Thực tế, ngay từ khi chuẩn bị mùa tuyển sinh trước, đã có thông tin một trường ĐH lớn trình phương án tuyển sinh riêng. Tuy nhiên, một vài điểm đề nghị đi kèm của trường không được Bộ GD-ĐT chấp nhận, nên ngay cả năm 2012 khi đã được bộ chính thức giao tự chủ, trường ĐH này vẫn không mặn mà đưa ra phương án. Sự chần chừ của các trường chủ yếu xoay quanh mối lo quyền lợi của thí sinh được bảo đảm thế nào và cả quyền lợi của nhà trường được... bảo toàn đến đâu.

Chung thủy với “ba chung”

PGS.TS Nguyễn Thị Tĩnh, phó hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm I Hà Nội, bày tỏ lo lắng khi thí sinh chọn thi vào trường này theo phương án tuyển sinh riêng nếu không trúng tuyển sẽ được xét NV2, NV3 thế nào, liệu các trường khác có chấp nhận kết quả của ĐH Sư phạm làm cơ sở xét tuyển hay không.

Ngoài ra, với thí sinh đã trúng tuyển, liệu có cơ chế nào bảo đảm sẽ theo học ĐH Sư phạm mà không vào trường khác nếu trúng tuyển trong kỳ thi “ba chung” sau đó. “Việc ra đề thi, chấm thi thì chúng tôi không ngại. Băn khoăn nhất vẫn là thí sinh “ảo” và việc sử dụng kết quả xét tuyển thế nào. Trường đang tham khảo ý kiến các trường cũng được giao thí điểm tổ chức thi riêng và chờ động thái từ Bộ GD-ĐT hướng tháo gỡ những khúc mắc này” - bà Tĩnh chia sẻ.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, băn khoăn của lãnh đạo Trường ĐH Sư phạm I Hà Nội cũng là mối quan tâm chung của hầu hết trường được giao quyền tuyển sinh riêng. PGS.TS Nguyễn Cảnh Lương, phó hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa Hà Nội, cho hay trường đã cân nhắc đến ba phương án, nhưng thời điểm hiện tại không những chưa chọn được phương án nào mà thực tế nhà trường chưa thể quyết định có tổ chức thi riêng hay tạm thời tiếp tục phương án “ba chung”.

PGS Lương băn khoăn: “Nếu trường tổ chức thi tuyển riêng trước đợt thi ba chung, số thí sinh dự thi sẽ đông hơn các năm nhưng số nhập học có thể thấp hơn nhiều, tình trạng thí sinh “ảo” tái diễn. Nhưng nếu trường tổ chức thi tuyển vào đúng đợt “ba chung” bằng đề riêng sẽ thiệt thòi cho thí sinh khi kết quả thi vào trường không được sử dụng để xét tuyển vào trường khác”.

Thực tế, nhiều trường ĐH được giao tuyển sinh riêng đã có phần “ngán ngẩm” với cơ chế “ba chung” tồn tại bấy lâu. Thế nhưng khi được chính thức trao quyền thì lại dè dặt trình phương án. Theo lãnh đạo một trường ĐH trọng điểm, do nhiều trường không tổ chức thi tuyển mà xét dựa trên kết quả thí sinh dự thi tại trường, nên cán bộ của trường nhiều khi ngập trong đống việc không phải phục vụ cho thí sinh trường mình.

Việc kéo dài xét tuyển NV2, NV3 khiến việc kiểm kê, tổng kết, thông báo điểm của các thí sinh “thi nhờ” lại ngốn nhiều thời gian khiến trường không tập trung được nguồn lực cho công tác đào tạo tại chỗ. Khi Bộ GD-ĐT tổ chức kỳ thi “ba chung”, các trường đã phải loay hoay trong nhiều năm để đi tìm giải pháp “giảm thí sinh ảo”. Điều này lý giải nỗi lo của các trường dù đây đều là những trường lớn vốn dồi dào nguồn tuyển ở kỳ thi “ba chung”.

Hiệu ứng chưa rõ ràng

Tổ chức kỳ thi riêng trước kỳ thi “ba chung” của bộ là phương án mà nhiều trường nghĩ tới đầu tiên khi được giao tự chủ tuyển sinh. Tuy nhiên, khi thiết kế phương án này, nhiều trường đều rụt lại vì sợ không “bảo toàn” được nguồn tuyển.

“Sẽ có nhiều thí sinh coi kỳ thi riêng là kỳ thi thử, tập dượt cho đích ngắm ở trường khác trong kỳ thi ba chung. Đến lúc đó, trường sẽ gặp khó vì thí sinh “ảo”, các em trúng tuyển vào trường nhưng lại chọn học trường khác trong kỳ thi “ba chung” sau đó” - một cán bộ đào tạo ĐH Bách khoa chia sẻ.

Theo bà Nguyễn Thị Tĩnh, với đặc thù của trường đào tạo giáo viên nếu áp dụng phương án thi riêng, trường cũng tính đến những hình thức, nội dung thi để tuyển sát với nhu cầu. Bên cạnh kết quả thi các môn cơ bản, có thể tổ chức thi vấn đáp, phỏng vấn để chọn thí sinh có khả năng diễn đạt, thuyết phục... Nhưng với những dữ liệu đang được đưa ra để cân nhắc, bà Tĩnh nói “chưa chắc chắn là phương án thi riêng có hiệu ứng tốt” nên trường chưa có đáp số ngay cho lựa chọn của mình.

Ông Hoàng Văn Châu, hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội, cho hay: “Nếu bộ cho phép, trường có thể tuyển sinh ít nhất hai lần/năm và đưa ra những hình thức thi, môn thi gần với yêu cầu đào tạo... Chứ nếu “thi riêng” chỉ có nghĩa là ra đề, chấm thi, tổ chức ngày thi riêng thì không thay đổi được gì trong chất lượng đầu vào mà lại gây xáo trộn không cần thiết”.

ĐH Quốc gia Hà Nội là trường duy nhất hiện đã tiết lộ phương án tuyển sinh riêng theo mô hình tuyển sinh của các trường ĐH tại Hoa Kỳ nhưng chưa trình bộ. Ông Nguyễn Văn Nhã, trưởng ban đào tạo, khẳng định trường có thực lực đề đạt phương án tuyển sinh riêng cần được khuyến khích, nhưng phải là những phương án ưu việt hơn, tuyển được đầu vào có chất lượng, sát yêu cầu đào tạo hơn. “Nếu “tuyển riêng” chỉ là áp dụng một kỳ thi ba ngày căng thẳng như trước thì không nên làm” - ông Nhã nói.