Hiện nay, ở nhiều khu đất bãi phù sa dọc tuyến sông Bôi, huyện Lạc Thủy hình thành những vườn dâu xanh mướt, trải dài. Đây là khởi đầu cho phát triển ngành nghề nông nghiệp mới - nghề trồng dâu, nuôi tằm.

Ngoài mục đích tạo vùng sản xuất hàng hóa mới tại nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi, việc đưa nghề trồng dâu, nuôi tằm, ươm tơ, dệt lụa về địa phương còn nhằm hướng đến xây dựng thương hiệu lụa tơ tằm Lạc Thủy - Hòa Bình, điểm đến du lịch nông nghiệp.

Theo lời các hướng dẫn viên ở Khu di tích Đồn điền Chi Nê và Nhà máy in tiền đầu tiên của chính quyền cách mạng thì việc đưa nghề trồng dâu, nuôi tằm về Lạc Thủy được khởi xướng từ những người con của cụ Đỗ Đình Thiện, nhà đại tư sản dân tộc yêu nước, là chủ cửa hàng buôn bán tơ lụa và chủ của nhiều đồn điền, nhà máy Chi Nê. 

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Kỹ thương Đồn điền Chi Nê cho biết: Được sự cho phép của chính quyền địa phương, HTX đã triển khai liên kết trồng dâu, nuôi tằm từ năm 2021. Bước đầu, mô hình được trồng thí điểm trên diện tích 4 ha do Ban Quản lý di tích huyện cho mượn. Ngoài 7 hộ thành viên HTX, có 5 hộ ở thôn Sông Bôi, xã Phú Nghĩa tham gia. Các hộ trong chuỗi liên kết được hỗ trợ cây giống, cung cấp thuốc, vật tư nuôi tằm, thu mua lá và kén theo đúng hợp đồng.

"Trước đây, diện tích đất bãi bồi ven đoạn qua thôn Sông Bôi, xã Phú Nghĩa chủ yếu trồng sắn, ngô hoặc để trống. Từ khi tham gia chuỗi liên kết, thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chúng tôi nhận thấy trồng cây này không cần nhiều công chăm sóc, ít sâu bệnh, hiệu quả kinh tế từ nghề trồng dâu cao hơn gấp nhiều lần so với ngô, lúa. Mặt khác, HTX đứng ra bao tiêu, tổ chức thu mua toàn bộ nguyên liệu lá dâu. Nhờ đó, đời sống của các hộ cải thiện đáng kể, số hộ tham gia mô hình ngày càng tăng” - bà Bùi Thị Thanh ở thôn Sông Bôi chia sẻ.

Thực tiễn sản xuất tại các xã Phú Nghĩa, Phú Thành cho thấy, cây dâu có khả năng sinh trưởng và phát triển tốt,  ít sâu bệnh, phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu địa phương, chu kỳ khai thác có thể lên đến 20 năm. Theo tính toán, mỗi ha trồng dâu cho thu nhập bình quân trên 200 triệu đồng. Đến nay, ngoài vùng trồng chủ yếu tại 2 xã, diện tích trồng dâu đã mở rộng ở một số xã thuộc huyện Kim Bôi. Diện tích toàn vùng nguyên liệu trên 22 ha.

Nhằm hỗ trợ các hộ dân tham gia liên kết mở rộng, phát triển vùng trồng, cơ quan chuyên môn của huyện đã phối hợp với HTX tổ chức tập huấn, hướng dẫn ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật tổng hợp thâm canh cây dâu. Huyện cũng chỉ đạo các xã, thị trấn rà soát, quy hoạch quỹ đất phù hợp tại địa phương; định hướng cho HTX ký hợp đồng liên kết với các tổ chức, hộ trồng dâu tạo nguồn nguyên liệu nuôi tằm. 

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc HTX Kỹ thương Đồn điền Chi Nê chia sẻ thêm: Nhu cầu phát triển vùng nguyên liệu rất lớn. Với đầu ra tiêu thụ ổn định, diện tích cây dâu hàng hóa có thể mở rộng quy mô từ 150 - 200 ha. Để nâng cao giá trị nghề trồng dâu, nuôi tằm, HTX đã chuyển giao kỹ thuật cho các hộ tham gia áp dụng mô hình nuôi tằm trên khay trượt. So với cách nuôi truyền thống, thiết kế giàn khay trượt có nhiều ưu việt, như: phù hợp với cả những nhà tằm nhỏ; hệ thống khay trượt có bánh xe dễ di chuyển, dễ vệ sinh; khi cho tằm ăn, chỉ cần kéo lần lượt các khay nên không tốn nhiều công, việc cho ăn nhanh hơn, đảm bảo vệ sinh.

Hiện nay, HTX đã xây dựng nhà nuôi tằm ứng dụng công nghệ mới với diện tích 1.000 m2, đầu tư 2 xưởng quay tơ. Bên cạnh tạo ngành nghề,  việc làm cho con em địa phương, góp phần giảm nghèo bền vững, mô hình trồng dâu, nuôi tằm gắn với phát triển du lịch nông nghiệp. Đồng chí Hoàng Thị Thu Hằng, Phó Chủ tịch UBND huyện Lạc Thủy cho biết: Thời gian vừa qua, một số đơn vị trong và ngoài tỉnh đã đến tham quan, tìm hiểu và đánh giá cao tiềm năng, triển vọng của mô hình. Huyện cũng  tích cực vận động mở rộng vùng hàng hóa, tiến tới có sản phẩm tơ tằm giới thiệu, phục vụ nhu cầu của khách đến khu du lịch và định hướng xuất khẩu. Mặt khác, xúc tiến xây dựng sản phẩm du lịch nông nghiệp độc đáo với các hoạt động trải nghiệm khác biệt: hái dâu, cho tằm ăn, tham gia vào các công đoạn ươm tơ, dệt lụa cùng người dân địa phương.