Nhiều năm qua, tỉnh đạt được nhiều thành tích đáng tự hào trong thi đấu các môn TTDT: giải nhất toàn đoàn với 8 huy chương vàng (HCV), 4 huy chương bạc (HCB) và 16 huy chương đồng (HCĐ) tại Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc khu vực I, lần thứ IX, năm 2015; Ngày hội Văn hóa, thể thao khu vực Tây Bắc năm 2016 giành giải nhất toàn đoàn với 7 HCV, 9 HCB, 9 HCĐ; tại Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc khu vực I, lần thứ X, năm 2017 giành giải nhất toàn đoàn với 11 HCV, 9 HCB, 5 HCĐ; năm 2019, tham gia Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc lần thứ XI, khu vực I giành giải nhất toàn đoàn với 6 HCV, 7 HCB, 4 HCĐ… Với những thành tích nổi bật trên, có thể nói TTDT là thể thao thế mạnh của tỉnh. Điều này cũng cho thấy công tác bảo tồn, gìn giữ, phát huy các môn TTDT được tỉnh quan tâm, đầu tư đúng hướng bằng nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả như: tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn nhân dân tích cực tập luyện TDTT nâng cao sức khỏe, trong đó có các môn TTDT; ngành VH-TT&DL tích cực hỗ trợ chuyên môn thi đấu, khôi phục, bảo tồn các trò chơi dân gian, môn TTDT; giải vô địch bắn nỏ - kéo co - đẩy gậy nằm trong hệ thống các giải thể thao của tỉnh, được tổ chức thường niên… 

Mỗi môn TTDT đều có những yêu cầu riêng về kỹ thuật và dụng cụ tập luyện. Điểm chung là đa phần được chơi theo hình thức tập thể, đều đòi hỏi phải có sức mạnh, kỹ, chiến thuật, sự khéo léo, tâm lý vững vàng, tập luyện thường xuyên để có kinh nghiệm và nâng cao trình độ chuyên môn. 

Khoảng 2 - 3 năm trước đây, Bùi Thị Hồng, sinh năm 2002, xã Đa Phúc (Yên Thủy) là vận động viên (VĐV) trẻ, sáng giá của môn đẩy gậy. Tại các giải đấu TTDT trong tỉnh, ở hạng cân nữ dưới 52 kg, Hồng dường như không có đối thủ và đã giành được nhiều thành tích nổi bật tại các giải đấu khu vực, toàn quốc. Từng là học sinh lớp Taekwondo, trường Năng khiếu, huấn luyện và thi đấu TDTT tỉnh, Hồng có những lợi thế nhất định về chuyên môn, thể lực. Hồng chia sẻ: "Năm 2020, sau khi hoàn thành việc học tập, tập luyện tại trường Năng khiếu, huấn luyện và thi đấu TDTT tỉnh, tôi cũng có khoảng thời gian loay hoay tìm hướng đi riêng cho mình. Hiện, tôi làm việc tại Công ty Hồng Hải Foxconn. Một công việc khá mới mẻ và không liên quan đến chuyên môn trước đây của mình. Kể từ khi đi làm, do tính chất công việc nên tôi rất ít tham gia các hoạt động TDTT nói chung và môn đẩy gậy nói riêng. Gần đây nhất, tôi tham gia thi đấu tại Đại hội TDTT xã Đa Phúc lần thứ VI, năm 2021, giành HCV môn đẩy gậy và HCĐ môn điền kinh; Giải Vô địch cúp các câu lạc bộ đẩy gậy quốc gia năm 2022, thi đấu cho đội Hà Nội giành được 1 HCB. Vinh dự được xã lựa chọn tham gia thi đấu tại Đại hội TDTT huyện Yên Thủy lần thứ VIII được tổ chức trong thời gian tới, tôi sẽ tham dự và quyết tâm thi đấu giành kết quả cao nhất”.

Gia đình ông Bùi Văn Din, xóm Bận Rọi, xã Nhân Mỹ (Tân Lạc) đã có đóng góp không nhỏ cho sự phát triển của môn bắn nỏ ở địa phương. Không chỉ ông mà cả vợ là bà Bùi Thị Xây và con gái Bùi Thị Thúy đều giành được kết quả cao trong thi đấu môn bắn nỏ tại các cuộc thi ở địa phương, tỉnh và khu vực. Là VĐV kỳ cựu, ông thường xuyên góp mặt tranh tài tại các giải đấu và từng tham gia giảng dạy một số lớp tập huấn TTDT trong tỉnh: "Hiện nay, tôi đã ngoài 50 tuổi. Sức khỏe, đôi tay, đôi mắt tuy không được tốt như ngày trẻ nhưng tôi luôn cố gắng tập luyện để giữ vững phong độ. Là một người rất yêu thích các môn thể thao dân tộc truyền thống, tôi sẵn sàng truyền dạy những kinh nghiệm quý của bản thân cho thế hệ trẻ để có thể giữ gìn nét đẹp văn hóa truyền thống”.

VĐV Bùi Văn Din và Bùi Thị Hồng chỉ là 2 trong rất nhiều tài năng TTDT tỉnh đang sở hữu. Từ đó cho thấy, tỉnh đang có những VĐV nòng cốt, trẻ, tài năng, thành tích thi đấu tốt, thế hệ VĐV kỳ cựu, dày dặn kinh nghiệm luôn sẵn sàng truyền dạy, bồi dưỡng cho thế hệ trẻ, nhiều câu lạc bộ TDTT cơ sở đều có các thành viên nòng cốt am hiểu về TTDT… Đây là những điều kiện thuận lợi để tỉnh bảo tồn, gìn giữ và phát huy TTDT.

Bên cạnh những thuận lợi thì công tác bảo tồn, gìn giữ và phát huy TTDT cũng đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Thế hệ kế cận là đối tượng thanh, thiếu niên phải học văn hóa, đi làm ăn xa, ít có điều kiện để tham gia tập huấn, truyền dạy, tập luyện, thi đấu thường xuyên. Sự bùng nổ của công nghệ thông tin, sự lên ngôi của các trang mạng xã hội mà người dân có các hình thức giải trí đa dạng, phong phú. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay đã xuất hiện nhiều môn thể thao mới, thu hút đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia như: yoga, gym, hiphop, quần vợt, khiêu vũ…, cùng với đó là nỗi lo TTDT dần mất đi vị thế. Bên cạnh đó, một bộ phận giới trẻ ngày càng ít hứng thú với TTDT…

Hãy cùng nhớ lại kỳ Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ V, năm 2002 là lần đầu tiên nội dung TTDT được chính thức đưa vào thi đấu. Và cũng ở lần đầu tiên này, đoàn thể thao của tỉnh đã mang vinh quang về cho tỉnh nhà với 3 HCV môn đẩy gậy và 1 HCĐ môn bắn nỏ. Với thành tích này, Hòa Bình xếp thứ 33/61 đoàn tham dự.

Năm 2022 là năm diễn ra Đại hội TDTT các cấp tỉnh lần thứ VII. Đây là một sự kiện thể thao quần chúng có quy mô lớn, là ngày hội TDTT toàn dân. Trong Kế hoạch số 184 KH/UBND, ngày 3/12/2020 của Ban tổ chức Đại hội TDTT các cấp tỉnh lần thứ VII có nội dung với đại hội TDTT cấp xã, cấp huyện và các ngành, nội dung thi đấu đều ưu tiên tổ chức các môn điền kinh, bơi, bóng đá, các môn TTDT, truyền thống của địa phương. Trong khuôn khổ các môn thi đấu của chương trình đại hội TDTT cấp tỉnh cũng tổ chức thi đấu 3 môn TTDT là bắn nỏ, đẩy gậy, kéo co. Đây là cơ hội để các địa phương trong tỉnh xốc dậy phong trào tập luyện TTDT ngay từ cơ sở. 

Đồng chí Đào Tiến Cường, Phó Giám đốc Sở VH-TT&DL cho biết: "Trong các kỳ Đại hội TDTT toàn quốc, Hội thi thể thao các dân tộc thiểu số toàn quốc, khu vực, Ngày hội Văn hóa, thể thao khu vực Tây Bắc…, thành tích các môn TTDT của đoàn thể thao tỉnh luôn giành được thứ hạng cao, nhiều VĐV thi đấu xuất sắc. Đại hội TDTT các cấp tỉnh lần thứ VII, năm 2022 là dịp phát triển phong trào thể thao quần chúng, rèn luyện sức khỏe, chất lượng nguồn nhân lực phục vụ lao động, học tập để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn hiện nay; tiếp tục đẩy mạnh cuộc vận động "Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” giai đoạn 2021 - 2025; tuyển chọn VĐV xuất sắc để tập huấn tham dự Đại hội Thể thao toàn quốc lần thứ IX, năm 2022”…