Ngày
11/7/2018, Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố điểm thi THPT quốc gia. Chưa đầy một
ngày sau, thông tin về những bất thường trong điểm thi ở Hà Giang gây xôn xao
dư luận.
Là vùng trũng
giáo dục, điểm trung bình chín môn thi THPT quốc gia thuộc hàng thấp nhất cả nước
nhưng Hà Giang có tới hàng trăm thí sinh đạt từ 9 điểm trở lên ở các môn khoa học
tự nhiên. 36/76 thí sinh cả nước có tổng điểm khối A1 trên 27 đến từ Hà Giang.
Với khối A, tỉnh biên giới này cũng chiếm tới 1/3 số thí sinh được trên 27 điểm.
Những con số
bất thường này khiến Bộ Giáo dục và Đào tạo phải lập đoàn công tác, với sự tham
gia của Bộ Công an, lên Hà Giang để làm rõ. Kết quả, 114 thí sinh bị phát hiện
có sai lệch, cá biệt có em tổng điểm các môn được làm tăng tới 29,95.
Căn cứ quy chế
thi THPT quốc gia, kết quả chấm thẩm định được sử dụng thay thế cho điểm thi đã
công bố. 114 thí sinh được nâng điểm bị trả về điểm thực.
Sở dĩ Bộ Giáo
dục và Đào tạo có thể nhanh chóng trả điểm thật về cho thí sinh là vì hình thức
gian lận ở Hà Giang khá đơn giản.
Ông Vũ Trọng
Lương, Phó phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng (Sở Giáo dục và Đào tạo Hà
Giang), được xác định là người trực tiếp can thiệp bài thi của thí sinh. Khi nhận
được tin nhắn đề nghị sửa điểm, ông Lương đã nhập các số báo danh, file excel
bài làm của thí sinh vào máy tính.
Sau khi Bộ
Giáo dục và Đào tạo công bố đáp án 9 môn thi THPT quốc gia, ông Lương tải toàn
bộ đáp án về, xử lý sang file excel, lưu vào máy. Ông này sau đó đã sao chép
file đáp án của Bộ và dán đè lên file bài làm của thí sinh. Cuối cùng, ông rút
bài thi của thí sinh, tẩy xóa và sửa theo đáp án đã chuẩn bị trước.
Chín tháng đi
tìm điểm thật của thí sinh Sơn La, Hòa Bình
Vụ điểm thi bất
thường ở Hà Giang chưa lắng xuống thì dư luận lại sôi sục khi thống kê dữ liệu
điểm của Sơn La và Hòa Bình tràn ngập với những mâu thuẫn tương tự Hà
Giang.
Một lần nữa,
Bộ Giáo dục và Đào tạo lại lên đường xác minh. Nhiều sai phạm được chỉ ra. Ví dụ,
ở Sơn La, năm cán bộ tham gia sửa điểm thi được xác định ngay cùng những sai phạm
tập trung ở khâu quản lý bài thi và chấm thi.
Đối với Hòa
Bình, Bộ tổ chức chấm thẩm định trên bài thi nhưng không phát hiện chênh lệch
điểm. Chỉ khi phối hợp với Bộ Công an, việc can thiệp vào phiếu trả lời của thí
sinh để làm tăng điểm thi mới được xác định.
Nghi vấn có
sai phạm từ cuối tháng 7/2018 nhưng phải đến năm 2019, mánh khóe gian lận ở Sơn
La và Hòa Bình mới được chỉ ra và đến tháng 4/2019, điểm chấm thẩm định hàng
trăm bài thi của 64 thí sinh Hòa Bình cùng 44 thí sinh Sơn La mới được hé lộ.
Theo đánh giá
của Bộ Giáo dục và Đào tạo cùng Bộ Công an, gian lận của Sơn La tinh vi hơn nhiều
so với Hà Giang. Quá trình xử lý bài thi trắc nghiệm, tổ trưởng là ông Trần
Xuân Yến (Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh) đã cho phép tổ do mình quản
lý sửa bài thi, nâng điểm cho thí sinh. Lô bài đã sửa chữa sau đó mới được quét
để lấy kết quả báo cáo Bộ.
Việc sửa bài
thi được thực hiện bằng cách rút các bài của thí sinh ra rồi sửa đáp án. Theo
dây chuyền, một thành viên trong tổ xử lý bài thi trắc nghiệm phụ trách việc
quét, sửa lỗi bài thi; một người khác làm nhiệm vụ quét phiếu trả lời trắc nghiệm
và một người nữa cắt túi bài thi, phân lô để giao cho nhóm quét bài.
Còn với Hòa
Bình, những người chủ định can thiệp bài thi của thí sinh đã thống nhất sửa trực
tiếp trên bài thi trước khi đưa vào máy quét file ảnh gửi về Bộ.
Nhóm này đã
niêm phong cửa phòng thi sao cho bóc dễ dàng. Họ rạch dao theo mép giấy niêm
phong túi đựng bài thi số 2, số 1, lấy các bài thi của thí sinh cần nâng điểm,
đối chiếu với đáp án của Bộ Giáo dục và Đào tạo; tẩy đáp án sai, dùng bút chì
tô lại đáp án đúng. Có bài, họ tẩy và tô lại tất cả đáp án theo mức điểm được
yêu cầu.
Sau khi sửa,
nhóm người này cho bài thi vào túi đựng bài, dùng ghim hoặc phết một lớp hồ dán
lên tờ niêm phong để không bị phát hiện. Một số bài thi đã lên hệ thống mà chưa
kịp sửa, họ quét lại toàn bộ hoặc quét riêng từng bài để đè lên những bài đã nhập
trước đó.
16 người
trong ngành giáo dục và công an bị khởi tố
Với hàng loạt
sai phạm, tháng 7/2018, Công an Hà Giang khởi tố bị can với ông Vũ Trọng Lương
- người được xác định đã can thiệp trực tiếp vào bài thi của 114 thí sinh Hà
Giang. Ông Lương bị bắt, truy cứu trách nhiệm hình sự về tội Lợi dụng
chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ. Ông Nguyễn Thanh Hoài
(Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục tỉnh Hà Giang) bị điều
tra với cùng tội danh.
Đến ngày 8/4,
sau gần chín tháng, Cơ quan điều tra khởi tố thêm bà Triệu Thị Chính (Phó giám
đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Giang, Trưởng Ban chấm thi của Hội đồng thi THPT
quốc gia năm 2018 Hà Giang) về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh
hưởng đối với người khác để trục lợi.
Một Phó giám
đốc khác là ông Phạm Văn Khuông cùng bà Lê Thị Dung (Phòng Bảo vệ chính trị
nội bộ, Công an tỉnh Hà Giang) cũng bị khởi tố cùng tội danh. Ba bị
can này được tại ngoại song cấm đi khỏi nơi cư trú.
Với Hòa Bình,
ba người bị đề nghị truy tố về tội Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong
khi thi hành công vụ, gồm: Nguyễn Quang Vinh (nguyên Trưởng phòng, Phòng Khảo
thí và Quản lý chất lượng giáo dục, Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh); Đỗ Mạnh Tuấn
(nguyên hiệu phó Trường phổ thông dân tộc nội trú THCS và THPT huyện Lạc Thủy)
và Nguyễn Khắc Tuấn (chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục,
Sở Giáo dục và Đào tạo).
Ở Sơn La, cơ
quan điều tra hiện đã khởi tố 8 bị can về tội Lợi dụng chức vụ quyền hạn
trong khi thi hành công vụ. Người bị khởi tố gần đây nhất (9/4) là ông Đinh
Hải Sơn (cựu thiếu tá, nguyên đội phó đội giáo dục, Phòng an ninh chính trị nội
bộ Công an tỉnh Sơn La) do đã tích cực trợ giúp một số người trong đường dây sửa
chữa cho một số thí sinh. Ông cũng nhờ nâng điểm cho em vợ và một người khác.
Hai cái tên
đáng chú ý khác có thể kể đến là ông Đỗ Khắc Hưng (cựu trung tá, cán bộ phòng
An ninh chính trị nội bộ) - người đã thông đồng mở khóa phòng chứa bài thi; và
ông Trần Xuân Yến (Phó giám đốc Sở Giáo dục Sơn La, Phó chủ tịch Hội đồng thi,
Tổ trưởng Tổ chấm thi trắc nghiệm) vì những liên quan trực tiếp, nghiêm trọng
trong việc can thiệp bài thi.
Ông Yến cùng
bà Nguyễn Thị Hồng Nga (chuyên viên phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng); Cầm
Thị Bun Sọn (Phó trưởng phòng Chính trị Tư tưởng); Đặng Hữu Thủy (Phó hiệu trưởng
trường THPT Tô Hiệu); Lò Văn Huynh (Phó trưởng phòng Khảo thí); Nguyễn Thanh
Nhàn (Phó trưởng phòng khảo thí và quản lý chất lượng) bị khởi tố về tội Lợi
dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.
Những câu hỏi
còn bỏ ngỏ
Hàng loạt cán
bộ bị khởi tố do liên quan đến gian lận điểm thi ở ba tỉnh dường như chưa khiến
dư luận hết bất bình. Những tranh luận trái chiều trong việc xử lý thế nào với
những thí sinh được nâng điểm vẫn gay gắt.
Trong thời
gian xác định điểm thi thật, nhiều thí sinh Hòa Bình, Sơn La đã không nhập học
đại học dù trúng tuyển thủ khoa, á khoa các trường danh tiếng, ví dụ trường hợp
thủ khoa Học viện Hậu cần. Một bộ phận khác đã nhập học và sắp hoàn thành
chương trình năm đầu tiên.
Sau khi Bộ
Giáo dục và Đào tạo bàn giao điểm thật của các thí sinh được nâng điểm cho Hòa
Bình và Sơn La, nhiều đại học đang hoàn thiện thủ tục buộc thôi học đối với những
thí sinh có điểm chấm thẩm định thấp hơn điểm trúng tuyển của trường. Ít nhất
32 sinh viên đã bị xóa tên khỏi danh sách trúng tuyển.
Ngược lại, những
thí sinh có điểm chấm thẩm định giảm nhưng vẫn đủ trúng tuyển vẫn được học bình
thường. Điều này khiến nhiều người bất bình vì theo họ, những thí sinh được
nâng điểm gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn một số hình thức vi phạm quy chế thi.
Vậy nhưng, trong khi thí sinh vi phạm quy chế như mang điện thoại vào phòng sẽ
bị đình chỉ thi thì các thí sinh gian lận điểm ở Hoà Bình, Sơn La lại không hề
hấn gì.
Không chỉ
liên quan đến việc xử lý thí sinh được nâng điểm, dư luận cũng có nhiều ý kiến
trái chiều về việc công bố danh tính thí sinh và người mua điểm.
Trong cuộc họp
Chính phủ thường kỳ ngày 2/4, Thứ trưởng Công an Bùi Văn Nam nhận định việc
công bố danh tính học sinh được nâng điểm hay không là vấn đề quan trọng. Bộ
Công an đã trao đổi kỹ với các bên liên quan để vừa đảm bảo tính nghiêm minh của
pháp luật, nhưng cũng phải nhân văn.
Bộ trưởng, Chủ
nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho rằng quyền công bố thuộc Bộ Giáo dục
và Đào tạo. Tuy nhiên, mức độ công bố thế nào thì phải xem
xét. "Chúng ta xử lý phải nhân văn, không nên làm ảnh hưởng đến các
cháu, vì có thể các cháu cũng không biết việc gian lận điểm. Chúng ta phải nêu
đúng, trúng, khách quan, nhưng cũng đừng tạo ra sự phức tạp khác", ông
Dũng nói.
TheoVnexpress
Phát triển bởi ICT GROUP.
