Những năm qua, các cấp, ngành đã chỉ đạo, tổ chức thực hiện tốt định hướng về lĩnh vực đào tạo và dạy nghề cho vùng ĐBDTTS. Mạng lưới trường, lớp các cấp học, bậc học được củng cố, đáp ứng nhu cầu học tập của con em các dân tộc trên địa bàn tỉnh. Sau sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, công tác rà soát, sắp xếp mạng lưới các trường, lớp học đã được quan tâm. 100% xã, phường, thị trấn có trường lớp từ mầm non đến THCS. UBND tỉnh thường xuyên chỉ đạo việc chăm lo phát triển giáo dục vùng khó khăn, giáo dục dân tộc. Đặc biệt là các huyện có đông ĐBDTTS đã có hệ thống các trường phổ thông dân tộc nội trú (PTDTNT), phổ thông dân tộc bán trú (PTDTBT), tạo điều kiện cho con em các dân tộc được học tập có chất lượng. Hiện, toàn tỉnh có 11 trường PTDTNT THCS&THPT, 1 trường PTDTNT THCS, 1 trường PTDTNT THPT tỉnh, 3 trường PTDTBT THCS, 9 trường PTDTBT TH&THCS. 

Tháng 12/2021, thầy và trò trường TH&THCS Ngòi Hoa, xã Suối Hoa    (Tân Lạc) vui mừng được tiếp nhận 1 dãy nhà 2 tầng với 6 phòng học khang trang. Nhà trường cũng được làm sân mới và xây tường bao, đảm bảo khuôn viên sạch đẹp, an toàn. Thầy hiệu trưởng Phạm Trung Thành phấn khởi chia sẻ: Nhờ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền và ngành giáo dục, nhà trường đã có cơ sở vật chất đáp ứng tốt nhu cầu dạy và học. Năm học 2021 - 2022 cũng là năm đầu tiên các chi lẻ được chuyển về điểm trường trung tâm, giúp tất cả học sinh có môi trường học tập tốt nhất. Với đặc thù học sinh cơ bản là con em DTTS, do vậy, thời gian qua, nhà trường không chỉ chú trọng nâng cao chất lượng 2 mặt giáo dục mà còn đặc biệt quan tâm thực hiện kịp thời, hiệu quả các chính sách dân tộc thông qua việc triển khai chế độ hỗ trợ bán trú và tiền đi lại cho các em. Nhà trường cũng có hoạt động thiết thực giúp đỡ học sinh nghèo. Nhờ đó, chất lượng giáo dục dần nâng cao, không còn tình trạng học sinh bỏ học.

Có thể nói, với việc thực hiện đầy đủ chế độ, chính sách ưu đãi đối với học sinh diện chính sách xã hội, học sinh vùng DTTS, miền núi, vùng KT-XH đặc biệt khó khăn đã tạo cơ hội học tập cho các em. Theo đó, những năm qua, triển khai chế độ học sinh được hưởng theo Nghị định số 116/2016/ NĐ-CP, ngày 18/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ, toàn tỉnh đã hỗ trợ trên 9.650 học sinh bán trú của các trường tiểu học, THCS, TH&THCS với tổng kinh phí gần 52.552,8 triệu đồng; hỗ trợ hơn 1.900 học sinh bán trú của 12 trường PTDTBT trên 14.088 triệu đồng; hỗ trợ hơn 4.920 học sinh các trường THPT trên 32.613 triệu đồng. Cấp học bổng và hỗ trợ các chế độ khác cho học sinh các trường PTDTNT theo Thông tư liên tịch số 109/TTLT/BTC- GDĐT, ngày 29/5/2009 của Bộ Tài chính và Bộ GD&ĐT cho 4.087 học sinh, tổng kinh phí trên 71 tỷ đồng. Hỗ trợ 8 sinh viên là người DTTS học tại các cơ sở giáo dục đại học, cao đẳng theo Quyết định số 66/2013/QĐ-TTg, ngày 11/11/2013 của Thủ tướng Chính phủ, 62 triệu đồng và một số chế độ khác.

Song song với đó, các nhà trường tập trung thực hiện giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục ở các cấp học; tiếp tục duy trì, nâng cao chất lượng phổ cập giáo dục; công tác giáo dục dân tộc được quan tâm đầu tư. Đồng thời đẩy mạnh xây dựng xã hội học tập, thúc đẩy việc học tập của người lớn; quan tâm xóa mù chữ cho ĐBDTTS và người dân ở vùng đặc biệt khó khăn. Trong 3 năm 2018 - 2021 đã mở được 6 lớp giáo dục tiếp tục sau khi biết chữ với 125 học viên là người DTTS; đa dạng hình thức học sau xóa mù chữ thông qua học chuyên đề tại các Trung tâm học tập cộng đồng theo hình thức không cấp lớp phù hợp với đối tượng, thu hút nhiều người theo học, chống tái mù chữ cho học viên mới biết chữ.

Với việc chăm lo phát triển giáo dục vùng dân tộc đã góp phần tích cực nâng cao trình độ dân trí, từng bước thu hẹp khoảng cách giữa các vùng, miền. Đến nay, toàn tỉnh có 128/129 xã đạt tiêu chí về giáo dục trong thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới.