trường lấy sự phát triển", tỉnh xác định phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ gắn với thị trường tiêu thụ, cụ thể là thị trường Hà Nội. Chính vì vậy, thời gian qua, tỉnh đã ban hành 25 đề án mang tính đột phá phát triển ngành, lĩnh vực và sản phẩm. Trong đó, đề án phát triển nông nghiệp đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm gắn với xây dựng nông thôn mới, giai đoạn 2021 - 2025 đã tạo nhiều nguồn lực hỗ trợ nông dân phát triển sản xuất, tiêu thụ sản phẩm theo hướng hiệu quả, bền vững; tăng năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh; đổi mới tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp, chuyển từ chuỗi liên kết sản xuất sang chuỗi liên kết giá trị ngành hàng gắn với xây dựng, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái, trách nhiệm, bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh. Đặc biệt, đề án phát triển thị trường xuất khẩu nông sản chủ lực của tỉnh giai đoạn 2020 - 2025, định hướng đến năm 2030 và đề án tăng cường xúc tiến thương mại, tiêu thụ nông sản tỉnh giai đoạn 2021 - 2025 đã góp phần tăng cường phát triển các hình thức tổ chức kinh tế hợp tác, liên kết trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm để hình thành nền sản xuất nông nghiệp hàng hoá bền vững. 

Với các chính sách hỗ trợ đột phá, một số doanh nghiệp nông nghiệp bước đầu có những sản phẩm được xuất khẩu như: Công ty CP nông lâm sản Kim Bôi với sản phẩm măng; Công ty TNHH MTV Tân Hiếu Hưng với sản phẩm tinh bột sắn, sắn lát khô... Năm 2021, tỉnh đã xuất khẩu chính ngạch trên 1.000 tấn sản phẩm nông, lâm, thuỷ sản sang thị trường Trung Quốc, Nhật Bản và thị trường châu Âu. Đến tháng 9/2022, đã xuất khẩu 317 tấn chuối, nhãn, mía sang các thị trường EU, Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc. 3 tháng cuối năm tiếp tục xuất khẩu khoảng 700 tấn. Ngoài các sản phẩm chủ lực đã có thêm sản phẩm bưởi đỏ của huyện Tân Lạc chính thức xuất khẩu sang thị trường Anh quốc. 

Ông Bùi Văn Lực, Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Sơn Thuỷ, xã Xuân Thủy (Kim Bôi) cho biết: Hiện nay, diện tích trồng nhãn ở Xuân Thuỷ đã trở thành vùng sản xuất chuyên canh tập trung, có uy tín với thị trường. Được sự hỗ trợ từ các đề án về sản xuất nông nghiệp, đảm bảo ATTP, áp dụng hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP và hệ thống mã vùng trồng, mã vạch, chịu trách nhiệm tới cùng về sản phẩm nhãn Sơn Thuỷ, năm 2022, HTX đã xuất khẩu được tấn nhãn đầu tiên đi châu Âu, mở ra hướng đi mới cho bà con. 

Xác định việc cấp mã số vùng trồng có ý nghĩa quan trọng trong sản xuất nông sản hàng hoá, tỉnh chú trọng hỗ trợ các địa phương nâng cao năng lực cạnh tranh, hoàn thiện hồ sơ, đề nghị cấp mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói phục vụ xuất khẩu. Đến nay, tỉnh có 21 mã số vùng trồng còn duy trì đối với các sản phẩm nhãn, chuối, thanh long, bưởi, tổng diện tích 168,73 ha. Cùng với đó, tỉnh hỗ trợ người dân, doanh nghiệp kết nối tiêu thụ sản phẩm qua các sàn thương mại điện tử. Trong 2 năm 2021 - 2022, tỉnh có 929 tổ chức, cá nhân tham gia tiêu thụ sản phẩm trên sàn thương mại điện tử. 

Cần có cơ chế đồng bộ hỗ trợ sản xuất, tiêu thụ sản phẩm 

Phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hoá tập trung gắn kết chặt chẽ với chế biến, phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu là mục tiêu của tỉnh trong những năm tiếp theo. Để thực hiện mục tiêu đó, tỉnh quan tâm xây dựng vùng nguyên liệu tập trung đối với các sản phẩm tiềm năng, sản phẩm lợi thế phục vụ công nghiệp chế biến và xuất khẩu. Nâng cao năng lực sơ chế, bảo quản sản phẩm, năng lực chế biến sâu, chế tiến tinh nông sản chủ lực. Phát triển đa dạng hình thức quảng bá, tiêu thụ sản phẩm chủ lực, coi trọng thị trường chính là vùng Thủ đô, đồng thời quan tâm phát triển các thị trường lớn trong nước và thị trường xuất khẩu.

Đồng chí Vương Đắc Hùng, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Giải pháp cụ thể trong thời gian tới là tiếp tục duy trì quy mô, diện tích hiện có đối với các sản phẩm như cam, bưởi, chuối, nhãn..., trong đó tập trung quản lý chất lượng ATTP, ưu tiên áp dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ sạch, thân thiện môi trường để tạo lượng sản phẩm lớn, đồng đều. Phát triển thêm một số vùng nguyên liệu là các loại cây trồng mới, có tiềm năng như vùng nguyên liệu cây gai xanh, cây măng các loại... Khuyến khích doanh nghiệp, HTX và hộ dân đầu tư vào sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản với quy mô công nghiệp. Vận dụng linh hoạt các hình thức quảng bá, tiêu thụ nông sản thông qua thương mại điện tử, các mạng xã hội, trang thông tin kết nối cung cầu. Hỗ trợ việc cấp mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, gắn trách nhiệm của chủ sở hữu mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói. Thực hiện tốt công tác truyền thông về các sản phẩm chủ lực, sản phẩm lợi thế của tỉnh. 

Ngoài những giải pháp trên, theo lãnh đạo Sở NN&PTNT, tỉnh cần sớm ban hành cơ chế, chính sách thiết lập giám sát mã số vùng trồng, chính sách hỗ trợ cước vận chuyển nguyên liệu phục vụ cho chế biến và xuất khẩu. Đồng thời, cũng cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản đối với nhóm sản phẩm phục vụ mục tiêu chế biến như dong riềng và một số loại cây trồng khác. Đặc biệt là đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị, bảo quản sản phẩm, bao bì, tem truy xuất và xây dựng các mô hình liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm đảm bảo các điều kiện về ATTP phục vụ xuất khẩu. 

Nguyễn Khắc Ân

Giai đoạn 2021 - 2025, Công ty TNHH MTV Cao Phong Hoà Bình tập trung tái canh cây có múi (cam, quýt) với quy mô 300 ha. Công ty thực hiện giám sát chặt chẽ quy trình canh tác, đảm bảo an toàn thực phẩm và truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Quy hoạch vùng sản xuất đạt yêu cầu quy mô diện tích để được cấp mã số vùng trồng, đồng thời đảm bảo cơ cấu các nhóm giống rải vụ.

Để thực hiện mục tiêu đó, công ty mong các ngành chức năng trong tỉnh tiếp tục quan tâm công tác xúc tiến thương mại, tìm đầu ra cho sản phẩm, liên kết với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu sản phẩm để đảm bảo tốt hơn thị trường tiêu thụ.

Bùi Phi Diệp

Trên địa bàn xã Yên Trị (Yên Thủy) hiện có 1 HTX chuyên sản xuất, chế biến các loại cao từ các loại cây thảo dược và các bài thuốc nam. Hiện xã đã có 2 sản phẩm OCOP 3 sao là cao xạ đen, cao dạ cẩm. Ngoài ra còn một số sản phẩm như cao dây gắm, cao giảo cổ lam, cao ưng bất bạc, cao thìa canh...

Để hướng tới phát triển vùng nguyên liệu theo hướng bền vững có chất lượng cao, UBND xã đề xuất các ngành chức năng và các đối tác liên kết sản xuất đầu tư xây dựng các thiết bị sơ chế, chế biến, bảo quản sau thu hoạch để người dân thuận tiện trong sản xuất - kinh doanh, nâng cao giá trị cây dược liệu ở địa phương trở thành cây có nguồn thu nhập ổn định, bền vững, đảm bảo đáp ứng tốt nguyên liệu đầu vào cho chế biến dược liệu.