Nhà báo Lưu Trọng Đạt (đứng giữa hàng đầu) nhận giải B Giải Báo chí Quốc gia lần thứ XVI - năm 2021. Ảnh: Nhân vật cung cấp.

Tác phẩm "Lời khẩn cầu từ dòng Đà giang" đã để lại cho người xem, độc giả sự xúc động, ám ảnh đến xót xa, phản ánh sự khốc liệt của biến đổi thời tiết, thiên nhiên, mực nước hồ Hoà Bình xuống thấp kỷ lục, các nhánh sông bị khô cạn, cá lồng bị chết hàng loạt… nước mắt người dân vùng hồ mặn chát, bên những dải đất nứt toác, trắng xoá kéo dài mãi mép nước, lồng cá trơ đáy nước phù sa đỏ đục, họ cố với vát ảnh những gì làm lụng chắt chiu nhiều năm, những ước mơ về cuộc sống tốt hơn đành bỏ lại, gửi đi thông điệp về bảo vệ môi trường.

Cuối năm 2019, nhà báo Lưu Trọng Đạt nhận nhiệm vụ về công tác tại cơ quan thường trú TTX Việt Nam tại tỉnh Hòa Bình, địa bàn rộng, nhiều đồi núi, giao thông đi lại khó khăn. Ý tưởng thực hiện phóng sự ảnh về dòng sông Đà được bắt nguồn từ năm 2020-2021, khi anh dành nhiều thời gian đi cơ sở, những ngày rong ruổi tại các huyện vùng cao khó khăn như: Đà Bắc, Mai Châu, Tân Lạc… tìm hiểu con người, văn hóa, phong tục tập quán và sự phát triển kinh tế vùng miền của địa phương.

Là phóng viên ảnh TTX đã có nhiều năm quan tâm đến vấn đề môi trường và biến đổi khí hậu, nhà báo Lưu Trọng Đạt nhận thấy đây là đề tài lớn, cần phản ánh, tuyên truyền để đưa ra những thông điệp cảnh báo kịp thời. Từ tháng 6-11/2021, bên cạnh đảm bảo thông tin thời sự tại địa bàn, anh luôn dành thời gian về những vùng có nguy cơ xảy ra tình trạng khô hạn cao. Đầu tháng 7/2021, do lượng mưa ít, mực nước sông Đà trên địa phận tỉnh Hòa Bình xuống thấp, thời tiết nắng nóng, nhiệt độ lên tới 39 - 42 độ C kéo dài trong nhiều ngày đã gây ra hiện tượng nước sông sục bùn, thiếu ôxy trong nước. Do vậy, 30 tấn cá của các hộ nuôi cá lồng tại các xã: Đồng Ruộng, Nánh Nghê, Đồng Chum, Mường Chiềng, Tiền Phong, Yên Hòa (Đà Bắc) bị chết do sặc nước, nắng nóng và khô hạn. Nhà báo Lưu Trọng Đạt tâm sự: Từ trên đỉnh xóm Lựng, xóm Điêng, xã Tiền Phong nhìn xuống, lòng hồ khi ấy thật hoang tàn, đến bên lồng cá những người dân vùng hồ mặt mày hốc hác, thẫn thờ, nước mắt đỏ hoe cố gắng vớt con cá nặng hàng chục kg đã chết… mình không khỏi cầm lòng.

Nhận thấy việc phản ánh đề tài khô hạn tại hồ Hòa Bình không thể dừng lại trong một chuyến đi, những ngày tháng tiếp theo, nhà báo đau đáu bám sát các nguồn tin từ cơ sở để xây dựng thành một đề tài xuyên suốt. Tây Bắc đi qua mùa mưa đã không có thêm một cơn mưa nào và lũ cũng không về trên những nhánh sông chảy trên địa phận tỉnh Hòa Bình. Cao điểm vào tháng 11/2021, hàng loạt nhánh sông Đà chảy về các xã: Hiền Lương, Vầy Nưa, Tiền Phong… cạn trơ đáy, khô và nứt nẻ. Những lồng nuôi cá đã bị đẩy ra xa bờ; một số lồng cá không kịp di dời, những con thuyền đành nằm lại, rải rác trên lòng sông... Anh đã ghi lại hình ảnh đàn bò chậm rãi đi dưới lòng sông, con người đứng thất thần, buồn bã bên những lồng bè bị mắc cạn, những đám cỏ cây chết khô trên bề mặt sông khô kiệt… Thiên nhiên đang thoi thóp, khô khốc, cạn kiệt sức sống mà trong lòng dậy lên những xót xa và đầy bất an; những bất ổn nghiêm trọng về môi trường sống, cảnh quan bị tác động của biến đổi khí hậu cùng những tác động tiêu cực đang tàn phá tự nhiên.

Nhà báo Lưu Trọng Đạt trải lòng: Với việc thực hiện bộ phóng sự "Lời khẩn cầu từ dòng Đà giang”, tôi mong muốn gửi tới cộng đồng thông điệp về một dòng sông Đà nói riêng và môi trường tự nhiên nói chung đang bị cạn kiệt sức sống bởi biến đổi khí hậu; sự tác động quá mức của con người. Qua đó kêu gọi cộng đồng chung tay giữ gìn và bảo vệ môi trường, cũng chính là bảo vệ cuộc sống của chúng ta…

Gắn bó với Hoà Bình mấy năm nay, nhà báo Lưu Trọng Đạt đã lăn lộn, bám nắm cơ sở, đi đến những bản làng xa xôi, vùng khó khăn, hay những nơi tuyến đầu chống dịch, những sự kiện chính trị, kinh tế quan trọng của địa phương và có nhiều tác phẩm ấn tượng, lay động lòng người. Trong loạt ảnh phản ánh về nơi tuyến đầu chống dịch của anh là sự lan toả yêu thương trong bối cảnh dịch Covid-19 rình rập cuộc sống của con người đem lại cảm xúc khó tả, xúc động cho độc giả. Cùng các y, bác sỹ, quân đội, công an thức trắng đêm đón tiếp công dân từ các nước trở về cách ly theo dõi Covid-19 thuộc Trung đoàn 814 (Bộ CHQS tỉnh). Bức ảnh đã lan toả yêu thương, tình người trong trận chiến phòng, chống dịch Covid-19, được nhiều tạp chí nước ngoài bình chọn… Bức ảnh đã được đưa vào đề thi năng khiếu ngành Báo chí thời gian qua.

Nhà báo Lưu Trọng Đạt chia sẻ: Tôi chứng kiến những em bé chỉ vài tháng tuổi an yên ngủ vùi trên vai mẹ và trong vòng tay của các bác sỹ, dù xung quanh là những hiểm nguy từ dịch Covid-19 đang rình rập… Yêu thương đem đến hạnh phúc và niềm vui cho con người từ những cô bé, cậu bé cho đến những người già. Yêu thương mang lại niềm tin và những điều tốt đẹp sẽ đến trong cuộc sống để cùng đồng lòng chiến thắng đại dịch một lần nữa.

Đam mê, nhiệt huyết, lửa lòng với nghề, nhà báo Lưu Trọng Đạt nhiệt huyết cống hiến những khoảnh khắc chuyên nghiệp, đầy chất nghệ thuật, thời sự, truyền tải những hình ảnh đẹp về văn hoá, con người, cảnh quan tươi đẹp của tỉnh Hoà Bình đến bạn bè, du khách trong và ngoài nước. Từ đó truyền cảm hứng cho đội ngũ những người làm báo, nghệ sỹ say mê sáng tạo, cống hiến cho quê hương Hoà Bình.

Linh Trang