(HBĐT) - Rau mít là loại cây sống trên rừng chỉ để ăn "dông dài” của bà con đi rừng. Chị Bùi Thị Xuyến ở xóm Cao, xã Cao Sơn (Lương Sơn) đã biến loại rau rừng đó trở thành món đặc sản khi đến huyện. Cũng từ rau này, nhiều người đã đổi đời.
"Thuần phục" rau rừng
Hẹn mấy lần chúng tôi mới gặp được chị Bùi Thị Xuyến. Hôm trời mưa, đường trơn, chị vẫn đi hái rau. Chị Xuyến cho biết: Có khách đặt 20 kg, tôi nhận lời rồi nên dù mưa hay nắng vẫn phải đi hái. Từ lâu, cây rau mít được bà con hái về ăn dân dã. Chế biến món ăn chính là xào tỏi, xào thịt bò, thịt lợn, nấu canh... Ăn cùng với các loại rau rừng khác cũng rất ngon. Thấy nhiều khách hàng thích ăn rau mít và luôn là món ăn hết trước ở các nhà hàng, hai vợ chồng tôi đã chặt vườn nhãn để trồng loại rau này. Nhiều người trong xóm thắc mắc trồng làm gì trong khi trên đồi đầy. Song tôi nghĩ giờ thì còn, chứ vài năm nữa khi nhu cầu cao thì rau tự nhiên sẽ còn rất ít nên quyết tâm trồng.
Ban đầu hai vợ chồng chị Xuyến tìm đào những gốc cây rau mít to để trồng với suy nghĩ cây to thì nhanh thu hoạch. Nhưng khi trồng lại bị chết nhiều nên những lần sau đào cây nhỏ. Khi những đồi rau mít tự nhiên ở gần đã hết phải đi đến nơi xa hơn.
Có lần người bạn mách nơi có nhiều cây rau mít, vợ chồng chị lại lặn lội đi tìm. Không ngờ đã tìm được "mỏ” cây mít rừng. Cây mọc san sát chen lẫn vào rừng keo. Chị nghĩ đây là cơ hội lớn nên tranh thủ đi đánh cây từ sáng đến tối, thậm chí phải thuê thêm 5 - 7 người. Để trồng, chị thuê máy xúc múc hố theo từng băng như trồng chè, cây về là đặt xuống, không bón lót phân mà chỉ tưới nước. Cuối cùng gia đình đã trồng được hơn 1 ha cây rau mít. Vốn là cây rừng nên cây khỏe, ít chăm sóc, không phải phun thuốc; muốn cây nhanh tốt, bón phân gà hoặc phân trâu, bò. Biết gia đình chị trồng rau mít, nhiều nhà hàng ở huyện Lương Sơn tìm đến đặt hàng. Đến nay, gia đình chị đã trồng được 2 ha nhưng cũng không đủ cung cấp ra thị trường.
Thấy trồng rau mít hiệu quả, nhiều người trong xóm, xã cũng trồng theo. Đến nay, riêng xóm Cao đã có 10 hộ trồng với diện tích 2.000 - 3.000 m2. Giống rau trên rừng ít, chị Xuyến nghĩ đến việc nhân giống. Sau vài lần thử nghiệm nhân giống bằng hình thức giâm cành, chị chia sẻ: Cây rau mít có nhựa nên giâm cành tỷ lệ sống thấp, nhất là vào mùa rét nhưng khi đã sống thì cây khỏe, ít phải chăm bón. Cây không ưa nước úng. Nhiều người đã tìm đến mua cây giống, có người còn đặt hàng nghìn, hàng vạn cây để trồng trên đồi.
Rau rừng đổi đời
Trò chuyện với chúng tôi, chị Xuyến chẳng giấu giếm điều gì. Chị tâm sự: Căn nhà 2 tầng của gia đình xây gần một tỷ đồng cũng phần lớn nhờ rau mít. Năm ngoái, 2 ha rau thu được 4 - 5 tấn, mỗi kg bán thấp nhất cũng được 50 nghìn đồng. Đầu tư, chăm sóc ít, chẳng cây gì trồng bằng cây này. Điều quan trọng là nhu cầu thị trường lúc nào cũng có. Giờ ngày càng nhiều người biết đến rau mít nên không lo đầu ra. Cũng từ rau, chồng chị có điều kiện đi học lên đại học, các con có kinh tế ổn định; nhiều người trong xóm có việc làm.
Chị Hoàng Thị Sợi ở xóm Cao, xã Cao Sơn cho biết: Từ ngày chị Xuyến trồng rau mít, tôi cũng có việc làm thêm cho thu nhập ổn định. Việc hái rau theo hình thức khoán nên chủ động thời gian. Trung bình mỗi ngày thu nhập trên 200 nghìn đồng. Người có đất thì trồng rau mít bán, người không có đất, quá tuổi đi làm tại các công ty tranh thủ đi hái rau cũng có thu nhập. Giờ đây, những diện tích bỏ hoang nhiều năm của xóm đã được trồng rau mít. Lao động nhàn rỗi đi hái rau có thu nhập luôn nên ai cũng vui.
Việt Lâm